بازار؛ گروه انرژی: گرانی کالاهای مختلف، این روزها در صدر اخبار قرار گرفته است. رشد سرسام آور قیمت ها حالا رئیس جمهوری را هم وادار به واکنش کرده است. حسن روحانی در نشست اخیر هیات دولت به صراحت گفت که «مردم روزهای سختی را می‌گذرانند و اعتراف می‌کنم قیمت مواد غذایی در بازار غیرمنصفانه است و نباید بگذاریم مردم زیر بار فشار باشند». اما این گفته ها هم تاثیری روی بازارها نداشته و روند روبه رشد قیمت‌ها همچنان ادامه دارد. از سهمیه بندی کره و گرانی عجیب تخم مرغ و مرغ و برنج گرفته تا رکورد شکنی های خودرو و مسکن اعتراضات بسیاری را به همراه داشته است.
هر روز دلیل جدیدی برای گرانی‌ها اعلام میشود. بعد از رشد نقدینگی و گرانی دلار، کاهش ارزش پول ملی و افزایش تقاضای سرمایه گذاری مردم، حالا برخی از فعالین بازار از نقش پتروشیمی ها در رشد قیمت‌ها سخن می‌گویند. بر اساس آنچه محمدرضا مرتضوی رییس انجمن صنایع غذایی ایران اعلام کرده قیمت مواد اولیه ساخت نایلون، سلفون، کیسه، گونی و اقلام بسته‌بندی مثل ظروف پلاستیکی طی سه ماه گذشته ۱۳۰ تا ۱۴۰ درصد افزایش داشته است.
موحد دبیر اسبق انجمن صنایع غذایی ایران در این باره به بازار می‌گوید: افزایش هزینه بسته بندی در حالی به صنعت غذا تحمیل شده که محصولات پتروشیمی کاملا داخلی بوده و نیازی نیست که بهای آن متناسب با رشد قیمت دلار افزایش پیدا کند.
براساس استانداردهای جهانی بسته بندی سهمی کمتر از ۴ درصد از قیمت تمام شده کالا را به خود اختصاص داده است. در واقع حتی اگر فرض کنیم که هزینه بسته بندی محصولی ۲ برابر هم شده باشد، نباید قیمت محصول بیش از ۸ درصد افزایش یابد. این در حالی است که مواد مختلف غذایی در ۶ ماه گذشته چندین برابر رشد کرده است
او ادامه می‌دهد: در حال حاضر یک رقابتی بین تحریم و موانع خارجی با مشکلات داخلی ایجاد شده است. در چنین شرایطی که باید به دنبال تسهیل امور مربوط به تولید و صادرات باشیم، صنایع دولتی هم به دنبال افزایش قیمت تولیدات خود هستند.
خودروسازان از دیگر منتقدان به شیوه قیمت گذاری محصولات پتروشیمی هستند که بخشی از گرانی و نابسامانی بازار خودرو را به تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی و البته فولادی ربط می‌دهند. محمدرضا نجفی منش دبیر انجمن صنایع همگن و قطعه سازی در اینباره به بازار می‌گوید: قیمت گذاری مواد پتروشیمی در بورس، بر مبنای دلار آزاد و طبق نظام عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد. این در حالی است که قیمت گذاری خودرو دستوری و بدون توجه به قیمت تمام شده آن انجام میشود. او می‌گوید: چرا باید قیمت گذاری محصولی که تولید داخل بوده و قرار است در صنایع داخلی مصرف شود بر مبنای ارز آزاد صورت گیرد.
افزایش هزینه بسته بندی در حالی به صنعت غذا تحمیل شده که محصولات پتروشیمی کاملا داخلی بوده و نیازی نیست که بهای آن متناسب با رشد قیمت دلار افزایش پیدا کند. در حال حاضر یک رقابتی بین تحریم و مشکلات داخلی ایجاد شده است. در چنین شرایطی که باید به دنبال تسهیل امور مربوط به تولید و صادرات باشیم، صنایع دولتی هم به دنبال افزایش قیمت تولیدات خود هستند
افزایش قیمت پتروشیمی متناسب با بهای دلار
قیمت پایه محصولات پتروشیمی از سوی دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی با افزایش بیش از ۱۵۸۱ ریالی به دلار ۲۱۳۱۹۱.۵ ریالی اعلام شد. قیمت پایه محصولات پلیمری و شیمیایی برای معامله در بورس کالا از سوی دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی به دلار ۲۱۳۱۹۱.۵ ریالی اعلام شد. هفته پیش قیمت پایه محصولات پلیمری و شیمیایی بر اساس نرخ دلار ۲۱۱۶۱۰ ریالی اعلام شده بود. نگاهی به وضعیت قیمت محصولات پتروشیمی در ماه‌های گذشته نشان می‌دهد که بهای این محصولات متناسب با بهای دلار صعودی شده است.
بخشی از این گرانی کالاها به نحوه عملکرد فعالین این صنعت بر می‌گردد. به عنوان مثال بسیاری از واحدهای تولیدی با نیمی از ظرفیت خود کار می‌کنند و نگاه کمتری به بازارهای صادراتی دارند. این مساله موجب شده که بهره وری و قیمت تمام شده تولید در کشور ما بالاتر از حد استانداردهای جهانی باشد
سهم بسته بندی از قیمت تمام شده کالا کمتر از ۴ درصد
هرچند که فعالین صنعت غذا سعی دارند که یکی از عوامل اصلی گرانی‌های اخیر در بازار را افزایش قیمت محصولات پتروشیمی و بالا رفتن قیمت تمام شده بسته بندی اعلام کنند، اما واقعیت چیزی فراتر از این حرف‌هاست. بر اساس استانداردهای جهانی بسته بندی سهمی کمتر از ۴ درصد از قیمت تمام شده کالا را به خود اختصاص داده است. در واقع حتی اگر فرض کنیم که هزینه بسته بندی محصولی ۲ برابر هم شده باشد، نباید قیمت محصول بیش از ۸ درصد افزایش یابد. این در حالی است که مواد مختلف غذایی در ۶ ماه گذشته چندین برابر رشد کرده است.
به عنوان مثال تن ماهی که در ابتدای سال حدود ۱۶ هزار تومان قیمت داشت این روزها حدود ۳۳ هزار تومان فروخته میشود. محصولات لبنی در همین مدت ۳ بار تغییر قیمت را تجربه کردند و بهای هر شانه تخم مرغ به ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان رسیده است. حالا هر کیسه ۱۰ کیلوگرمی برنج خارجی در بازار تهران به بیشتر از ۲۰۰ هزار تومان رسیده است. کریمی تفرشی یکی از فعالین صنعت غذا در اینباره به بازار می‌گوید: درست است که افزایش هزینه بسته بندی در قیمت تمام شده کالاها موثر است آنچه منجر به گرانی کالاها در بازارها شده ناشی از سیاست های اقتصادی کشورر است. به عنوان مثال بهای دلار نسبت به ابتدای امسال حدود ۲ برابر افزایش پیدا کرده است. جدای از این واردات و تامین مواد اولیه به کندی صورت می گیرد و همین مساله در برخی موارد میزان تولید را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
او البته معتقد است که بخشی از این گرانی‌ها به خود فعالین این صنعت بر می‌گردد. به عنوان مثال بسیاری از واحدهای تولیدی با نیمی از ظرفیت خود کار می‌کنند و نگاه کمتری به بازارهای صادراتی دارند. این مساله موجب شده که بهره وری و قیمت تمام شده تولید در کشور ما بالاتر از حد استانداردهای جهانی باشد.
نقش مواد پتروشیمی در قیمت مواد اولیه مصرفی در خودرو به لحاظ ارزشی کمتر از ۱۰ درصد و به لحاظ وزنی حدود ۲۰ درصد است. در واقع اگر قیمت مواد مصرفی در خودرویی همچون ۲۰۶ را حدود ۱۰۰ میلیون تومان در نظر بگیریم سهم مواد پتروشیمی از آن را حدود ۱۰ میلیون تومان و حتی کمتر می‌توان در نظر گرفت
سهم کمتر از ۱۰ درصدی پتروشیمی از قیمت خودرو
قطعه سازان و به تبع آن خودروسازان از دیگر منتقدان به قیمت محصولات پتروشیمی هستند. فعالین این صنعت در حالی رشد قیمت پتروشیمی ها را یکی از عوامل اصلی گرانی خودرو می‌داند که فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو به بازار می‌گوید : نقش مواد پتروشیمی در قیمت مواد اولیه مصرفی در خودرو به لحاظ ارزشی کمتر از ۱۰ درصد و به لحاظ وزنی حدود ۲۰ درصد است. در واقع اگر قیمت مواد مصرفی در خودرویی همچون ۲۰۶ را حدود ۱۰۰ میلیون تومان در نظر بگیریم سهم مواد پتروشیمی از آن را حدود ۱۰ میلیون تومان و حتی کمتر می‌توان در نظر گرفت.
به گفته او، آنچه قیمت تمام شده خودرو را بالا برده و منجر به گرانی آن شده، هزینه سربار ناشی از نیروی مازاد کار، حجم بالای معوقات بانکی، سایت‌های هزینه بر تولید در کشورهای همسایه و ونزوئلا و بی انضباطی‌های مالی شرکت‌هاست.
البته اعتراض ها به قیمت گذاری محصولات پتروشیمی تنها به صنعت غذا و خودرو محدود نشده و فعالین صنعت ساختمان هم از نقش مهم پتروشیمی ها در قیمت تمام شده ساخت مسکن می‌گویند. بماند که تولیدکنندگان لوازم‌التحریر، پلاستیک، لوازم خانگی و کشاورزان هم دل خوشی از نحوه عرضه و قیمت گذاری این محصولات در بورس ندارند. هرچند که نمی‌توان نقش محصولات پتروشیمی در قیمت تمام شده کالا ها را نادیده گرفت و چشم روی رانت های موجود در این صنعت و نحوه عرضه آن بست؛ اما نمی‌توان آن را مقصر اصلی گرانی های اخیر بازار کالاهای مختلف در کشور دانست و ریشه قیمت های فعلی را در فاکتورهای دیگری جستجو کرد.
نظر شما