بازار؛ گروه استان ها: استان کویری کرمان که پاییز و زمستان کم بارشی را در سال ۱۴۰۲ پشت سر گذاشت در بهار امسال شاهد بارندگی های خوبی بود.
این بارش ها هر چند قدری نگرانی ها در خصوص کم بارشی نیمه دوم سال گذشته را کاهش داد و وضعیت ذخیره آبی سدها کمی بهبود یافت اما نتوانست پنجه در پنجه خشکسالی قدر قدرتی بیاندازد که سال های سال است بر این استان سایه انداخته است.
این در حالیست که تغییرات اقلیمی، خشکسالی، کاهش نزولات آسمانی، حفر چاه های غیر مجاز، برداشت بی رویه از سفرهای آب های زیر زمینی بر بحران آب در این استان دامن زده است.
چالش کمبود آب گریبان گیر کرمان
استاندار کرمان در گفتگو با بازار با هشدار در خصوص تشدید خشکسالی در کرمان اظهار کرد: کرمان با چالش جدی کمبود آب مواجه است و نیاز مردم برای مدیریت مصرف پای کار بیایند.
محمدمهدی فداکار مصرف آب شهر کرمان را حدود ۲ هزار و ۹۰۰ لیتر بر ثانیه اعلام کرد و افزود: این میزان مصرف بسیار بالاست و حتما باید مدیریت شود.
وی با اشاره به امکان مواجه با مشکل آب در تابستان جاری و اهمیت تامین آب شرب گفت: کشت تابستانه باید در استان مدیریت شود. همچنین مصرف آب در بخش صنعت هم باید مدیریت شود.
استاندار کرمان کم ابی را بزرگترین مشکل شهر کرمان دانست و از مردم خواست در این زمینه صرفه جویی لازم را انجام دهند.
کاهش ذخیره سدهای کرمان طی ۱۴۰۳
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کرمان در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: علیرغم اینکه زمستان گذشته در کرمان بسیار کم بارش بود اما خوشبختانه در سه جبهه بارشی شاهد بارندگی های خوبی در استان بودیم.
حمید علیدادی سلیمانی مجموع بارندگی ثبت شده توسط ایستگاه های باران سنجی آب منطقه ای کرمان را ۱۲۶ میلی متر اعلام کرد و افزود: این در حالیست که متوسط بارندگی کرمان ۱۲۹ میلی متر، کشور ۲۴۵ میلیمتر و دنیا ۷۸۰ میلی متر است.
علیدادی سلیمانی: در این سه جبهه بارشی نزدیک به ۷۰ میلیون متر مکعب روان آب به سمت سدهای استان کرمان آمد و ذخیره سدهای استان از ۲۰ درصد به ۳۲ درصد افزایش یافت
وی گفت: در این سه جبهه بارشی نزدیک به ۷۰ میلیون متر مکعب روان آب به سمت سدهای استان کرمان آمد و ذخیره سدهای استان از ۲۰ درصد به ۳۲ درصد افزایش یافت.
علیدادی سلیمانی عنوان کرد: در حال حاضر در سد شهید سلیمانی ۱۴ میلیون متر مکعب ذخیره سازی شده است. متاسفانه در سد سیرجان دچار کمبود آب هستیم و ۴.۲ میلیون متر مکعب آب در این سد ذخیره شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان گفت: در سد نساء ۴۶ میلیون مترمکعب معادل ۲۷ درصد و در سد جیرفت ۱۱۳ میلیون مترمکعب معادل ۳۵ درصد آب ذخیره سازی شده است.
وی ذخیره آب سدهای استان کرمان را ۳۲ درصد اعلام و اظهار کرد: در حالی ذخیره سدها طی امسال به ۳۲ درصد رسیده که سال گذشته این میزان ۳۸ درصد بوده است. شاهد کاهش در این زمینه هستیم و نیاز است در بخش شرب و سایر مصارف مانند کشاورزی در شبکه های جیرفت، بم و حتی پایین دست سد بافت صرفه جویی بیشتری داشته باشیم.
علیدادی سلیمانی عنوان کرد: امیدواریم با همکاری مردم و کشاورزان سال آبی جاری را که با کاهش حجم ذخیره سدها همراه است را به خوبی سپری کنیم.
وی در خصوص چرایی کاهش حجم آب برخی سدها اظهار کرد: در سال ۱۴۰۲ بارندگی اصلا نداشتیم و یا میزان آن بسیار کم (کمتر از ۵۰ میلیمتر) بود.
مدیرعامل آب منطقه ای استان کرمان گفت: زمانی که میزان بارندگی کمتر از ۵۰ میلیمتر باشد رسوب اشباع نمی شود تا آبی وارد سد شود.
علیدادی سلیمانی بیان کرد: فقط برای سه سامانه بارشی تقریبا ۷۰ میلیون مترمکعب آب وارد سدهای استان کرمان شد. در سامانه اول که اغلب پایین دست سدهای بم و جیرفت بود، بیش از ۱۰میلیون متر مکعب به سمت تالاب جازموریان رفت و آبگیری شد.
وی با بیان اینکه پراکنش مابقی این بارندگی ها در مناطقی بود که سد نداشتیم، افزود: رودخانه ها ریه های زمین هستند، وقتی آب جاری می شود باعث تقویت سفره های آب زیرزمینی می شود.
وی گفت: البته با هر بارندگی سفره های آب زیرزمینی تقویت می شود و در بسیاری مناطق در فصل بارندگی میزان افت کاملا متوقف می شود.
مدیرعامل آب منطقه ای کرمان با اشاره به اینکه منابع و مصارف هر سدی را برای دو ماه می بینیم. متاسفانه به حدی برداشت ها زیاد بوده و کاهش بارندگی داشتیم که فقط توانستیم از ۱۰ درصد این بارندگی ها برای افزایش حجم آب سدها استفاده کنیم که با همکاری کشاورزان، مصارف امسال را پوشش می دهد.
وجود ۲۳ هزار و ۶۱۵ حلقه چاه مجاز در کرمان
وی در خصوص وضعیت چاه های موجود در کرمان گفت: در مجموع در استان کرمان ۲۳ هزار و ۶۱۵ حلقه چاه مجاز حفر شده است. در بخش شرب هزار و ۴۰۰ حلقه چاه معادل ۵ درصد مصرف، در بخش صنعت هزار و ۴۶۹ حلقه چاه (۳ درصد) و در بخش کشاورزی ۲۰ هزار و ۷۴۶ حلقه چاه معادل ۹۲ درصد مصرف، وجود دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان عنوان کرد: عمده مصرف آب استان کرمان مربوط به بخش کشاورزی است که مجموعا ۹۲ درصد مصرف را شامل می شود.
علیدادی سلیمانی: کرمان به لحاظ بهره وری در مقایسه با سایر استان ها و دنیا دچار عقب ماندگی شدیدی است
وی در خصوص بهره وری آب در بخش کشاورزی استان کرمان اظهار کرد: کرمان به لحاظ بهره وری در مقایسه با سایر استان ها و دنیا دچار عقب ماندگی شدیدی است.
علیدادی سلیمانی گفت: سیستم های نوین آبیاری طی ۱۰ سال اخیر در کرمان شروع شده و در مجموع کمتر از ۲۰ درصد در این زمینه پیشرفت داشته ایم. نیاز است کشاورزان و نهادهای مرتبط به این مساله توجه داشته باشند.
وی به اقدامات انجام شده در این خصوص اشاره و اظهار کرد: اصلاح الگوی کشت در کرمان در حال اجراست و شاهد توسعه خوب گلخانه ها در جنوب استان هستیم که باعث کاهش مصرف آب می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان گفت: با توجه به مصرف بالای ۶ میلیارد مترمکعب از منابع آب زیر زمینی و خطراتی که ما را تهدید می کند، نیاز است مصرف آب را کاهش دهیم.
وی با اشاره به طرح هایی که در شرکت آب منطقه ای استان کرمان در دستور کار قرار دارد، اظهار کرد: براساس سند سازگاری و بند «ز» ماده ۲۸ قانون، یک مقدار صرفه جویی و جیره بندی در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است.
علیدادی سلیمانی عنوان کرد: هم اکنون نزدیک به ۲۵ درصد تعدیل پروانه های بهره برداری (کاهش صدور مجوزات) انجام می شود و همزمان کنتورهای حجمی و هوشمند نصب می شود. بر این اساس برداشت از طریق کنتورها رصد و پایش می شود.
وی با تاکید بر اینکه کشاورزان باید به صورت همزمان خطوط انتقال آب را اصلاح کنند، افزود: این کار در برخی مناطق در حال انجام است که سرعت پایینی دارد و باید کمی به این روند سرعت داده شود.
علیدادی سلیمانی عنوان کرد: آبیاری تحت فشار، کم فشار و اصلاح الگوی کشت راه حل هایی برای مدیریت بحران افزایش برداشت آب از منابع خدادادی و محدود منابع آب زیرزمینی است.
بیشترین مصرف آب کشاورزی مربوط جنوب کرمان است
وی گفت: بیشترین مصرف آب کشاورزی مربوط جنوب استان کرمان است چرا که از مجموع ۲۰ هزار حلقه چاه مجاز استان حدود ۱۵ هزار حلقه در جنوب کرمان است.
علیدادی سلیمانی با اشاره به اینکه بیشتر چاه های جنوب کرمان با افزایش مازاد مصرف آب مواجه هستند، افزود: معمولا بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ حلقه چاه در استان کرمان دارای مازاد مصرف آب و برق هستند که اغلب در جنوب استان کرمان می باشند.
وی با اشاره به در نظر گرفتن دو برنامه در این زمینه افزود: برنامه ای که همراهی مردم و کشاورزان را داشته باشد می تواند منجر به صرفه جویی در مصرف آب شود.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان اظهار کرد: بر این اساس با همکاری استاندار کرمان و طبق برنامه سازگاری با کم آبی تصمیم گرفته شد طی تابستان در شمال استان به چاه هایی که مصرف مازاد آب و حتی برق دارد، خاموشی داده شود. در جنوب کرمان که امکان خاموشی وجود ندارد تصمیم بر این است که به ۲ هزار حلقه چاه دارای مازاد مصرف دو مرتبه خاموشی داده شود. برای این منظور تعهدات از کشاورزان اخذ شده است و باید مصرف را کاهش بدهند.
وی عنوان کرد: برنامه ما این است که این چاه ها برای کشت تابستانه محدود شوند یا اصلا در این فصل کشت انجام نشود. به دلیل آنکه مصرف آب این چاه ها در سال گذشته بیش از حد تعیین شده در مجوزهای بهره برداری آب بود و نباید کشت تابستانه انجام دهند.
علیدادی سلیمانی با اشاره به وجود ۸ هزار حلقه چاه غیر مجاز در استان کرمان عنوان کرد: با هدف کاهش مصرف آب به چاه هایی که مضر به مصافع عمومی و منابع آبی مجاور نباشند، پروانه های یک لیتری داده می شود. بر این اساس برای دو هکتار، مجوز ۲۵ مترمکعب آب (معادل یک لیتر در ثانیه) داده می شود. از این طریق صرفه جویی در زمینه آب و سایر منابع نظیر برق، سوخت و... رخ می دهد.
علیدادی سلیمانی در پاسخ به اینکه آیا در سال های اخیر چاه های جدید در استان حفر شده است، گفت: در استان کرمان بیش از ۴۱ گشت بازری وجود دارد که دشت ها را به صورت شناور پایش می کنند.
وی ادامه داد: با همکاری مردم از حفاری اغلب چاه های غیرمجاز جلوگیری شده است. با توجه به همکاری خوبی که در استان وجود دارد چنانچه چاهی در گوشه ای از کرمان در حال حفر باشد، با دستور قضایی و همکاری نیروی انتظامی پر و مسدود می شود.
وی در خصوص وضعیت آب شرب گفت: بر اساس گزارش آب و فاضلاب قطعا در ماه های گرم سال مصارف بالا می رود و ضرورت صرفه جویی برای تمامی شهروندان وجود دارد.
مدیرعامل آب منطقه ای استان کرمان با اشاره به اینکه احتمال افت فشار در شبکه وجود دارد، افزود: اتفاقات خوبی به صورت مشترک بین شرکت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب انجام شده است.
وی عنوان کرد: در اغلب شهرستان های دارای مشکل آب به صورت پدافندی با حفر چاه هایی اقدام به رفع مشکل کردیم.
حفر ۲۰ حلقه چاه برای رفع مشکل آب شهر کرمان
علیدادی سلیمانی از صدور مجوز حفر ۲۰ حلقه چاه در دشت غزال و خروجی دشت کرمان برای رفع مشکل آب شهر کرمان خبر داد و افزود: همچنین پنج حلقه چاه برای شهرستان رفسنجان، ۹ حلقه چاه برای شهرستان سیرجان، دو حلقه چاه برای شهر انار و برای سایر شهرستان ها هم چاه هایی برای تامین آب شرب در حال حفر است.
وی سرانه مصرف آب در کرمان را بیش از ۲۰۰ لیتر و بسیار زیاد دانست و افزود: از مردم به ویژه کسانی که در ورودی شبکه ها قرار دارند، صرفه جویی لازم را انجام دهند تا برای هیچ قسمتی از شبکه مشکلی ایجاد نشود.
علیدادی سلیمانی در زمینه مشکل آب کشاورزی اظهار کرد: کشاورزان می توانند با ایجاد استخر و اجرای سیستم آبیاری تحت فشار برای صرفه جویی و رفع مشکل افت فشار آب و کاهش آبدهی چاه اقدام کنند. به این دسته از افراد مجوز برق پمپاز ثانویه داده می شود تا با مشکلی مواجه نشوند.
وی در زمینه اقدامات انجام شده برای مهار بارندگی ها و آب های ناشی از سیلاب ها اظهار کرد: شرکت آب منطقه ای دارای وظایف مشخصی است. همکاران ما در آبخیزداری در پنهه های آبخیز، عملیات آبخیزداری را انجام می دهند که اگر خوب و اصولی اجرا شود برای جلوگیری از تخریب پایین دست و اراضی و مراکز مسکونی مناسب است و هم ذخیره سفره های آب زیرزمینی را تقویت می کند.
عبور ۸ هزار کیلومتر رودخانه از مراکز مسکونی کرمان
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان لایه روبی رودخانه ها، مطالعه حد حریم و بستر رودخانه ها را از جمله وظایف این شرکت دانست و افزود: در مجموع ۸ هزار کیلومتر رودخانه از مراکز مسکونی و جمعیتی استان کرمان عبور می کنند. شش هزار کیلومتر آن مطالعه شده و نقشه در دست تهیه است.
وی با اشاره به اینکه رفع تصرفات حریم رودخانه ها و لایروبی در حال انجام است، گفت: ساماندهی رودخانه ها هزینه های زیادی را نیاز دارد.
علیدادی سلیمانی با اشاره به اینکه از محل مسئولیت اجتماعی صنایع نزدیک به ۴۰ کیلومتر لایه روبی رودخانه ها انجام شده است، افزود: در بارندگی های اخیر بیش از ۷۰۰ مورد دارای مشکل در مسیر رودخانه ها را شناسایی کردیم که ۸۰ مورد اصلاح شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان بیان کرد: هم اکنون از طریق دفتر بحران استانداری و استاندار کرمان در حال پی گیری هستیم تا سایر سازه هایی که در مسیر رودخانه ها مزاحم شناخته شده اند و بعضا ممکن است باعث خسارت به پایین دست و حتی خسارت جانی شوند، اصلاح شوند.
وی با اشاره به اینکه وظایف آب منطقه ای مشخص است، تصریح کرد: در پهنه های آبخیز مسئولان آبخیزداری و منابع طبیعی برنامه های خوبی دارند و بخش از سیلاب در بندهای آبخیزداری جمع آوری می شود که به سفره های آب زیرزمینی کمک می کند.
علیدادی سلیمانی سیلاب را فرصتی بسیار خوب دانست و یادآور شد: بسیاری از کشورها از این فرصت به راحتی استفاده می کنند. در ایران هم کارهایی انجام شده اما کافی نیست.
در چنین شرایطی و در حالی که عمده شهرستان های کرمان در فصول گرم سال به ویژه تابستان با مشکل در زمینه آب شرب مواجه اند و کشاورزان هم دست به گریبان مشکلات ناشی از کم آبی هستند، مدیریت مصرف و افزایش بهره وری آب باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
نظر شما