بازاریابی گردشگری تنها حضور در نمایشگاه نیست

تهمینه غمخوار؛ بازار: حضور و رقابت تنگاتنگ کشورهای مختلف جهان با ظرفیت‌های مختلف تجاری در عرصه های گوناگون، تجارت را به سمت جهانی شدن و ایجاد تحولات چشمگیر در سطحی گسترده و با سرعت هرچه تمام‌تر سوق داده است.

امروزه، تمامی کشورهای جهان به دنبال سودآوری بیشتر و تبدیل شدن به قدرت برتر اقتصادی هستند. در سال‌های اخیر با توجه به تشدید رقابت اقتصادی بین جوامع و تغییرات روز افزون، در واقع رقابت عامل توسعه بی‌سابقه در زمینه‌های مختلف اقتصادی شده است.

بر اساس گزارش مجله Hearst، با تجربه چشمگیری که اقتصاد در چند دهه گذشته کسب کرده، صنعت گردشگری به یکی از بزرگترین و پردرآمد ترین صنایع جهان تبدیل شده که براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری (WTO) مخارج سالانه این صنعت مهم در سطح جهانی بالغ بر دو هزار میلیارد دلار می باشد.

همچنین، طبق اعلام شورای جهانی جهانگردی و مسافرت، بخش سفرهای جهانی ۱۰.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی و ۳۳۰ میلیون شغل را شامل می شود و در حالی که این رشد سریع، چالش های خود را به عنوان مجری در صنعت گردشگری نشان می دهد، کشورهای مختلف جهان به طور مداوم به دنبال راه های جدید و خلاقانه در جهت تبلیغ برند خود و جذب بازدید کنندگان جدید می باشند.

طبق اعلام شورای جهانی جهانگردی و مسافرت، بخش سفرهای جهانی ۱۰.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی و ۳۳۰ میلیون شغل را شامل می شود. از این رو کشورهای مختلف جهان به طور مداوم به دنبال راه های جدید و خلاقانه در جهت تبلیغ برند خود و جذب بازدید کنندگان جدید می باشند

از این رو، گردشگری به‌عنوان یک صنعت سودآور که نقش مهمی در افزایش تولید ناخالص داخلی کشورها دارد، نیاز به انواع بازاریابی در جهت توسعه و رشد خود دارد که به‌ دلیل ماهیت بین المللی آن بازاریابی دیجیتالی( بازاریابی با فناوری‌های دیجیتال) در عصر حاضر از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. هر چند که  اکنون با امدن کرونا در محاق رفته است  اما می تواند این وضعیت  فرصتی  باشد برای ورود  پر قدرت تر و بهتر بعد از کشف واکنس ویروس کرونا .

بازاریابی گردشگری  یا توریسم مارکتینگ (Tourism Marketing) اصطلاحی است که به فعالیت اقتصادی و کسب و کاری که بازدیدکنندگان جذب شده به یک مکان خاص (شامل یک ایالت، یک شهر، یک مکان تاریخی خاص،  هتل ها یا حتی مراکز کنفرانس) را مورد هدف قرار می دهد، اشاره دارد.

در واقع بازاریابی گردشگری به عنوان یکی از شاخه های بازاریابی که با صنعت گردشگری در ارتباط است، بیانگر استراتژیهای مختلف بازاریابی که توسط مشاغل درون صنعت گردشگری به کار گرفته می شود، می باشد.

مکان هایی که به عنوان مهمترین جاذبه های توریستی گردشگران محسوب می شوند، بیشترین رشد را برای این بازاریابی به همراه دارد، از این رو باید به طور کارآمد انجام شود تا سودآوری چشمگیری حاصل گردد.

 همه می دانیم که صنعت گردشگری به عنوان بخش عظیم اقتصاد هر کشور،  این روزها تحت تاثیر شیوع گسترده ویروس کرونا متحمل آسیبهای هنگفت مالی شده که بنابراین لزوم به کارگیری این بازاریابی و خلاقیت شرکتهای مختلف با تغییر پیشنهادات و استراتژی های آنها آشکار می گردد، زیرا اکنون زمانی است که انعطاف پذیرترین و خلاق ترین تیم های بازاریابی مطرح است.

بنابراین با توجه به اهمیت موضوع مطرح شده، خبرنگار بازار گفتگویی را با دکتر احمد روستا ملقب به پدر بازاریابی نوین و عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی در رابطه با راهکارهای گسترش بازاریابی گردشگری در کشورمان ترتیب داده که در ادامه مرور می کنیم:

دکتر احمد روستا در ابتدا گفت: در رابطه با این موضوع باید در دو شرایط محیطی و زمانی بحث کنیم. در شرایط فعلی، صنعت گردشگری در تمام دنیا تحت تاثیر ویروس کرونا در سطح نگران کننده ای قرار دارد که ضرر و زیانهای بسیاری برای فعالان گردشگری تمامی کشورهای جهان از جمله ایران شکل گرفته است زیرا هم مردم به دلیل نگرانیهای حاکم بر جوامع آمادگی مسافرت رفتن را ندارند و هم قوانین و دستورالعملهای ارائه شده موجب کاهش چشمگیر سفرها و فعالیتهای گردشگری شده و آثار اقتصادی و اجتماعی گوناگونی را بر این صنعت مهم وارد ساخته است. بنابراین در شرایط بحرانی کنونی، هر گونه فعالیتهای تبلیغاتی دراین صنعت تاثیر آنچنانی نخواهد داشت.

وی افزود: اما اگر در فضای خارج از کرونا به این صنعت بنگریم، قطعا بازاریابی یکی از عوامل بسیار تاثیر گذار بر روی جلب و جذب گردشگران چه در داخل و چه در خارج از کشور می باشد. در طول سالهای گذشته اگر چه به شکل پراکنده هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی اقداماتی در این زمینه صورت گرفته، اما متاسفانه فعالیتها نه تنها به صورت تخصصی و حرفه ای نبوده بلکه تنها محدود به حضور در نمایشگاهها و تبلیغات اولیه و فعالیتهای بسیار ابتدایی بازاریابی بوده است.

استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به نیاز کشور ما به بازاریابی فوق تخصصی و کاملا حرفه ای در شرایط خارج از کرونا گفت: وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و بخش خصوصی به همراه کارشناسان و متخصصین این حوزه نقش بسیار مهمی در پیشبرد این بازاریابی دارند. در غیر اینصورت اگر ما ظرفیتهای خود را تنها به این مسئله که از جاذبه های گردشگری زیادی برخورداریم، محدود کنیم و این جاذبه ها را به گردشگر داخلی و خارجی معرفی ننماییم، فعالیت های گردشگردی ایران مانند گذشته محدود خواهد بود که بسیاری از فعالان به جای سرمایه گذاری و رغبت در این حوزه، کم کم دامنه فعالیت ها را محدود کرده و سرانجام از این صنعت جدا خواهند شد.

دکتر روستا: اگر ما ظرفیتهای خود را تنها به این مسئله که از جاذبه های گردشگری زیادی برخورداریم، محدود کنیم و این جاذبه ها را به گردشگر داخلی و خارجی معرفی ننماییم، فعالیت های گردشگردی ایران مانند گذشته محدود خواهد بود که بسیاری از فعالان به جای سرمایه گذاری و رغبت در این حوزه، کم کم دامنه فعالیت ها را محدود کرده و سرانجام از این صنعت جدا خواهند شد

پدر بازاریابی نوین همچنین خاطر نشان کرد که بحث نمایشگاهها بخش کوچکی از فعالیت بازاریابی می باشد که هم وزارت خانه و هم بخش خصوصی باید بر روی بازاریابی گردشگری ایران، جذب نیروهای متخصص و انجام فعالیتهای حرفه ای و اختصاص بودجه کافی برای این کار جدی باشند.

وی گفت: در همین حوزه اخیرا من به عنوان عضو شورای برند سازی گردشگری کشور شاهد بودم که از سوی وزارت خانه فعالیتهایی برای انتخاب برند ملی گردشگری چه از لحاظ ابعاد چه شعار صورت گرفته که نسبتا هم پیشرفتهایی داشته اما هنوز نتیجه نهایی حاصل نشده است. اگر ما در نمایشگاهی شرکت می کنیم و تبلیغاتی را انجام می دهیم، برای خود صاحب برند می باشیم و از شعار واحد برخورداریم.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به این موضوع که هنوز کار اساسی در این حوزه انجام نشده، مجددا تصریح کرد که ما نیازمند ساختار بسیار دقیق و حرفه ای و همکاری و هماهنگی بخش دولتی و خصوصی برای پیشرفت در این حوزه هستیم. من معتقدم که گردشگران خارجی با جاذبه های گردشگری ما آشنا هستند، اما ما نتوانسته ایم به شیوه ای برخوردکنیم که آنها را به طرف خود جلب کنیم. از طرف دیگر بسیاری از مردم ایران به دلیل اینکه در بازاریابی خوب عمل نکرده ایم، با بسیاری از مقاصد و جاذبه های گردشگری بیگانه هستند و در نتیجه گردشگری ما به یک مکانها و شهرهای خاص و همچنین مراکز ثابت محدود شده در حالی که تنوع در جاذبه، اقلیم، آب و هوا، فرهنگ، غذا، پوشاک و سوغات می تواند مردم را به نقاط گردشگری دیگر هدایت کند.

دکتر احمد روستا در پایان گفت: بازاریابی تنها تبلیغ کردن و حضور در نمایشگاه نیست، بلکه هر کدام از این موارد یکی از اجزای نظام بازاریابی بوده که امیدواریم روزی به این فعالیت اثر گذار اقتصادی در کشور توجه حرفه ای و تخصصی بیشتری شود.