معدن می تواند بهتر از نفت برای اقتصاد ایران عمل کند؛ دولت برای توسعه بخش معدن چه برنامه ای دارد؟

بازار؛ گروه صنعت: ایران جزو ۱۰ کشور برتر معدنی جهان است. به طوری که طبق آمارهای منتشر شده کشور با داشتن ۱۵۰۰۰ منطقه معدنی، ششمین ذخایر روی، هفتمین ذخایر مس، نهمین ذخایر سنگ آهن و پنجمین ذخایر بزرگ گچ و باریت در جهان است. همچنین دارای ۳ درصد از کل ذخایر سرب و روی جهان و ذخایر عظیم زغال سنگ است. سایر محصولات معدنی مانند کرومات و منگنز نیز در مناطق مختلف ایران یافت می شود. با این وجود در حوزه فعالیت در معادن کشور، غالبا معدن کاران با چالش ها و موانعی مواجه هستند.

کنترل محیط زیست در بخش معدن آسان تر از دیگر بخش ها است

در واقع چالش‌ هایی مانند کمبود ماشین‌آلات و تجهیزات لازم، نبود زیرساخت‌های کافی، نبود اکتشافات عمیق و کمبود سرمایه‌گذاری، ضعف فناوری هوابرد، عدم دسترسی به منابع مالی و خارجی وجود دارد، که این امر بر روند فعالیت این حوزه اثر گذاشته است. با این وجود بخش معدن همواره با انتقاداتی نیز روبرو بوده و هست، به طوری که منتقدان نسبت به توسعه معادن کشور نگاه خوبی ندارند و معتقدند مشکلات زیست محیطی بسیاری رقم می زنند و محیط زیست کشور را دستخوش تغییرات جبران ناپذیری می کنند.

هوشنگ ادهمی کارشناس معدن با رد این انتقاد در این خصوص در گفتگو با خبرنگار بازار می گوید: این حرف از اساس غلط است. همانطور که می دانید برای تولید محصولات کشاورزی نباید از سم و کود استفاده شود اما می شود، همچنین بر فرض فرایند تولید بنزین با الودگی هوا همراه است و غیره. در هر صورت هر فرایندی را باید کنترل کرد که الودگی محیط زیست ایجاد نشود.

وی افزود: با این وجود بر عکس به نظر بنده معدن جزو صنایعی است که کمتر به محیط زیست آسیب می زند چون کاملا در یک چارچوب استانداردی که نقشه آن و محل باطله برداری آن از قبل تعیین می شود، انجام می شود. حتی در روش های جدیدی که برای معادن ایجاد شده به خصوص در معادن سنگ کشور دیگر از انفجار استفاده نمی شود. ضمن اینکه بسیاری از معادن به صورت روباز استفاده می شود و با بیل مکانیکی و قلم و چکشی که روی بیل سوار است برداشت می شود و لذا آلودگی محیط زیست کمترین میزان است.

ادهمی خاطر نشان کرد: در هر صورت باید بپذیریم که استفاه از تجهیزات نوین تر کمترین آسیب را به محیط زیست وارد می کند؛ یعنی کنترل محیط زیست در بخش معدن آسان تر است به لحاظ اینکه علمی تر با رویه برخورد می شود و مثل سابق نیست که هر کس یک گوشه یک دالان برای خود داشته باشد. به عبارت دیگر الان اداره صنایع قبل از اقدامی پروانه بهره برداری و اکتشاف می دهد و نظارت مستمر دارد حتی به نوع خاکی که از معدن حمل می شود بارنامه می دهد و مسیرهای حمل آن کنترل می شود.

ادهمی کارشناس بخش معدن: اگر به معادن توجه شودمی توان معدن را به جای نفت ایران مطرح کرد که از قضا خطرات زیست محیطی اش از نفت کمتر است و توسعه اقتصادی که با خود می آورد از نفت بیشتر دارد

این کارشناس بخش معدن با بیان اینکه معادن یکی از صنایعی است که قابل برنامه ریزی بسیار منسجم و قابل توسعه برای کشور است، افزود: ضمن اینکه ایران از نظر سطح ذخایر معدنی در ردیف ۱۰ کشور برتر است اما از نظر بهره برداری زیر ۲۰ کشور است؛ یعنی معادن بسیار خوبی داریم اما از باب بهره برداری اصلا هنوز موفق نشده نتوانسته بهره برداری شود. شاید اگر به معادن توجه شود بتوان معدن را به جای نفت جایگزین کرد.

ادهمی عنوان کرد: در واقع می شود معدن را به جای نفت ایران مطرح کرد که از قضا خطرات زیست محیطی اش از نفت کمتر است و توسعه اقتصادی که با خود می آورد از نفت بیشتر دارد.

امکانات و ماشین آلات محدود امکان بهره برداری از کل پتانسیل بخش معدن را گرفته است

وی در پاسخ به این سوال که اگر بخش معدن کشور چنین پتانسیلی دارد چه چیز مانع عملیاتی شدن آن است، گفت: امکانات و ماشین آلات بسیار محدود است مثلا الان در سطح جهانی برای اکتشاف نقشه کشی و غیره از پهباد استفاده می کنند و آنالیزهای تا عمق مشخصی را می دهد اما این امکانات در اختیار چه تعداد از معدنکاران ما است؟ همچنین از نظر ماشین الات وضعیت نیز همینطور است مثل بیل مکانیکی، بولدروز یا دامتراک هایی که در معادن بزرگ استفاده می کنند چه تعداد از این ماشین الات در کشور وجود دارد؟ اگر هست امکان تعمیر و نگهداری و ورود قطعه و غیره چقدر مهیا است؟ به هر حال تحریم همه جا هست و نمی توان انکار کرد.

ادهمی خاطر نشان کرد: از سوی دیگر دولت در مقطعی اعلام کرد که معدنکاران می توانند ماشین الات وارد کنند اما در این مسیر هم موفق نبودیم چون مسیری که مسئولان برای ما گذاشته بودند هموار نبود و به اصطلاح از چاله به چاه افتادن بود. به عبارت دیگر اعلام کردند صادر کنندگان محصولات معدنی می توانند در عوض ماشین آلات وارد کنند که بقدری فرایند پیچیده بود که ترسیدیم وارد آن شویم و این نیز خود یک عامل بازدارنده است.

ادهمی کارشناس بخش معدن: سخت است پهنه آزاد بتوان پیدا کرد و اکتشاف کرد لذا دولت باید پهنه هایی که گرفته اند و چند سال است کار نکرده اند را باطل کند و اجازه بدهد افراد علاقمند بروند اکتشاف را در این چارچوب هایی که دولت اجازه می دهد انجام بدهد

وی با انتقاد از روندی که در این حوزه در سال های اخیر پیش گرفته شده است گفت: سوال این است که دولت برای توسعه بخش معدن چه برنامه ای دارد؟ یعنی در حالی که ما معتقدیم معدن می تواند بهتر از نفت برای اقتصاد ایران عمل کند باید بدانیم دولت چه برنامه ای برای توسعه بخش معدن دارد؟

این کارشناس و فعال بخش معادن کشور در ادامه خاطر نشان کرد: تا جایی که بنده می دانم سهام معادن بزرگ جابجا شد و دست یکسری ارگان های خاص قرار گرفته است. در معادن کوچک هم شرایط سخت تر است؛ یعنی سخت است پهنه آزاد بتوان پیدا کرد و اکتشاف کرد لذا دولت باید پهنه هایی که گرفته اند و چند سال است کار نکرده اند را باطل کند و اجازه بدهد افراد علاقمند بروند اکتشاف را در این چارچوب هایی که دولت اجازه می دهد انجام بدهد اما می بینیم که اکثر اینها هم بلوکه شده و پهنه زیاد دیگر نمانده است.