بازار، گروه استان ها- بیت اله احمدی؛ قله و رشته کوه آتشفشانی «سهند» در جنوب شهر تبریز، غرب شهرستان بستان آباد، شمال شهرستان های مراغه و هشترود، شرق شهرستان های آذرشهر، عجب شیر و اسکو قرار دارد؛ این رشته کوه ۱۷ قله با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر دارد که بلندترین آن ها قله جام با ۳ هزار و ۵۷۰ متر بوده و مرتفع ترین نقطه استان محسوب می شود که در محدوده شهرستان بستان آباد قرار دارد.
کوهستان سهند دارای معادن مختلف پوکه معدنی و سنگ گچ و... است، پوکه معدنی کاربرد ساختمانی دارد و برای عایق سازی، شیب بندی و مقاومت دیگر مصالح به کار می رود.
هنگامی که دمای زمین افزایش پیدا کرده و سنگ ها در لایه زیر پوسته زمین تحت تأثیر حرارت قرار می گیرند، به مواد مذاب تبدیل می شوند، این مواد هنگامی که به سطح زمین برسند به صورت گدازه بر روی دامنه های کوه آتشفشان قرار می گیرند؛ در این زمان شرایط جوی محیط به خاطر وجود گازهای سمی در منطقه تغییر پیدا می کند، سنگ ها هنوز داغ هستند اما با بارش باران بر روی سنگ ها برای چندین ساعت سنگ های معدنی سرد می شوند.
با سرد شدن گدازه نوعی سنگ معدنی به وجود می آید که با توجه به شرایطی وزن و استحکام آن با دیگر سنگ ها متفاوت است، این سنگ همان پوکه معدنی است.
وقتی که سنگ های اسکوریا را به محل مورد نظر می آورند اولین کاری که انجام می شود آن ها را خرد می کنند، اینجاست که تمام سنگ های خرد شده را برای بسته بندی آماده می کنند، برای این کار ابتدا باید در جدول بسته بندی قرار بگیرند.
هشترود رتبه دوم استخراج گچ در کشور
اما یکی از سنگ های بسیار مهم کانون کوهستان سهند، سنگ گچ است که متعقل به دسته سنگ های رسوبی تبخیری می باشد و از مهم ترین مواد استخراجی و معدنی شهرستان های بستان آباد و هشترود است به طوری که شهرستان بستان آباد با طول ۷۰ کیلومتری رشته معدنی، رتبه دوم استخراج گچ را در کشور دارد.
کوه های کنگرلو و اسکن دارای معادن سنگ گچ می باشد، سنگ گچ پس از استخراج، با کامیون ها به کارخانه های گچ حمل شده و با فرآیندهایی چون خرد کردن، آسیاب، جداسازی و حرارت در کوره، به گچ ساختمان و بنایی تبدیل می شوند.
عمده معادن فعال شهرستان هشترود نیز در سمت جنوب شرقی کوهستان سهند مربوط به سنگ گچ می باشد که کارخانه های گچ پزی را نیز پویا نگه می دارد، طبق آمار سال ۱۳۸۷، ارائه شده توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی، شهرستان هشترود، ۴.۶ دهم درصد معادن استان را در اختیار دارد که منجر به ۳.۵ دهم درصد اشتغال این بخش شده اما میزان استخراج و سرمایه گذاری ثابت آن ۸۵. درصد و ۶ دهم درصد اشتغال در استان بوده که سهم بسیار پایینی محسوب می شود.
معادنی بکر برای سرمایه گذاری
اگر از معادن و کارخانه های گچ بستان آباد و هشترود به نواحی جنوبی و شرقی تر کوهستان سهند توجه کنیم با معادن سیلیس مواجه خواهیم شد، یعنی معادن شهرستان های چاراویماق و میانه؛ سیلیس به عنوان سخت ترین ماده معدنی پوسته زمین، جز اصلی ماسه سنگ، سنگ چخماق و... است و مصارف این ماده معدنی در صنایع شیشه، جام و بلور است.
از سنگ های به جا مانده از گدازه های آتشفشانه سهند در دوران مختلف، «هولیت» است، نوعی سنگ سیلیکونی که در ترکیب خود ۲ تا ۶ درصد آب دارد و با حرارت، حجم آن بعد از تبخیر ۴ تا ۲۰ درصد می شود؛ این سنگ معدنی سفیدرنگ ترکیباتی مانند آهن، سدیم، کلسیم و کانی های نادر دیگر را هم دارد و بیشتر در مصارف کشاورزی، پتروشیمی و مقاوم سازی ساخمان به کار می رود.
بسیاری از معادن پیرامون کوهستان سهند، بکر و خام هستند، ذخایری که نیاز به سرمایه گذاری و بهره برداری دارد، از آن جمله می توان به معادن سنگ آهن، در نواحی جنوبی مراغه اشاره کرد.
سهند محرکه چرخه صنعت و معدن
سنگ ها به عنوان مواد تشکیل دهنده پوسته زمین، همانند آب و خاک، نقش حیاتی در زندگی آدمیان دارند؛ مجموع سنگ ها با ترکیباتی خود یعنی کانی های مختلف، موادی را به وجود می آورند که طی پیشرفت های صنعتی بشر، مورد بهره برداری قرار می گیرد، این مواد در معادن مختلف به عنوان ثروت های خدادادی بخشی از منابع حیاتی و نیاز انسان به شمار می رود که توجه و ارزش گذاری به آن امری بدیهی است.
کوهستان سهند با تمام ابعاد و پهنای خود خالی از معادن نیست، و هنوز مناطق بی شمار غنی از این ثروت های خدایی، به صورت بکرو دست نخورده وجود دارد و با اکتشاف و سرمایه گذاری می توان چرخه های اقتصادی این بخش صنعت و معدن را در جهت برطرف کردن نیازهای انسانی و اشتغال زایی، به حرکت درآورد؛ سهند با وقار و خاموش و همچنین با نهایت سخاوتمندی منتظر است.
نظر شما