بازرگانانِ دلار ندیده؛ صادرات هزار میلیاردی توسط کارتن خوابها!

اسدالله خسروی؛ بازار: موضوع بازگشت ۲۷ هزارمیلیارد ارز صادراتی کشور از سوی بانک مرکزی همچنان جنجال آفرین است چرا که بخشی از صادر کنندگان ارز نیمایی را از دولت گرفته اند اما هنوز آن را بر نگردانده اند.

رئیس کل بانک مرکزی اما شب گذشته پشت پرده عدم بازگشت ارزهای صادراتی را فاش کرد و گفت: «اسامی برخی از افرادی که ارزهای صادراتی را باز نگردانده اند را به قوه قضائیه داده‌ایم، آنها افراد ضعیف و حتی کارتن‌خواب هستند که کارت یک‌بار مصرف بازرگانی گرفته‌اند و دیگران از کارت بازرگانی‌شان استفاده کرده‌اند.

همتی با تأکید بر اینکه با این وضع نمی‌توان کشور را اداره کرد، صادرکننده باید برند داشته باشد و کارت بازرگانی باید طبق اصول داده شود، تصریح کرد: از صادرکنندگان بالای یک میلیون دلار هنوز ۲۰ میلیون دلار ارز بازنگشته، که اعتقاد من این است که به دلیل خروج سرمایه بوده یا کالاهای خاصی را به صورت قاچاق و بدون ثبت سفارش وارد کرده‌اند. بنابراین تا زمانی که واردات کالاهای غیر اساسی صورت گیرد و قاچاق به این عظمت وجود داشته باشد، بانک مرکزی نمی‌تواند به تنهایی بازار را کنترل کند.  

مذاکره با صادرکنندگان برای بازگشت ارزهای صادراتی 
همتی در ادامه درباره عدم بازگشت بخشی از ارز حاصل ارز صادرات، توضیح داد: ممکن است این شرکت ها خصولتی باشند، اما دولتی نیستند و اینکه گفته می شود عدد کمتر گفته می شود فرافکنی است. تمامی اعداد و اسامی در اختیار من است. البته در حال مذاکره با این افراد هستیم تا ارزی که در اختیار دارند، تعیین تکلیف شود تا ارز خود را چگونه به کشور وارد کنند. البته منظور ما از وارد کردن این ارز به چرخه اقتصادی کشور است که خودشان می دانند از چه راه هایی استفاده کنند».
این که چرا هرکسی به راحتی می تواند کارت بازرگانی بگیرد و یا از کارت های بازرگانی اجاره ای در فعالیت های اقتصادی به راحتی استفاده شود بدون اینکه وضعیت مالی، کاری و نوع فعالیت آنها در این عرصه رصد شود، جایی بس سئوال است.

ارایه کارتهای بازرگانی به تجار با رصد حداقلی صلاحیت ها 
دکتر امیراحمد ذوالفقاری، کارشناس مسائل پولی بانکی در گفتگو با «بازار» علت بازنگشتن بخش عمده ارزهای صادراتی به کشور را ناشی از ضعف سیستمی در اتاق بازرگانی و دستگاههای دولتی مربوطه عنوان کرد و اظهار داشت: نبود ساختاری درست و اصولی در ارایه کارتهای بازرگانی به فعالان اقتصادی واقعی موجب شده است تا اکنون بخشی از واردات و صادرات کشور بنام پیرزنان بیسواد و بعضا افراد بی خانمان و ضعیف جامعه انجام و در این فرایند بازرگانی، ریالی هم به بدست دولت نرسد.
وی با بیان اینکه خیلی از تجار و بازرگانان به نیت حذف بروکراسی اداری، نپرداختن حقوق تعرفه های گمرکی، مالیات بر درآمد، عوارض و بیمه، کارت بازرگانی را به نام خود نمی گیرند چرا که اگر بنام آنها کارتی برای فعالیت ها تجاری صادر شود پس از انجام امور باید حقوق (مالیات بر درآمد، تعرفه های گمرکی و عوارض) تسویه شود، بنابراین آنها با دورزدن قانون و تخطی از دستورالعمل های تجاری کارت بازرگانی را بنام غیر صادر و معاملات خود را بنام آنها انجام داده و پس از آن  با آن شخص و تسویه امور تجاری و مالی و ... خداحافظی می کنند که این مسئله باعث شده است علاوه بر عدم دستیابی دولت در اخذ مالیات و حقوق گمرکی از دریافت ارزهای صادراتی نیز ناامید شود.

فعالان اقتصادی که تا کنون دلار را ندیده اند
این کارشناس خبره اقتصادی و مالی خاطرنشان کرد: البته اتاق های بازرگانی به عنوان صادرکنندگان کارتهای بازرگانی و اجاره ای نیز مقصر هستند چرا که آنها با صلاحیت سنجی حداقلی اقدام به صدور کارت کرده در حالی که خیلی از دارندگان کارت های اجاره ای که البته از سوی بازرگانان خاطی بنام آنها صادر می کنند، نیازمندان واقعی هستند و در مناطق دور افتاده و محرم زندگی می کنند و شاید تا کنون دلار را از نزدیک به چشم خود ندیده اند.

ذوالفقاری با بیان اینکه اکنون اتاق های بازرگانی نسبت به این موضوع حساس شده اند افزود: میلیاردها دلار کالا طی سالهای گذشته در کشور بنام افراد بی بضاعت و بیسواد رقم خورده و جابجا شده است از طرفی نیز ارزهای حاصل از این تجارتها هنوز به کشور بازنگشته است.

وی افزود: گزارش کارشناسانه مبسوطی درباره چگونگی استفاده درست از کارتهای بازرگانی در مرکز پژوهشهای مجلس آماده و به زودی منتشر خواهد شد.

او در ادامه گفت: در تمام دنیا مقوله تجارت با حساسیت خاصی انجام می شود. کارتهای بازرگانی به صورت الکترونیکی است و فعالیت فعالان این عرصه و دارندگان کارتهای بازرگانی این چنینی مشخص و امور کاری آنها به خوبی رصد می شود تا مشکلی در فرایند تجاری پیش نیاید.

مقصر اصلی ارزهای برنگشته صادراتی اتاق بازرگانی و وزارت صمت 
دکتر لطفعلی بخشی اقتصاددان و عضو هئیت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز درباره علل بازنگشتن ارزهای صادراتی که بخش عمده ای از آن توسط افرادی که تمکین مالی ندارند صورت گرفته است به «بازار» گفت: اقتصاد کشور سالهاست از این موضوع رنج می برد اما فکری به حال آن نمی شود.
وی با بیان اینکه هم اتاق بازرگانی و هم وزارت صمت مقصر چنین اتفاقاتی هستند، افزود: نه تنها اتاق های بازرگانی نسبت به صلاحیت سنجی بازرگانان کم توجه اند بلکه وزارت صمت نیز در صدور مجوز برای ثبت شرکت ها صلاحیت سنجی لازم را انجام نمی دهد که این موضوع باعث می شود دارنده شرکت هایی که بنیه مالی آنها کمتر از ۱۰ میلیون تومان است وارد سیستم تجارت با ترفندهای خاص  شوند، نمونه آن انجام واردات و صادرات بنام افراد غیر در قالب استفاده از کارتهای بازرگانی اجاره ای از طریق این شرکت هاست.

این اقتصاددان خاطر نشان کرد: واردات چندین دستگاه پورشه بنام پیرزنی که سواد ندارد نمونه ای از این ترفندهاست که توسط عده ای سودجود انجام می شود تا به راحتی قانون را دور بزنند.

عضو هئیت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه وزارت صمت باید در ارایه مجوز ثبت شرکت ها بسیار حساس باشد، افزود: خیلی ها با ثبت شرکت دستشان برای انجام فعالیت های اقتصادی باز می شود، آنها دسته چک می گیرند، کد اقتصادی دریافت می کنند و با استفاده نادرست از این ابزارها از این راه مشکلات فراوانی را در اقتصاد کشور ایجاد می کنند.