شکر پر حاشیه صادرات هم می شود! / جایگاه ۱۰۵ ایران درمیان صادرکنندگان شکر به رغم واردات سنگین!

بازار؛ گروه ایران: داستان شکر در کشور ما بسیار  عجیب و جذاب است. داستان واردات گسترده با وجود پتانسیل  خودکفایی در این حوزه  با تخصیص  ارز  ارزان  و قیمت شکرهایی که به گفته   برخی نمایندگان  اکنون با دلار ۳۶ هزار تومان محاسبه میشود. در سوی دیگر ما با مشکلاتی چون  کارخانه هفت تپه رو برو هستیم و  سالها است که  از سلطان نامرئی شکر نام برده می شود.

 همه این موارد  نشان می دهد که  بازار شکر بازاری غیر طبیعی و عجیب است اما شاید  برای شما  جالب تر باشد که بدانید ایران  به غیر از  صادرات محصولات شیرینی و شکلات و  نبات که در دوو سال گذشته با واردات شکر ارزان  به شدت رشد کرد، صادرات شکر هم دارد. و در لیست صادر کنندگان شکر جایگاه ۱۰۵ را از آن خود کرده است  در حالی که طبق بررسی آمار تجارت خارجی کشور از ابتدای سال‌ جاری تا ۲۵ خرداد ماه   ۴۹۶ هزار و ۲۲۹ تن به ارزش ۱۷۴ میلیون دلار واردات شکر داشته است. واردات این محصول با  افزایش چشمگیر ۶۰۲.۱۵ درصدی از نظر وزنی و ۴۳۹.۲۴ درصدی از نظر ارزشی نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه بوده است.   اکنون این سئوال مطرح است که با وجود ضریب خوداتکایی شکر به مرز ۸۵ درصد  و درحالی که بسیاری از مسئولان بر این باورند که با وجود منابع آبی و کارخانه بزرگ هفت تپه، پتانسیل خودکفایی شکر وجود دارد  چرا  واردات  شکر انجام می شود و یا اگر قدرت صادرات شکر را داریم چرا  واردات را تا این اندازه افزایش داده ایم!؟  

نکته حایز اهمیت دیگر این که در حالی که  صادرات شکر  در جهان در سال گذشته  کاهش یافته و پتانسیل داخلی تولید نیز وجود دارد همچنان حجم واردات ما در سالهای اخیر رو به افزایش بوده است  که احتمالا به رانت  بزرگ ارزهای ارزان برای شکر مربوط می شود.  

 البته شکر یکی از محصولات ارزشمند کشاورزی در دنیا است که صادرات آن در سال گذشته بالغ بر ۱۹.۳ میلیارد دلار ارزش داشته است. طبق گزارش منتشر شده توسط وب سایت worldtopexport ارزش صادرات شکر در دنیا طی پنج سال منتهی به ۲۰۱۹ نه تنها رشدی نداشت بلکه با کاهش ۱۶.۲ درصدی همراه بود. در سال ۲۰۱۵ ارزش صادرات شکر در دنیا برابر با ۲۳.۱ میلیارد دلار بود. در فاصله سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ میلادی هم ارزش  صادرات شکر در دنیا با کاهش ۱۵.۵ درصدی همراه بود.

 مطالعات نشان می دهد امریکای لاتین به استثنای کشور مکزیک، بالاترین درآمد را از صادرات شکر داشته است و ارزش صادرات شکر از این منطقه در سال گذشته برابر با ۷.۴ میلیارد دلار بود. این منطقه به تنهایی ۳۸.۳ درصد از درآمد صادراتی دنیا از بازار شکر را به خود اختصاص داد. سهم قاره آسیا در صادرات شکر دنیا برابر با ۲۸.۴ درصد است و  کشورهای اروپایی ۲۰.۱ درصد از این بازار را به خود اختصاص داده اند. کمترین سهم صادراتی در دنیا به کشورهای واقع در قاره اقیانوسیه اختصاص دارد که این کشورها تنها ۰.۶ درصد از درآمد صادراتی شکر را دارند و استرالیا در این منطقه پیشگام است. سهم کشورهای افریقایی در این بازار برابر با ۸.۷ درصد و سهم امریکای شمالی برابر با ۳.۹ درصد است.

طبق این گزارش ایران در سال قبل ۲۶۹ هزار دلار از صادرات شکر در دنیا درآمد داشت ولی ارزش صادرات این محصول نسبت به سال ۲۰۱۵ با کاهش ۹۹.۴ درصدی همراه بود

بزرگترین کشورهای صادرکننده شکر کدامند؟
طبق گزارش ارایه شده توسط این وب سایت در سال قبل برزیل بزرگترین صادر کننده شکر در دنیا بود. این کشور به تنها ۲۷.۱ درصد از کل صادرات شکر دنیا را داشت و از صادرات این محصول بالغ بر ۵.۲ میلیارد دلار درآمد کسب کرد. تایلند در این رده بندی جایگاه دوم را دارد و در سال ۲۰۱۹ میلادی توانست ۳ میلیارد دلار از صادرات شکر در دنیا درآمد کسب کند. سهم تایلند در بازار صادراتی دنیا برابر با ۱۵.۴ درصد است.

سومین صادر کننده بزرگ شکر در دنیا کشور هند است که ۱.۸ میلیارد دلار شکر صادر کرده است و ۹.۱ درصد از کل صادرات شکر دنیا را دارد. کشورهای فرانسه و گواتمالا و مکزیک و آلمان در این رده بندی به ترتیب جایگاه چهارم تا هفتم را دارند و سهم این کشورها بین ۳ تا ۵ درصد از بازار صادراتی شکر در دنیا است. افریقای جنوبی هشتمین کشور این فهرست است و کشور سوازیلند واقع در جنوب قاره افریقا نهمین کشور این فهرست است. ارزش صادرات این کشور در سال قبل برابر با ۴۲۱ میلیون دلار است و این کشور سهم ۲.۲ درصدی از بازار صادراتی دنیا را دارد.

 در سال گذشته بلژیک در این رده بندی جایگاه دهم را داشت و هلند و کلمبیا و لهستان به ترتیب یازدهمین کشور تا سیزدهمین کشور این فهرست بودند. روسیه و کوبا در این رده بندی جایگاه چهارده و پانزده را داشتند. آمار نشان می دهد در سال گذشته ارزش صادرات شکر از روسیه برابر با ۲۶۶.۱ میلیون دلار بود و این کشور ۱.۴ درصد از کل صادرات دنیا را به خود اختصاص داد.

 در سال گذشته ارزش صادرات شکر از کشور فرانسه برابر با۹۶۰.۴ میلیون دلار بود و آلمان از صادرات این محصول کشاورزی بالغ بر ۶۱۹ میلیون دلار درآمد کسب کرد. سهم آلمان در این بازار برابر با ۳.۲ درصد بود.

 این پانزده کشور در مجموع ۸۰.۴ درصد از صادرات شکر دنیا را به خود اختصاص داده اند. در میان این کشورها بالاترین نرخ رشد صادرات نسبت به سال ۲۰۱۵ به کشور روسیه اختصاص داشت که برابر با ۳۵۰۳ درصد بود و افریقای جنوبی با تجربه رشد ۲۱۰.۵ درصدی ارزش صادرات در جایگاه دوم قرار داشت. هند در این رده بندی جایگاه سوم را داشت و ارزش صادراتش نسبت به سال ۲۰۱۵ بالغ بر ۴۸ درصد رشد کرد و سوازلیند رشد ۳۷.۶ درصدی را تجربه کرد.

 ایران در کجای این فهرست است
طبق این گزارش ایران در سال قبل ۲۶۹ هزار دلار از صادرات شکر در دنیا درآمد داشت ولی ارزش صادرات این محصول نسبت به سال ۲۰۱۵ با کاهش ۹۹.۴ درصدی همراه بود.  جایگاه ایران درمیان تمامی کشورهای صادرکننده شکر برابر با ۱۰۵ بود و ارزش صادراتی کشور ما تقریبا مشابه کشورهای باربادوس و قبرس بود. با این تفاوت که هر دو کشور  رشد درآمد صادراتی را از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ تجربه کرده اند ولی ارزش صادرات ایران با کاهش همراه بوده است. در سال ۲۰۱۹ ارزش صادرات شکر کشور باربادوس برابر با ۳۰۶ هزار دلار بود که نسبت به سال ۲۰۱۵  بالغ بر ۳۹ درصد رشد کرده بود و قبرس ۲۳۸ هزار دلار از صادرات شکر درآمد کسب کرد که  رشد ۱۹۷.۵ درصدی را نسبت به سال ۲۰۱۵ داشت.

گفتنی است آمار صادرات شکر در حالی  رخ می دهد که پیشتر محمد آقاطاهر، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران در گفت و گو با بازار  گفته بود: ۵۰ درصد شکر مصرفی در داخل  وارداتی است و آمار ها نیز نشان می دهند که در شش ماهه اول سال ۹۸ ( ۶ ماه از سال ۲۰۱۹ ) حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن شکر وارد کشور شده است.