بازار؛ گروه استانها: این چندمین گزارشی است که از اوضاع وخیم یک معدن و حال و روز مردمان دور و برش نوشته می شود تا مگر... شاید... فرجی باشد. معدن آلبلاغ اسفراین در ارتفاعات سخت گذر آلبلاغ و در محدوده پارک ملی زیست‌محیطی ساری گل، در شمال شرق شهرستان اسفراین قرار دارد. کشف یک معدن سرب و روی در این منطقه که هنوز استخراج آن توسط دولت و یا سازمان معادن آغاز نشده است، افراد محلی را بر آن داشته تا به‌قصد تهیه لقمه نانی به‌صورت غیرمجاز به این معدن هجوم آورده و به‌صورت سنتی از آن سنگ استخراج کنند و مواد معدنی را با چارپایانی مانند الاغ و کوله‌پشتی حمل کنند؛ مواد معدنی برداشت‌شده به روستاهای نزدیک این معدن (پرکانلو و برسطو) دپو می‌شود و زمانی که مقدار آن به‌اندازه یک کامیون می‌رسد به کارخانه‌ای در زنجان حمل می‌شود.
همچنین دلالان برای بردن سنگ‌های استخراج شده از معدن آلبلاغ سرو دست می‌شکنند و سودش به جیب آن‌ها می‌رود و بازی با جان سهم جوانان منطقه که به دنبال تأمین نیازهای مادی روزمره خود هستند، می‌شود. تاکنون تعدادی از این افراد به دلیل ریزش تونل‌های حفرشده و یا پرت شدن از ارتفاعات جان خود را ازدست‌داده و یا زخمی شده‌اند.
به گفته نیروی انتظامی خراسان شمالی، سال گذشته ۲۵۰ تن و سال جاری نیز تاکنون ۱۶۸ تن سنگ قاچاق از آلبلاغ کشف‌شده و تعدادی وسیله نقلیه توقیف‌شده است و شخص اول برداشت‌های غیرمجاز که ۱۵ مورد شکایت دستگاه‌های دولتی داشت بازداشت شد اما مورد عفو قرار گرفت.
برداشت بدون پروانه
بر اساس ماده ۱۹ قانون معدن، هر کس بدون اخذ پروانه اکتشاف یا بهره‌برداری و یا اجازه برداشت اقدام به حفاری‌های اکتشافی، استخراج، برداشت و بهره‌برداری مواد معدنی کند، متصرف در اموال عمومی و دولتی محسوب می‌شود یا با وی برابر قوانین و مقررات مربوط رفتار خواهد شد.
در این موارد مأموران انتظامی موظف‌اند حسب درخواست وزارت صنعت، معدن و تجارت بلافاصله ازاین‌گونه عملیات جلوگیری و متهم یا متهمان را برای صدور حکم به مراجع قضائی معرفی کنند. وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است ضمن انجام اقدامات لازم به‌موقع درخواست ضرر و زیان ناشی از جرم را به مرجع قضایی مربوط تسلیم کند.
حال سؤالی که برای بسیاری از مردم بی‌پاسخ‌مانده است این موضوع است که اگر این معدن دارای ارزش اقتصادی است چرا از آن بهره‌برداری نمی‌شود؟ اگر این معدن قرار نیست که بهره‌برداری از آن صورت بپذیرد چرا به افراد محلی واگذار نمی‌شود و اصلاً مسئول حفاظت از این معدن با چه سازمانی است؟ چگونه به همین راحتی برخی افراد سنگ‌های استخراج‌شده را با کامیون از این استان خارج می‌کنند و هیچ مقامی قدرت بازدارندگی ندارد؟ و تا چه زمانی باید شاهد کشته شدن مردم در این معدن باشیم.
سال گذشته با سفر رئیس‌جمهور به خراسان شمالی قرار بر این شد تا سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران (ایمیدرو) در این منطقه عملیات اکتشاف و پی‌جویی را انجام دهند و اجرای این طرح مستلزم آن بوده تا گروه محافظتی را در منطقه مستقر کنند.
خام فروشی مواد معدنی
نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی در این خصوص می‌گوید: متأسفانه فرایند درست و صحیحی از مواد معدنی استان نداریم که این مهم یک سرمایه‌گذاری ویژه‌ای را می‌طلبد و باید وزارت صنعت به آن توجه خاصی داشته باشد. علی‌رغم اینکه ثروت عظیمی در شهرستان اسفراین و در معدن آلبلاغ نهفته است، اما مردم این شهرستان و روستاهای اطراف آن در تنگنای شدید اقتصادی به سر می‌برند این شایسته مردم اسفراین نیست.
امان‌الله حسین پور بابیان اینکه حتی یک کیلوگرم از مواد معدنی آلبلاغ نباید خام‌فروشی شود می‌افزاید: متأسفانه به دلیل نبود صنایع فرآوری در استان، اکنون ۱۰۰ درصد مواد معادن خراسان شمالی خام فروشی می‌شود . باهمت استاندار خراسان شمالی در برخی شاخص‌ها ارتقا یافته‌ایم اما بهره‌مندی از ثروت معادن در استان ما مورد غفلت قرارگرفته است و ثروت معادن بلااستفاده مانده لذا باید زودتر تعیین تکلیف شود لذا در واگذاری معادن باید دقت شود تا به‌ناحق ثبت‌های غیرواقعی و عدم برداشت صورت نگیرد.
وی از طولانی شدن روند نحوه گزینش گروه حفاظت معدن آلبلاغ انتقاد می‌کند و می‌گوید: متأسفانه چندین ماه است که درگیر بحث حفاظت این معدن هستیم و تا به الآن چندین نفر جان خود را ازدست‌داده‌اند و هرلحظه امکان دارد تونل‌های احداث‌شده در این معدن تخریب شود لذا شورای معدن استان باید برنامه زمان‌بندی مشخصی را در راستای انتخاب گروه حفاظت ارائه دهد تا بعدازآن به مرحله اکتشاف و بهره‌برداری برسیم.
استقرار ساختمان و جان‌پناه برای محیط‌بانان
فرماندار اسفراین نیز می‌گوید: سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران (ایمیدرو) متعهد شده است کار حفاظت از معدن آلبلاغ اسفراین با انتخاب پیمانکار، نهایی و اجرایی کند، این منطقه چند مرتبه از حضور دلالان و سودجویان به‌طور کامل پاک‌سازی شد ولی زمان‌بر شدن اقدامات ایمیدرو برای حفاظت از معدن آلبلاغ، سبب افزایش حضور مجدد حفاران و برداشت کنندگان غیرمجاز سنگ‌های سرب و روی از این منطقه معدنی شده است.
طاهر رستمی بر تسریع در آغاز عملیات راه دسترسی به آلبلاغ، استقرار ساختمان و جان‌پناه برای افراد مستقر و محیط‌بانان تأکید می‌کند و می‌گوید: در طی عملیات برداشت، باید ملاحظات زیست‌محیطی در اطراف سد اسفراین مدنظر قرار گیرد.
۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای اکتشافات آلبلاغ
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی خراسان شمالی نیز می‌گوید: در این استان ۳۰ نوع ماده معدنی وجود دارد و در حال حاضر ۴۳ معدن در استان شناسایی‌شده است که معادن استان با اعتبارات زیرساختی مواجه هستند. اکنون برای این معادن نیازمند ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار هستیم.
رضا فیروزه در خصوص معدن آلبلاغ با بیان اینکه ماده معدنی موجود در این معدن سرب و روی است اما ازآنجایی‌که در منطقه حفاظت‌شده واقع‌شده است نمی‌توان آن را به اشخاص واگذار کرد، می‌گوید: این معدن به دلیل داشتن ماده معدنی سرب و روی، سبب شده تا اشخاص به‌صورت غیرمجاز برداشت ماده معدنی را داشته باشند و مواد معدنی را با چهارپایانی مانند الاغ و کوله‌پشتی حمل کنند.
وی با بیان اینکه ۱۱.۵ میلیارد تومان اعتبار حفاظتی برای معدن آلبلاغ در نظر گرفته‌شده که بدین منظور مناقصه‌ای را برگزار شد که کسی اظهار تمایل نکرد لذا دوباره در پانزدهم مهرماه این مناقصه دوباره تکرار می‌شود، ادامه می دهد: ۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای اکتشافات معدن آلبلاغ از طریق ایمیدرو برای سال جاری لحاظ شده است.
قول مساعد ایمیدرو در قبال معدن آلبلاغ
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی به سفر معاون وزیر صنعت، و معدن و تجارت و رئیس هیئت عامل ایمیدرو به استان اشاره می‌کند و می‌گوید: در این سفر شرکت ایمیدرو قول مساعد داد تا تمام تعهدات خود را در قبال معدن آلبلاغ انجام دهد و دکتر خداداد غریب پور عنوان کرد موضوعی را که در بحث معدن آلبلاغ اسفراین پذیرفته‌ایم را بدون شک انجام می‌دهیم لذا کار اکتشافاتی آلبلاغ را یک‌ساله انجام می‌شود.
فیروزه می‌افزاید: ایمیدرو اصرار دارد تا بخش خصوصی در بحث آلبلاغ وارد کار شود لذا با ارائه تسهیلات و تأمین مالی مشکلات معدن کاران را حل خواهد کرد.
وی بابیان اینکه سالیانه ۲۰ هزار تن سرب و ۲۰ هزار تن روی از معدن آلبلاغ برداشت می‌شود، می‌گوید:۳۰۰ نمونه از معدن آلبلاغ اسفراین برداشت و به آزمایشگاه ارسال‌شده که به‌زودی به استان ابلاغ می‌شود و همچنین برای فاز نخست شناسایی معدن آلبلاغ انجام و پروانه نیز صادرشده است.
علی رغم اینکه مسئولان و مردم اسفراین هنوز منتظر قول ایمیدرو هستند همچنان مردم برای درآوردن لقمه نانی خود را به کوه می رسانند تا کول بری را این بار با مواد معدنی ترکیب کنند و از آن قوتی بیرون بکشند کاری بسیار خطرناک که با جان مردم بازی می کند اما این روزها در این مشکلات اقتصادی شاید به لقمه نانی می ارزد. باید دید مسئولان استان خراسان شمالی برای رفع این معصل چه اقدامی را در دستور کار خواهند داشت.
نظر شما