عاطفه علیان؛ بازار: زاینده‌رود به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع آبی فلات مرکزی ایران، در سال‌های اخیر با بحران کم‌آبی و خشکی شدید روبرو شده است؛ این بحران نه تنها تأثیرات منفی بر اکوسیستم منطقه و معیشت مردم محلی داشته، بلکه به یکی از چالش های اساسی در مدیریت منابع آب کشور تبدیل شده است؛ در این راستا عباس علی‌آبادی، وزیر پیشنهادی نیرو در دولت چهاردهم، با توجه به سوابق و تخصص خود، نقشی کلیدی در حل این بحران خواهد داشت.
زاینده رود که از کوه‌های زاگرس سرچشمه می گیرد و به دشت‌های مرکزی ایران می ریزد، در چند دهه اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی، برداشت های بی‌رویه و مشکلات مدیریتی با بحران شدید خشکی مواجه شده است. بررسی های آماری نشان می‌دهد بر اساس گزارش های سازمان آب منطقه‌ای اصفهان، در دهه های اخیر، جریان متوسط سالانه زاینده‌رود از ۸۰۰ میلیون متر مکعب به حدود ۶۰ میلیون متر مکعب کاهش یافته است؛ این کاهش چشمگیر به دلیل تغییرات اقلیمی و افزایش برداشت های غیرمجاز از منابع آبی است.
همچنین در سال‌های اخیر، زاینده‌رود در بسیاری از مقاطع خود به‌طور کامل خشک شده است. به‌طور خاص، در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۷، رودخانه به‌طور کامل خشک شد که تأثیرات منفی جدی بر کشاورزی و محیط زیست داشته است.
در این ارتباط سعید متوکل کارشناس اقتصاد و محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار بازار اظهار کرد: خشکی زاینده‌رود تأثیرات گسترده‌ای به‌دنبال داشته است؛ کاهش سطح آب تأثیرات منفی بر اکوسیستم های پیرامون رودخانه داشته و تالاب های اطراف، به‌ویژه تالاب گاوخونی، با بحران جدی مواجه شده اند و این بحران زیست محیطی منجر به کاهش تنوع زیستی و تخریب زیستگاه های طبیعی شده است.
خشکی زاینده رود و مشکلات اقتصادی برای کشاورزان اصفهان و چهارمحال
وی می افزاید: از سوی دیگر بحران آب منجر به کاهش تولیدات کشاورزی، افزایش هزینه‌های کشاورزان و بیکاری در مناطق وابسته به کشاورزی شده است و به‌طور خاص، کشاورزان در استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری با مشکلات اقتصادی جدی روبرو شده‌اند؛ همچنین مشکلات ناشی از خشکی زاینده‌رود به افزایش تنش‌های اجتماعی و مهاجرت‌های داخلی منجر شده است و کیفیت زندگی مردم در این مناطق به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است.
متوکل با بیان اینکه دولت شهید رئیسی اقدامات قابل توجهی را برای احیای زاینده‌رود انجام داده است، بیان کرد: پروژه انتقال آب از دریای عمان با هدف تأمین منابع جدید آب برای زاینده‌رود آغاز شده و با پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در حال حاضر در مراحل اجرایی قرار دارد. تأمین مالی و نظارت بر پروژه به‌طور مؤثر پیگیری می‌شود.
وی می افزاید: از سوی دیگر پروژه‌های محلی برای مدیریت منابع آب و احیای زاینده‌رود با پیشرفت مواجه هستند، مشکلاتی از قبیل کمبود منابع مالی و مشکلات اجرایی این پروژه‌ها را تحت تأثیر قرار داده است.
کارشناس اقتصاد محیط زیست تاکید می کند: ضروری است در دولت چهاردهم پیگیری و تکمیل پروژه های موجود باید در اولویت قرار گیرد، تأمین مالی و نظارت بر پروژه به‌طور مؤثر و مدیریت تأثیرات زیست محیطی باید به‌طور جدی پیگیری شود.
قویت دیپلماسی آب و همکاری های بین المللی برای مدیریت منابع آبی مشترک و حل مشکلات منطقه ای باید در دستور کار قرار گیرد و تشکیل کمیته های منطقه ای برای نظارت و مدیریت منابع آبی به‌طور عادلانه می‌تواند مؤثر باشد
وی با بیان اینکه برای مدیریت پایدار منابع آبی سیستم های آبیاری هوشمند و فناوری های جدید برای کاهش مصرف آب و افزایش بهره وری منابع آبی ضروری است،تاکید می کند: همچنین سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه برای یافتن راهکارهای نوین در مدیریت منابع آب و بهبود وضعیت زاینده رود بسیار مهم است؛ تقویت نظارت بر اجرای مقررات جدید و بهبود فرآیندهای نظارتی برای کاهش مصرف آب و مدیریت بهتر منابع آبی هم ضروری است و از نمایندگان هم انتظار می رود نسبت تدوین قوانین جدید برای مدیریت بهینه منابع آب و پاسخ به چالش‌های emergent اقدام کنند.
متوکل بیان می کند: تقویت دیپلماسی آب و همکاری های بین المللی برای مدیریت منابع آبی مشترک و حل مشکلات منطقه ای باید در دستور کار قرار گیرد و تشکیل کمیته های منطقه ای برای نظارت و مدیریت منابع آبی به‌طور عادلانه می‌تواند مؤثر باشد.
وی ادامه می دهد: اجرای برنامه های آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد مصرف بهینه آب و تشویق به اقدامات فردی برای حفاظت از منابع آبی ضروری است.
اما نقش عباس علی‌آبادی وزیر پیشنهادی نیرو در احیا زاینده‌رود و نجات فلات مرکزی چیست؟
وی با اشاره به اینکه عباس علی‌آبادی به‌عنوان وزیر پیشنهادی نیرو می‌تواند با تمرکز بر راهکارهای زیر، نقش مؤثری در احیای زاینده‌رود ایفا کند، می گوید: او می بایست پیگیری و تکمیل فازهای باقی‌مانده پروژه انتقال آب از دریای عمان را در اولویت قرار دهد و بر تأمین منابع مالی و نظارت دقیق بر پیشرفت پروژه به‌طور مؤثر تاکید کند. همچنین، بر اجرای مصوبات قانونی احیا زاینده رود نظارت داشته باشد. عباس علی آبادی می‌تواند با حمایت از تحقیقات علمی و توسعه فناوری های نوین، راهکارهای جدیدی برای مدیریت منابع آب و بهبود وضعیت زاینده رود ارائه دهد.
با تمرکز بر راهکارهای علمی و عملی پیشنهادی، و به‌ویژه با تأکید بر تداوم پروژه های انتقال آب از دریا و پروژه های ماندگان، می‌توان به احیای زاینده‌رود و نجات فلات مرکزی ایران امیدوار بود
کارشناس اقتصاد محیط زیست در این ارتباط بیان می کند: حمایت از پروژه های تحقیقاتی در زمینه تکنولوژی‌های آبیاری، بهره‌وری آب و احیای اکوسیستم های آبی است. او با تأسیس و تقویت مراکز تحقیقاتی تخصصی برای مطالعه و ارائه راهکارهای نوین در مدیریت آب و بحران های مرتبط با منابع آبی می تواند به بهبود وضعیت زاینده رود کمک کند و در راستای راهبرد سال به مشارکت مردمی در احیای زاینده رود کمک کند که در این مسیر قطعا بهره گیری از رسانه ها و شبکه های اجتماعی موثر خواهد بود.
احیای زاینده رود نیازمند یک رویکرد جامع و چندجانبه است که شامل تداوم و تسریع پروژه های کلیدی، تقویت قوانین و مقررات، پشتیبانی از تحقیقات و توسعه، تقویت دیپلماسی آب و افزایش آگاهی عمومی باشد. عباس علی‌آبادی به‌عنوان وزیر پیشنهادی نیرو، می تواند نقشی مؤثر در حل بحران زاینده رود ایفا کند. با تمرکز بر راهکارهای علمی و عملی پیشنهادی، و به‌ویژه با تأکید بر تداوم پروژه های انتقال آب از دریا و پروژه های ماندگان، می‌توان به احیای زاینده‌رود و نجات فلات مرکزی ایران امیدوار بود. تلاش برای مدیریت پایدار منابع آب، تقویت قوانین و مقررات، و ارتقای آگاهی عمومی می تواند به دستیابی به این هدف کمک کند و آینده ای روشن برای زاینده رود و نجات فلات مرکزی را فراهم آورد.
نظر شما