بازار؛ گروه ایران: حدود سه دهه از تولید خودروی پراید می گذرد و تولید آن در هفته گذشته و با حضور رئیس دفتر رئیس جمهور متوقف شد. در این مدت چه در شرکت سایپا در ایران و چه در شرکت های مشترک آن در کشورهای دیگر، حدود ۶ میلیون دستگاه پراید تولید شد و در سال های اخیر، بیش ترین فراوانی خودرو در ایران مربوط به این خودرو بود.
در گفت و گوی «بازار» با فرید زاوه (کارشناس صنعت خودرو)، که در فصل زمستان سال گذشته توقف تولید پراید را بعید دانسته بود، در خصوص اقدام شرکت تولید کننده پراید بحث شد که متن کامل آن را می خوانید.
* مراسم رسمی توقف تولید خودروی پراید برگزار شد و تولید انبوه محصولات جدید سایپا در دستور کار قرار گرفت. از طرفی، جنابعالی در بهمن سال ۱۳۹۸ گفته بودید تا زمانی که بازار رقابتی نباشد بعید است تولید پراید متوقف شود.در سال های اخیر چند بار بحث توقف تولید پراید مطرح شده بود ولی به نظر شما، چرا این بار توقف ساخت پراید اجرایی شد و پراید دیگر در ایران تولید نخواهد شد؟
البته ما باید منتظر بمانیم و ببینیم واقعا پراید دیگر تولید نخواهد شد یا سرنوشت آن مثل پیکان می شود که تولید خودروی ۴ درب (در) آن متوقف شد ولی تولید وانت پیکان ۱۵ سال ادامه پیدا کرد و بعد هم با تغییراتی تبدیل شد به خودروی «آریسان» یا خودروی «آردی».
بر این اساس، ما باید ببینیم این اتفاقات در مورد پراید هم رخ می دهد یا که خیر یعنی پراید به شکل های مختلف تولید خواهد شد یا کلاً متوقف شده. به نظر نمی رسد این توقف تولید، مشمول وانت پراید باشد و حداقل، من چنین تصوری ندارم.
اگر توقف تولید پراید اتفاق هم بیفتد باز ناشی از فشار بازار نیست. تا جایی که من اطلاع دارم تفاهمی بین خودرو سازان و سازمان ملی استاندارد اتفاق افتاده که دو نوع خودرو یعنی پژو ۴۰۵ و پراید، از خط تولید خارج شود ولی سازمان استاندارد از سایر محصولات ایران خودرو و سایپا، تطابق استاندارد با استانداردهای روز را نخواهد و این شرکت ها بتوانند به تولیدشان ادامه بدهند.
کما این که در مورد محصولات ایران خودرو، بحث خروج خودروی پژوی ۴۰۵ جی ال ایکس، مطرح است و می گویند می خواهیم از این به بعد خودروی پژوی ۴۰۵ اس ال ایکس تولید کنیم. انگار مشکل ما با «جی» بوده که با «اس» شدن آن، مشکل ما برطرف شود یا مثلاً می گویند به جای پژوی ۴۰۵ باید خودروی پرشیا تولید کنیم. در حالی که پژو پرشیا یا پژو پارس، همان پژوی ۴۰۵ است و چراغ آن فرق می کند.
لذا اول باید دید که چقدر توقف تولید اصلاً اجرایی می شود و چقدر واقعیت دارد و چقدر از این خودرو حفظ شده و چقدر از آن از بین می رود. بر اساس اطلاعاتی که تا الان متنشر شده، به نظر می رسد این توقف تولید شامل پراید ۴ درب و هاچ بک است.
اگر یادتان باشد پراید هاچ بک در سال ۱۳۹۶ از خط تولید خارج شد ولی دوباره به خط تولید برگشت و دوباره تولید آن شروع شد. احتمال دارد چنین اتفاقی در مورد پراید فعلی نیز تکرار شود یعنی خودرو سازان با این عنوان که بازار دچار اغتشاش شده، دوباره تولید آن، را شروع کرده و از سر بگیرند.
علاوه بر این موارد، مسئولان شرکت سایپا، باید تعهدات قبلی را انجام بدهند. تا جایی که من می دانم هنوز سایپا نسبت به پراید، تعهدات زیادی دارد و باید آن خودروها را تحویل بدهد و لذا فقط فروش جدید پراید متوقف شده باشد.
پراید هاچ بک در سال ۱۳۹۶ از خط تولید خارج شد ولی دوباره به خط تولید برگشت و دوباره تولید آن شروع شد. احتمال دارد چنین اتفاقی در مورد پراید فعلی نیز تکرار شود
* به هر حال، آقای واعظی به عنوان رئیس دفتر رئیس جمهور در مراسم توقف تولید پراید حضور داشت و روی کاپوت پراید تولیدی هم یادگاری نوشت و اظهار امیدواری کرد که خودروی جایگزین پراید ایمن و با قیمت مناسب باشد و این خودرو پراید به موزه ارسال می شود.
آقای جهانگیری وزیر صنایع و معادن وقت هم، در اردیبهشت سال ۱۳۸۴ پیکان را به موزه فرستاد ولی پیکان وانت تا ۱۵ سال بعد تولید شد. این نوع کارها در ایران رایج است.
* با این حال، شما در سال گذشته انتظار نداشتید که به این صورت تولید پراید متوقف شود.
اگر منظورتان از انتظار این است که مسئولان شرکت خودروساز، قدم درست و خوبی برداشته اند، خیر. من همچنان اعتقاد دارم این کاری که انجام داده اند، قدم خوبی محسوب نمی شود. به نظر من، همه این کارها پروپاگاندا، سیاسی کاری و فرافکنی است و چیزی بیش از این نیست.
الباقی محصولاتی که ساپیا تولید می کند مگر محصولاتی به روزتر و جدیدتری هستند. خودروی تیبا از سال ۱۳۸۸ روی خط تولید است یعنی ۱۱ سال است که تولید می شود. خودروی ساینا، همان ماشین است ولی چراغ آن عوض شده. کوییک هم، همان ماشین است و فقط چراغ آن عوض شده.
این خودروها، محصولات جدید و به روز نیستند که مثلاً بخواهیم بگوییم خودرو سازان ما متحول شده اند، محصولات قدیمی را کنار می ریزند و برخی محصولات جدید و به روز را تولید می کنند. به نظر من، چنین چیزی نیست.
* بالاخره پراید از سال ۱۳۷۲ در ایران تولید شده...
پژوی ۴۰۵ ایران خودرو از سال ۱۳۶۹ در ایران تولید می شود یعنی پژو ۴۰۵، چند سال بیش تر از پراید تولید شده و تولید آن هم ادامه دارد.
* خودروی پراید تا سال ۱۳۹۹ و به مدت ۲۷ سال تولید شده. شما اصلاً توقف خودروی ۴ درب پراید را به فال نیک نمی گیرید؟
خیر. مثل این می ماند که بگوییم یک فرد قبلاً مواد مخدر «شیشه» مصرف می کرده و الان آدم خوبی شده و «هروئین» مصرف می کند. این فرد در اصل در همان مسیر قبلی است. ما نمی توانیم بگوییم این شرکت که پراید را از رده خارج کرده، تحول بزرگی اتفاق افتاده است.
ما انتظار داریم تولید الباقی سبد محصولات این شرکت متوقف شود ولی آیا می تواند این کار را انجام بدهد و آیا امکان آن را دارد. همچنین آیا شرکت ایران خودرو، وضعیت بهتری دارد و آیا شبکه قطعه سازی ما امکان بهتری دارد.
واقعیت این است که صنعت خودرو ایران، بسیار عقب مانده است یعنی همین الان که سایپا خودروی «شاهین» تولید می کند پلتفرم آن متعلق به خودروی «تویوتا یاریس» است که در سال ۱۹۹۹ میلادی تولید شده یعنی بیش از ۲۰ سال پیش.
الان روی آن پلتفرم ۲۰ سال پیش، محصول تعریف کرده اند. در حالی که بر اساس استانداردهای جهانی، حداقل باید سه محصول روی هر پلتفرم معرفی شود و اگر استاندارد جهانی را در نظر بگیریم این خودرو باید بین ۲۱ تا ۲۴ سال، روی خط تولید بماند. وقتی آخرین محصول این پلتفرم تولید شود، حدود ۴۵ سال است که از آن محصول تولید می شود. به نظر شما آیا چنین دورنمایی، امیدبخش است.
* در بهمن سال گذشته به این موضوع اشاره کرده بودید که چون پراید، ارزان ترین خودروی ایران است مشتری دارد و قدرت خرید مردم در این حد است و بقیه محصولات گران تر هستند.اساساً شرکتی که دنبال سود است آیا باید خودروی تولیدی خودش را در موقعیت خاصی که مشتری هم دارد کنار بگذارد و آیا این کار منطقی است؟
اگر از دیدگاه سایپا به عنوان تولید کننده، به این قضیه نگاه کنیم، خیر و کار اشتباهی انجام داده است. کما این که توقف تولید پیکان از دیدگاه ایران خودرو، کار اشتباهی بوده یعنی اگر از جنبه شرکتی به این موضوع نگاه کنیم، باید پراید حفظ می شد تا زمانی که شماره گذاری شود و اگر شماره گذاری نشد باید از خط تولید خارج شود.
همین الان اگر می توانند پراید را به بازارهای صادراتی بفروشند، این کار را انجام بدهند. ما محدودیتی نداریم برای این که پراید به کشورهای دیگر صادر شود. موضوع این است که قوانین جاری کشور به شرکت خودروساز ما فشار آورده تا تولید آن متوقف شود.
اگر از دیدگاه ملی به این موضوع نگاه کنیم، کار درستی بوده است. به دلیل این که این ماشین ها، با ایمنی پایینی که دارند جان هزاران نفر را در سال می گیرند، مصرف سوخت بسیار بالایی دارند و میلیاردها دلار به اقتصاد ملی صدمه وارد می کنند.
در دفاع از تولید این نوع خودروها گفته می شود قشر فقیر نمی تواند ماشین گران قیمت بخرد. اما بحث این است که ما چرا در تمام دهه های گذشته، در زمینه ثروتمند شدن مردم سرمایه گذاری نکردهایم و اصرار به تولید این خودروها داریم.
حتی اخیراً مدیر کل وزارت صنعت و معدن گفته ما دنبال این هستیم که سه چرخه به عنوان جایگزین ارائه کنیم. این نوع صحبت ها در حالی مطرح می شود که یک زمانی در همین شرکت، خودروی کادیلاک تولید می شده و الان پراید تولید می کند. شاید تولید پراید هم قطع شده و احتمالاً به زودی سه چرخه تولید شود!
خروج خودروی پراید از بازار آمریکا به خاطر امنیت نداشتن آن بود یعنی خودرویی بود که امنیت پائینی داشت. بر همین اساس، شرکت خودرو سازی فورد، تولید آن را متوقف کرد و بعداً در کره و در شرکت کیا تولید شد. به هر شکل، آن ماشین سه دهه قبل، باز بهتر از این چیزی بود که در سال ۱۳۹۹ تولید می شد
* با توجه به این که جنابعالی در حوزه فنی خودرو هم تخصص دارید این سوال قابل طرح است که بعد از این که پلتفرم ایکس ۱۰۰ جایگزین پلتفرم قدیمی پراید شد، چقدر بهبود در این خودرو اتفاق افتاد؟
هیچوقت شرکت سایپا اسناد و مدارک مهندسی خودروی ایکس ۱۰۰ خود را منتشر نکرده است ولی آنچه که ما در خیابان و در تصادفات دیدیم و آنچه که در عمل می بینیم، این است که این خودرو اگر ناامن تر از خودرو اولیه نبوده باشد، امن تر نیست.
خودرو پراید در زمان تصادف، سریعاً به قطعات تبدیل می شود یعنی همه بخش های آن دمونتاژ (جدا جدا) می شود. اصلاً نمی شود گفت روی این خودرو، بهینه سازی کیفی یا بهینه سازی ایمنی انجام شده.
به عقیده من اتفاقی در مورد پراید که محسوس باشد و کیفیت و ایمنی را بالا ببرد، اتفاق نیفتاده است. اگر اتفاق افتاده بود و نتایج بهینه سازی ها درست بود، می توانستند تست های تصادف را در مراکز معتبر مثل مرکز تست اروپا انجام بدهند و فیلم ها و گزارش های مهندسی آن در دسترس مردم قرار می گرفت تا ما بتوانیم انتقاد خودمان را منطقی تر کنیم.
بر این اساس، چنین چیزی وجود ندارد و ما کیفیت پراید تولید سال ۱۳۹۹ را می بینیم. من در روزهای اخیر، یک مورد تصادف پراید در جاده دیدم که تصادف بسیار ساده ای کرد ولی محور آن کنده شد و درهای آن ریخت یعنی همه چیز آن داغان شد. در حالی که یک ماشین نو بود. این وضع نشان می دهد که در تولید این خودرو، حداقل های ایمنی را رعایت نمی کردند.
خودروهای پرایدی که از کره جنوبی می آمد یا به صورت قطعات منفصله (CKD) می آمد چنین وضعیت نامناسبی نداشتند. هر چند که خروج خودروی پراید از بازار آمریکا به خاطر امنیت نداشتن آن بود یعنی خودرویی بود که امنیت پائینی داشت. بر همین اساس، شرکت خودرو سازی فورد، تولید آن را متوقف کرد و بعداً در کره و در شرکت کیا تولید شد. به هر شکل، آن ماشین سه دهه قبل، باز بهتر از این چیزی بود که در سال ۱۳۹۹ تولید می شد.
* شرکت آمریکایی فورد، تولید فورد «فستیوا» را متوقف کرد و به نظر شما به خاطر نبود رضایت بوده است. بعد می گویید خودروهای وارداتی یا خودروهای مونتاژی سال ۱۳۷۲ که با کمک کیا موتورز کره، در ایران تولید می شد، کیفیت بالاتری داشتند.واقعا بر چه اساس فکر می کنید هر چقدر جلوتر آمده ایم کیفیت کاسته شده و آن چیزی که در شرکت سایپا در ایران بومی سازی شده نتوانست به خوبی جوابگو باشد؟
درباره جوابگو بودن می شود، بحث کرد. به دلیل این که خودروی پراید یک خودروی ارزان قیمت بود مردم می خریدند و آن را تحمل می کردند. من مثال شخصی خودم را می زنم. ما یک دستگاه پراید برای شرکت خریده ایم.
دو بار دیسک و صفحه این ماشین در حد کارکرد ۶ هزار کیلومتر، خراب شد و نقص های دیگری هم پیدا کرد. الان هم سنسور ترمز ای بی اس (ABS) آن از کار افتاده است. ماشینی که فقط ۶ هزار کیلومتر کارکرد دارد، نباید اینقدر خراب شود. این وضع نشان می دهد که این ماشین، کف استاندارد یک خودرو را دارد.
* بر اساس آماری که وجود دارد در مجموع تعداد ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه خودروی پراید در سایپا و واحدهای وابسته به آن در خارج از کشور تولید شده. از طرفی گفته می شود تولید سالیانه هر خودرو باید یک میلیون دستگاه باشد تا اقتصادی شود.با این رقم ۶ میلیون دستگاه تولید طی ۲۷ سال، میزان اقتصادی بودن تولید پراید را چگونه ارزیابی می کنید؟
این وضع نشان می دهد که راه صنعت خودروی ما غلط است. البته الان در مورد یک پلتفرم خودرو، از ۵ میلیون و ۸ میلیون دستگاه در سال صحبت می شود و نه یک میلیون دستگاه. الان می گویند یک پلتفرم، موقعی اقتصادی می شود که تعداد ۸ میلیون دستگاه از آن تولید شود.
اروپایی ها می گویند ۵ میلیون دستگاه و کره ای ها و ژاپنی ها می گویند تا ۸ میلیون دستگاه اتومبیل با یک پلتفرم باید تولید شود تا اقتصادی باشد. پنج میلیون حداقل و کف اقتصادی بودن تولید است. به همین دلیل است که شرکت های خودرو سازی «رنو»، «نیسان» و «میتسوبیشی» با هم کار می کنند و اتحاد دارند. از طرفی، شرکت های خودرو سازی «فیات»، «پژو»، «سیتروئن»، «اُپل» و «کرایسلر»، ادغام شده و یک شرکت شدند.
این نوع همکاری ها در بازارهای جهانی، به همین دلیل است و بعد بین شرکت های مختلف خودرو سازی همکاری وجود دارد و از قطعات مشترک استفاده می کنند. برای مثال، موتور شرکت «بی ام و»، روی خودروی شرکت «تویوتا» به کار گرفته شده.
این نوع رفت و آمد قطعه سازی در سطح بین المللی، نشان می دهد که سیاست ما در حوزه خودکفایی قطعات، به هیچ وجه و در هیچ زمانی اقتصادی نخواهد شد. چرا که سقف تیراژ خودروی ما در سال، مربوط به پراید بود که در یک دوره محدود تعداد ۶۰۰ هزار دستگاه در سال از آن تولید می شد. در صورتی که تولید خودروهای پژو ۴۰۵ یا پژو ۲۰۶ به سختی به ۲۵۰ هزار دستگاه در سال رسید.
پراید هاچ بک در سال ۱۳۹۶ از خط تولید خارج شد ولی دوباره به خط تولید برگشت و دوباره تولید آن شروع شد. احتمال دارد چنین اتفاقی در مورد پراید فعلی نیز تکرار شود
* آیا ما این امکان را نداشتیم که سالیانه قطعات مورد نیاز یک میلیون دستگاه پراید تولید شود که به حداقل های اقتصادی بودن تولید آن دست پیدا کنیم؟
مساله این است که بتوانیم خودروهای تولیدی را بفروشیم. شما نمی توانید یک میلیون دستگاه خودرو از یک مدل اتاق در یک بازار بفروشید یعنی توان و خرید آن وجود ندارد و اینقدر مشتری ندارد.
* یعنی اگر به تولید سالیانه یک میلیون دستگاه هم می رسیدیم باید بخشی از آن صادر می شد؟
بله! ولی باید اتاق مختلف تولید شود. برای مثال، خودروهایی مثل کیا اُپتیما، کیا سوناتا و کیا اسپورتیج، یک محصول هستند و در مجموع حدود ۲ میلیون دستگاه از آنها تولید می شود. در عین حال، موتور آن روی خودروهای سانتافه، کیا سورنتو و محصولات دیگر مثل جنسیس و آزرا هست و شرکت کیا موتورز کره از یک موتور ۲.۴ لیتری، حداقل تعداد ۵ میلیون دستگاه خودرو تولید می کند.
همین موتور خودرو را با تغییراتی، در جاهای دیگر مصرف می کنند. برای مثال، موتور تولید شرکت بی ام و، در خودروهای شرکت های تویوتا و پژو مورد استفاده قرار گرفته است. این موتور را در مقیاس ۵ میلیون دستگاه در سال تولید کرده و به شرکت های خودرو سازی می فروشند.
این که ما بگوییم ما درهای کشور را می بندیم و خودمان تولید کرده و به نقطه سر به سر اقتصادی می رسیم، اصلاً امکانپذیر نیست. اگر ارزش بازار صنعت خودرو ایران ۲۰ میلیارد دلار باشد ایده آل این است که ما سالیانه ۴۰ میلیارد دلار قطعه تولید کنیم ولی بخشی از آن صادر شود و ۲۰ میلیارد دلار به جای آن ماشین وارد شود.
اِشکال کار این است که می گوییم ما می خواهیم همین خودرو را تولید کنیم. بالاخره چه تعداد از مردم، یک خودروی ۳۰ ساله را از شما می خرند و چه تعداد خودروی پژوی ۴۰۵ و پژوی ۲۰۶ را از شما می خرند.
در ترکیه، خودروی فیات دوبلو تولید می شود و در تنها جایی که آن را نمی فروشد در خود ترکیه است ولی به آمریکا و اروپا صادر می شود. در همان ترکیه، خودروی هیوندایی تولید می شود و به همه جای دنیا صادر می شود. ترکیه برای واردات، هیچ تعرفه ای ندارد ولی تراز تجاری آن کشور به شدت به نفع صادرات بوده و مثبت است.
در ترکیه، خودروی فیات دوبلو تولید می شود و در تنها جایی که آن را نمی فروشد در خود ترکیه است ولی به آمریکا و اروپا صادر می شود. در همان ترکیه، خودروی هیوندایی تولید می شود و به همه جای دنیا صادر می شود. ترکیه برای واردات، هیچ تعرفه ای ندارد ولی تراز تجاری آن کشور به شدت به نفع صادرات بوده و مثبت است
* ولی شرکت هایی مثل تویوتا در ترکیه سرمایه گذاری کرده و تولید دارند.
بله ولی می صرفد و در ترکیه تولید می کنند. قرار بود در ایران، یک مدل نیسان تولید شود و به همه منطقه صادر کنند ولی دولت جلوی آن را گرفت.
* آیا هدف ترکیه از پذیرش سرمایه گذاری شرکت های بزرگ خودرو سازی دنیا این است که در این کشور اشتغال ایجاد شود؟
با هدف این است که ثروت ایجاد شود.
* اولویت اول آن اشتغال برای مردم ترکیه است؟
تولید ثروت باید اولویت باشد ولی برای تولید ثروت، لازم است که شغل هم ایجاد کنید. اگر هدف ما تولید ثروت باشد موفق می شویم. ترکیه می خواهد کشور ثروتمندی شود و نمی خواهد بدبخت باشد.
* در مورد خودرو سازی ترکیه، این طور است که سرمایه گذاران در ترکیه، شرکت های خودرو سازی خارجی هستند ولی قطعه سازان ترک هم فعال هستند.
خیلی از قطعه سازان ترکیه، ترک هستند و حتی بعضی از شرکت های خودرو سازی ترکیه، ترک هستند و برای مثال، شرکت توفاش ترکیه، ترک است. هر چند که ۴۰ درصد سهام آن را، شرکت فیات خریده ولی ۶۰ درصد آن متعلق به ترک ها است.
* اگر برگردیم به موضوع توقف تولید پراید، آقای سلیمانی مدیر عامل سایپا گفته اند که توقف پراید یک تفکر است و ورژن های جدید را تولید می کنیم. همچنین گفته اند این بازاری که از پراید از دست می دهیم با تولید ساینا اس و کوییک اس، پُر می کنیم.فکر می کنید این خودروها، خودروهای جایگزین خوبی برای پراید باشند؟
تا زمانی که درهای کشور بسته است مردم چاره ای به غیر از خرید این خودروها ندارند. تولید خودروی تیبا از ۱۱ سال پیش شروع شد ولی الان فیس لیفت (تغییر چهره) شده و مثلاً گرافیک چراغ آن را عوض کرده اند. بازار خودرو که باز نیست و شرایط رقابتی وجود ندارد پس مردم چاره ای به غیر از خرید این نوع خودروها ندارند. در نتیجه وقتی چاره ای نیست مجبورند این کار را انجام بدهند.
* شرکت سایپا یک رقیب جدی به نام ایران خودرو دارد که ان هم محصولاتی تولید می کند. آیا مشتریان احتمالی سایپا با حذف تولید پراید، برای خرید تولیدات ایران خودرو اقدام نخواهند کرد؟
خیر. برای این که الان ارزان ترین ماشین ایران خودرو، پژو ۴۰۵ است که در بازار ۱۵۰ میلیون تومان قیمت دارد. در گذشته خودروهایی مثل تیبا و ساینا، ارزان تر از خودروهای ایران خودرو بودند. البته با گرانی هایی که اتفاق افتاده، الان قیمت ساینا به آن قیمت رسیده ولی تیبا ارزان تر است.
من قائل نیستم که این دو شرکت، رقیب هستند. چون یک تفاهمی از دهه ۷۰ دارند که محصول رقیب قیمتی برای همدیگر تولید نکنند و هیچوقت هم تولید نکرده اند. شما اگر بررسی کنید این دو شرکت، محصول با یک قیمت نداشته اند.
دو شرکت ایران خودرو و سایپا رقیب هم نیستند. چون یک تفاهمی از دهه ۷۰ دارند که محصول رقیب قیمتی برای همدیگر تولید نکنند و هیچوقت هم تولید نکرده اند. شما اگر بررسی کنید این دو شرکت، محصول با یک قیمت نداشته اند
* اعلام شده که خطوط تولید پراید به کشورهای مقصد صادراتی انتقال پیدا می کند. به هر حال در سال های گذشته، پراید در کشورهایی مثل نزوئلا تولید شد. به نظر شما، شرکت سایپا می تواند این کار را انجام بدهد و از این طریق درآمد کسب کند؟
شرکت سایپا، دو بازار صادراتی برای این محصول داشت که قابل اهمیت بود و بقیه اهمیت نداشتند. بر اساس آمارهای سایپا، در مجموع ۲۰۰ هزار دستگاه پراید صادر شده و این صادرات عمدتاً به عراق و سوریه بوده.
با توجه به این که الان واردات خودروی دست دوم به عراق آزاد شده، شرایط بازار آن در حال تغییر است و همچنین سیاست هایش نسبت به ایران تغییر کرده، احتمالا مشتری زیادی برای پراید وجود نخواهد داشت و با توجه به این که محصول سایپا کیفیت و ایمنی پائینی دارد پراید محبوبیت خود را در عراق از دست خواهد داد.
بازار بعدی، سوریه است و تا زمانی که بازار سوریه مثل بازار ما بسته باشد شاید این سیاست کار کند ولی به محض این که بازار سوریه هم یک بازار رقابتی شود و تغییرات سیاسی اتفاق بیفتد که الان به نظر می رسد در آستانه این تغییرات در خاورمیانه هستیم، این پروژه صادرات هم با شکست مواجه می شود. الان همه جای دنیا می دانند که این ماشین، ماشین بسیار ناامنی است.
نظر شما