امید محمدی؛ بازار: در سال های اخیر ورود خودروهای چینی به بازار ایران با تبلیغات گسترده و قیمت های رقابتی، توجه بسیاری از مشتریان را به خود جلب کرده است. اما بررسی دقیق تر تجربه مصرف‌کنندگان و وضعیت «خدمات پس از فروش» این خودروها، واقعیت های متفاوتی را آشکار می کند. بسیاری از مالکان این خودروها از دسترسی محدود به قطعات یدکی و کیفیت پایین خدمات پس از فروش شکایت دارند. قطعات پر مصرف و کم مصرف به ندرت در بازار داخلی یافت و اغلب نیازمند سفارش مستقیم از چین هستند؛ فرآیندی که هم زمان بر و هم هزینه های سنگینی برای مصرف کننده ایجاد می کند. نکته جالب اینجاست که برای واردات خودرو از چین به کشور زمان بسیار کوتاهی نیاز است، اما تامین قطعات و لوازم یدکی فرآیند زمانی بسیار طولانی دارد.
اگرچه صنعت خودرو چین در سال های اخیر پیشرفت های قابل توجهی داشته و در برخی کشورها با سیاست گذاری های مناسب موفقیت هایی کسب کرده و مشتریان نیز سود کردند. اما آنچه به بازار ایران وارد می شود؛ معمولا خودروهایی با تیراژ محدود و فاقد خدمات پس از فروش مناسب است. این درحالیست که بسیاری از کشورها قوانین سختگیرانه ای برای تضمین کیفیت محصولات وارداتی و خدمات پس از فروش دارند، این نوع سختگیری ها برای خودروهای وارداتی در کشور جدی گرفته نمی شود.
چالش خدمات پس از فروش زمانی پیچده می شود که برخی از شرکت های مونتاژ کار داخلی مسئولیت ارائه خدمات پس از فروش محصولات خود را بر عهده نمی گیرند
چالش های خدمات پس از فروش و مونتاژ داخلی
چالش خدمات پس از فروش زمانی پیچده می شود که برخی از شرکت های مونتاژ کار داخلی مسئولیت ارائه خدمات پس از فروش محصولات خود را بر عهده نمی گیرند. در چنین شرایطی، مشتریانی که با امید فراوان اقدام به خرید خودروی صفرکیلومتر چینی کردند؛ با چالش های جدی مواجه می شوند. کوچک ترین نقص فنی ممکن است خودرو را عملا غیرقابل استفاده کند. زیرا تعمیرکاران تجربه و دانش فنی کافی برای رفع ایراد فنی یا عیب یابی این محصولات را ندارند و قطعات لازم باید از خارج وارد شوند. لازم به ذکر است که با افزایش کیلومتر پیمایش خودروهای چینی، مشکلات فنی این خودروها افزایش یافته و هزینه های بیشتری به مصرف کنندگان تحمیل خواهد کرد.
در اینجا باید اشاره کرد که برخی از خودروهای چینی مونتاژ و وارداتی که طی یکسال اخیر به مالکان تحویل داده شده با کمبود قطعات بدنه و موتوری مواجه است.
واردات پراکنده خودروهای چینی با هدف کنترل قیمت ها نه تنها موفق نبوده، بلکه بی ثباتی بازار را تشدید کرده است
سیاست های ناکارآمد دولتی
از سوی دیگر سیاست های دولتی نیز تاکنون نتوانستند راه حلی موثر برای مشکلات بازار خودرو ارائه دهند. سیاست هایی که بیشتر به اقدامات کوتاه مدت به جای راهبردهای بلندمدت شبیه هستند. شاید در اینجا باید از سیاستگذاران صنعتی سوال کرد که قراردادهای متعدد با چین چه کمکی به صنعت خودرو کشور کرده است؟ واردات پراکنده خودروهای چینی با هدف کنترل قیمت ها نه تنها موفق نبوده، بلکه بی ثباتی بازار را تشدید کرده است. نتیجه این موضوع ایجاد بازار آشفته خودرو و نارضایتی مشتریان به دلیل پرداخت هزینه ناکارآمدی سیاست ها بوده است، همزمان با این مساله خودروسازان چینی سود اصلی خود را از بازار داخل کشور کسب کردند.
اکنون که زمزمه خروج تدریجی خودروهای چینی از بازار کشور به دلیل تحریم ها شنیده می شود، پرسش هایی جدی مطرح است؛ چه نهادی مسئول سیاست گذاری دقیق برای صنعت و بازار خودرو کشور هستند؟
مسئولیت نهادهای مرتبط
در این میان نهادهایی مانند سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو)، وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، انجمن خودروسازان و انجمن واردکنندگان خودرو نیز مسئولیت روشنی در قبال مشکلات موجود بر عهده نمی گیرند. اکنون که زمزمه خروج تدریجی خودروهای چینی از بازار کشور به دلیل تحریم ها شنیده می شود، پرسش هایی جدی مطرح است؛ چه نهادی مسئول سیاست گذاری دقیق برای صنعت و بازار خودرو کشور هستند؟ چرا مصرف کننده ایرانی باید تاوان سیاست های ناکارآمد را بپردازد؟ چرا بخش عمده ای از سود بازار داخل باید به جیب شرکت های خارجی سرازیر شود؟
آینده ای مبهم برای بازار خودرو
این وضعیت نه تنها اعتماد عمومی به صنعت خودرو کشور را تضعیف کرده، بلکه نشان دهنده ضعف ساختاری در سیاست گذاری کلان این حوزه است. اگر راهکاری جامع برای حل این معضل اندیشیده نشود، آینده بازار خودرو در ایران همچنان مبهم باقی خواهد ماند؛ مصرف‌کننده ناراضی‌تر خواهد شد، منابع مالی بیشتری هدر خواهد رفت و شرکت های خارجی بیشترین بهره را خواهند برد.
نظر شما