چرا " فرزین" در بانک مرکزی ابقاء شد؟ | جمع شدن بساط نرخ گذاری ارز در هرات، سلیمانیه و اربیل

بازار؛ اسدالله خسروی: دکتر پزشکیان رئیس جمهور کشورمان چهارشنبه گذشته با صدور حکمی محمد رضا فرزین که ریاست بانک مرکزی را از دولت گذشته در دست داشت در این سمت مهم و حساس ابقاء کرد و از وی خواست تا در چارچوب قانون اساسی اهداف سند چشم‌انداز توسعه و سیاست‌های کلی مصوب مقام معظم رهبری برای تحقق اهداف دولت همچنین حل مشکلات کشور مجدانه بکوشد. حکم جدید فرزین در حالی از سوی رئیس جمهور دولت سیزدهم امضاء شده است که وی در طول مدیریت حدود ۲ ساله خود در بانک مرکزی اقدامات کارشناسانه قابل توجهی را با اجرای سیاست های درست چون ساماندهی بازار ارز، حذف دلالان ارزی، تامین نیازمندان واقعی به این کالا در بازارهای رسمی، تمرکز بر ترازمند کردن و برخود بی اغماض با بانک ها و موسسات ناتراز در کنار حرکت در مسیر مهار نرخ تورم و توجه به دیپلماسی اقتصادی را انجام داده است.

البته با روی کار آمدن دولت سیزدهم بیش از ۹۷ درصد مدیران تراز اول تیم اقتصادی دولت تغییر کردند. در این حین و در پی چینش تیم اقتصادی دولت جدید، گمانه زنی ها فراوانی برای بازگشت دکتر عبدالناصرهمتی به بانک مرکزی که وی جایگاه رئیس کلی این بانک را در دولت روحانی در کارنامه خود داشت، مطرح می شد اما همتی در این دولت از نمایندگان مجلس برای سکانداری وزارت اقتصاد رای اعتماد گرفت.

به گفته کارشناسان فرزین طی دو سال اخیر به دور از حواشی توانسته است در شرایط سخت چون ورود پی در پی شوک های غیراقتصادی به بازار، با اجرای برنامه های اصولی کارشناسانه نگذارد تورم و نقدینگی افسار پاره کنند و بازارهایی چون ارز و طلا دچار آشفتگی شدید و جهش قیمت پی در پی شود.

ممانعت از جهش قیمت ارز با ورود شوک های غیر اقتصادی به بازار

عدم تغییر دکتر فرزین در دولت سیزدهم و ابقاء وی برای ادامه کار و مدیریت در معرف ترین و مهمترین ساختمان شیشه ای خیابان میرداماد به این دلیل است که به گفته کارشناسان وی طی دو سال اخیر به دور از حواشی توانسته است در شرایط سخت چون ورود پی در پی شوک های غیراقتصادی به بازار، با اجرای برنامه های اصولی کارشناسانه نگذارد تورم و نقدینگی افسار پاره کنند و بازارهایی چون ارز و طلا دچار آشفتگی شدید و جهش قیمت پی در پی شود.

البته شاید برخی ها بگویند، قیمت سکه و ارز طی دو سه ماه اخیر افزایش چشم گیری داشته، اما توجه به این نکته ضروری است، افزایش قیمت انس جهانی و مسائل سیاسی و تحولات بین المللی تاثیر گذار باعث رشد قیمت این کالاها شده است، چرا که رشد قیمت ارز و طلا ... در چنین شرایطی هیچ بنیان و اساس اقتصادی نداشته اند تا زمینه ساز گرانی این کالاها در بازار شوند و چنانچه بانک مرکزی با سیاست های اصولی اقدام به حراج گسترده چنین کالاهایی در بازارهای رسمی نمی کرد، معلوم نبود قیمت آنها هم اکنون چه رقمی می شد. افزایش قیمتی که تجربه نشان داده است با کاهش تنش های سیاسی و بین المللی در منطقه مسیر کاهشی را خواهند پیمود.

نرخ تورم سالانه و نقطه به نقطه در زمان آغاز به کار فرزین در بانک مرکزی در دی ماه ۱۴۰۱ و با احتساب سال پایه ۱۴۰۰ به ترتیب معادل ۴۲.۹ درصد و ۴۷.۴ درصد بود. ولی در مردادماه امسال، تورم سالانه به ۳۴.۸ درصد و تورم نقطه به نقطه ۳۱.۶ درصد رسیده است، نرخ رشد نقدینگی نیز طی این مدت از ۳۳.۴ درصد به ۲۷.۵ درصد رسیده است

کاهشی شدن نرخ نقطه ای تورم و نقدینگی در ۲ سال اخیر نسبت به سنوات گذشته

از طرفی سیاست اصلی بانک مرکزی از زمان حضور فرزین، سیاست تثبیت اقتصادی با هدف بازگشت متغیرها و شاخص های کلان اقتصادی به سطوح میانگین بلندمدت بوده است. آنگونه که تا پس از ورود شوک های سیاسی به بازار، قیمت دلار مدت ها در کانال ۵۹ هزار تومان باقی ماند. علاوه بر این نرخ تورم سالانه و نقطه به نقطه در زمان آغاز به کار وی در بانک مرکزی در دی ماه ۱۴۰۱ و با احتساب سال پایه ۱۴۰۰ به ترتیب معادل ۴۲.۹ درصد و ۴۷.۴ درصد بود. ولی در مردادماه امسال، تورم سالانه به ۳۴.۸ درصد و تورم نقطه به نقطه ۳۱.۶ درصد رسیده است.

نرخ رشد نقدینگی نیز در آذرماه ۱۴۰۱، معادل ۳۳.۴ درصد بود. ولی فرزین در آغاز سال ۱۴۰۳ هدفی بین ۲۱ تا ۲۵ درصد برای نرخ رشد نقدینگی تا پایان سال جاری تعیین کرد اما طبق آخرین آمارهای اعلامی، این نرخ در مردادماه سال جاری به ۲۷.۵ درصد رسیده است. توجه رئیس کل بانک مرکزی بر ترازمند کردن بانک ها و وضعیت نابسامان برخی آنها موضوع مهمی است که از گذشته به عنوان چالش اساسی همچنان مورد توجه بوده است، ناترازی هایی که منجر به رشد پایه پولی و ادامه دار شدن رشد نرخ تورم و نقدینگی می شود. با این وجود بانک مرکزی طی حدود ۲ سال اخیر بر ساماندهی وضعیت سیستم بانکی با جدیت بر این مسئله تمرکز کرده و برخورد با بانکهای ناتراز را در سولوحه برنامه خود قرار داده است که در صورت عدم همراهی بانک های ناتراز با قواعد و قوانین بانک مرکزی، فعالیت آنها منحل و یا مجوز آنها در بانک دیگری ادغام می شوند.

با آمدن فرزین به بانک مرکزی وی بر شایسته سالاری توجه داشته و توجه ای به باندبازی نکرده است. جدیت در اجرا سیاست های پولی و ساماندهی وضعیت نابسامان بانکی یکی دیگر از شاخصه های مثبت مدیریت وی در بانک مرکزی است چرا که تا قبل از وی بانکها حرف بانک مرکزی را نمی خوانند و اغلب آنها با ناترازی زیاد کار می کردند

جدیت در اجرا سیاست های پولی و ساماندهی وضعیت نابسامان بانکها

آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرگزاری «بازار» راجع به علل ابقاء دکتر فرزین در بانک مرکزی برای ادامه مدیریت وی در این نهاد، اظهارداشت: فرزین طی حدود ۲ سال اخیر در اجرای سیاست های پولی، مدیریت بازار ارز و تلاش برای ساماندهی بانکها همچنین اجرای سیاست های اقتصادی که منجر به مهار نرخ تورم و نقدینگی می شود کوشا و موفق عمل کرده است.

یکی از شاخص های دکتر فرزین نسبت به دیگر روسای پیشین بانک مرکزی، برخورداری وی از سواد اقتصادی تخصصی است چرا که او اقتصادخوانده است اما روئسای قبلی این شاخصه را نداشتند. به طور مثال رئیس کل بانک مرکزی تا قبل از وی متخصص مدیریت مالی و دارای مدرک حسابداری بود که به نظرم مدیریت وی فقط به درد بازار سرمایه می خورد. از طرفی فرزین با آمدن به بانک مرکزی برای مدیران این بانک بر شایسته سالاری توجه داشته و توجه ای به باندبازی نکرده است. جدیت در اجرا سیاست های پولی و ساماندهی وضعیت نابسامان بانکی یکی دیگر از شاخصه های مثبت مدیریت وی در بانک مرکزی است، چرا که تا قبل از وی بانکها حرف بانک مرکزی را نمی خوانند و اغلب آنها با ناترازی زیاد کار می کردند اما وی اکنون به آنها هشدار جدی داده است که در صورت ادامه ناترازی و نرساندن خود به وضعیت تراز، مجوزشان لغو می شود. این سیاست می تواند پایانی برای بنگاهداری بانک ها باشد و از طرفی از رشد پایه پولی جلوگیری شود.

تا قبل از مدیریت فرزین بر بانک مرکزی چندین نرخ ارز در بازار، هرات، سلیمانیه و اربیل حاکم بودند در حالی که همه این نرخ ها از دل بانک مرکزی در می آمدند. از طرفی نرخ گذاری ارز نیز توسط بازار آزاد صورت می گرفت، اما با روی کار آمدن فرزین بساط آنها جمع شده است

پایان حاکمیت نرخ گذاری ارز در فراسوی مرزها

وی یکی دیگر از شاخصه های مطلوب مدیریتی دکتر فرزین در بانک مرکزی را جمع کردن بساط نرخ های متفاوت ارزی بی اساس در خارج از مرزها و تاثیر پذیری بازار ارز کشور از این گونه نرخ گذاری هایی عنوان کرد و اظهارداشت: تا قبل از مدیریت فرزین بر بانک مرکزی چندین نرخ ارز در بازار، هرات، سلیمانیه و اربیل حاکم بودند در حالی که همه این نرخ ها از دل بانک مرکزی در می آمد. از طرفی نرخ گذاری ارز نیز توسط بازار آزاد صورت می گرفت، سایت های متعدد، کانالهای تلگرامی و اینستاگرام و ... در فضای مجازی بر نوسان نرخ ارز تاثیر می گذاشتند و حتی نرخ تعیین می کردند، اما با روی کار آمدن فرزین در بانک مرکزی بساط آنها جمع شده است. عمق فاجعه تا جایی بود که سایت های نامعتبر و کانالهای تلگرامی نرخ ارز را حتی برای فردا اعلام می کردند.

بغزیان در ادامه افزود: طی این مدت بانک مرکزی توانست تراکنش های عجیب و غریب بانکی را رصد و از این طریق جلو پولشویی را بگیرد و حتی با این کار کمک شایانی به سازمان امور مالیاتی کرده است زیرا با شناسایی فعالان اقتصادی، از طریق تراکنش های بانکی مودیان مالیاتی هم اکنون بیشتر شده اند. همچنین جمع شدن میلیونها کارتخوان که به سازمان امور مالیاتی وصل نبودن شناسایی آنها از طریق بانک مرکزی انجام شد.