امید محمدی؛ بازار: در میان اخبار هیجان انگیز رشد بازار خودروهای تمام برقی، به نظر می رسد خودروسازان سنتی غربی هنوز به فناوری «هیبرید» به عنوان گزینه جدی بازار حداقل طی ۴ سال آینده نگاه می کنند. مطالعات اخیر شرکت «پی دبلیو سی و استراتژی آلمان» نشان می دهد که خودروسازان غربی هنوز روی بهبود پیشرانه های «هیبریدی متوسط» و «هیبریدی کامل» مطالعه، تحقیق و برنامه تولید دارند. از همین رو اعتقاد به سازگاری بازار با این نوع قوای محرکه با بازار است. باتوجه به اینکه نوآوری باعث افزایش عملکرد در تمام انواع پیشرانه ها و کاهش آلایندگی می شود، بنابراین قلمرو تحقیق و توسعه خودروهای هیبریدی متوسط و کامل همچنان فعال باقی خواهد ماند، باتوجه به سیاست برقی سازی در کشور و حرکت شتاب زده به سمت این نوع وسایل نقلیه علیرغم ظرفیت مناسب برای هیبریدی سازی خودروها و توجه دنیا به این محصولات با علی میرزایی کارشناس ارشد خودروهای برقی به گفت و گو پرداختیم:
هنوز خودروهای «هیبریدی متوسط» و «هیبریدی کامل» به عنوان گزینه جدی در بازارهای اروپا و آمریکا مطرح هستند
* باتوجه به اینکه تب و تاب رشد خودروهای برقی در دنیا وجود دارد، وضعیت توسعه خودروهای هیبریدی با تسلط چینی ها به زنجیره تامین خودروهای تمام برقی در چه شرایطی است؟
هنوز خودروهای «هیبریدی متوسط» و «هیبریدی کامل» به عنوان گزینه جدی در بازارهای اروپا و آمریکا مطرح هستند، این محصولات علیرغم گسترش خودروهای تمام برقی مقرون به صرفه هنوز رقابت کسب سهم بازار قابل توجهی دارند. شاید این راهبرد را بتوان استراتژی جدید خودروسازان اروپا و آمریکا جهت ایجاد چالش برای چین در تسلط کامل به برقی سازی یا حتی تاخیر در رشد آن ها معرفی کرد.
سیستم های هیبریدی متوسط و کامل در حقیقت خودرو برقی نیستند؛ چون هنوز موتور احتراقی نیروی اصلی پیشرانه را تامین می کند. در حقیقت اروپا، آمریکا و ژاپن ید طولی در این تکنولوژی دارند، این فناوری مهم منجربه بهبود عملکرد موتورهای احتراق داخلی از نظر مصرف سوخت شده است. رشد پیش بینی شده در تقاضای خودروهای هیبریدی همچنین منعکس کننده تنش های ژئوپلیتیکی بین شرق و غرب است.
* باتوجه به توسعه رشد خودروهای برقی به ویژه در چین، چشم انداز توسعه خودروهای هیبریدی در دنیا چگونه است؟
پیش بینی نرخ رشد سالانه پیشرانه های مختلف در چهار سال آینده حاکی از روند مثبت افزایش خودروهای هیبریدی است. وابستگی خودروهای تمام برقی به مواد خام حیاتی برای تولید باتری، ریسک های جدی برای زنجیره تامین بین الملل و تنش های ژئوپلیتیکی ایجاد کرده است، این موارد تاثیر مثبت بر روند رشد خودروهای هیبریدی در بازار غرب دارد. البته خودروسازان بین المللی غربی در حال بررسی استراتژی های متنوعی از جمله مشارکت، قراردادهای بلند مدت و سرمایه‌گذاری مستقیم در توسعه معادن هستند تا ریسک های مرتبط با تولید خودروهای تمام برقی را کاهش دهند. ولی مدیریت این ریسک ها برای غربی ها نیازمند صرف زمان فراوان است؛ چرا که چین با سرعت خیره کننده ای در فروش خودروهای تمام برقی در دنیا پیشتازی می کند.
خودروهای جدید به دنبال مشتریان و مشتریان به دنبال محصولات مقرون به صرفه هستند
* باتوجه به تحقیقات مختلف شما در بازارهای جهانی مبنی بر توسعه خودروهای برقی و هیبریدی، وضعیت عرضه سبد محصولات خودروسازان بزرگ دنیا چگونه خواهد بود؟
عدم اطمینان توام با پویایی موجود در بازارهای جهانی حاکی از آن است که هنوز «خودروهای جدید به دنبال مشتریان و مشتریان به دنبال محصولات مقرون به صرفه» هستند. این تعامل پیچیده نشات از فناوری های مختلف دارد، سیاست های پیچیده بین المللی و انتظار مصرف کننده بر تداوم خودروهای هیبرید در برابر افزایش خودروهای برقی می افزاید. آینده صنعت خودرو دنیا در چند سال آینده متشکل از سبدی متنوع از پیشرانه های مختلف خواهد بود. البته رشد بازار هیبریدی ها مورد پسند دوست داران محیط زیست نخواهد بود، همانطور که سرعت چینی ها در خودروسازی مورد پسند سیاستمدران غربی نیست.
* در میان خودروهای هیبریدی محصولات پلاگین هیبرید نیز وجود دارند، آینده این محصولات چگونه خواهد بود؟
براساس پیش بینی ها خودروهای پلاگین نتوانستند سهم عمده ای از بازار را برای خود در چهار سال آینده متصور باشند. تجزیه و تحلیل بازارهای عمده جهانی نشان می دهد که در پنج بازار برتر اروپا، فروش خودروهای تمام برقی در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۳ درصد افزایش داشته و از رشد و فروش خودروهای احتراقی پیشی گرفته است. اما در بازار آمریکا خودروهای تمام برقی و پلاگین هیبرید رشد قابلی توجهی داشته که در این میان محصولات پلاگین هیبریدی از خودروهای تمام برقی نیز درصد فروش بیشتری داشتند. در ژاپن هیبریدی ها هنوز تسلط خود در بازار را حفظ کردند که منعکس کننده ترجیحات منحصر به فرد مصرف کنندگان ژاپنی است. در سال ۲۰۲۳ مشتریان بازار خودرو آمریکا علاقه قابل توجهی به وسایل نقلیه هیبریدی در کنار فروش رو به رشد خودروهای تمام برقی داشتند که تفاوت سلیقه میان مصرف کنندگان اروپایی و آمریکایی را نشان می دهد.
در بازارهای جهانی فروش خودروهای تمام برقی ها در سال ۲۰۲۲ نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش چشم گیری داشته است. پویایی بازار جهانی در حال تحول نشان از یک تغییر تدریجی به سمت خودروهای تمام برقی دارد. این درحالی است که پلاگین هیبریدی ها در مقایسه با تمام برقی ها یا حتی هیبریدی ها سهم بازار کمتری دارند. این سهم بازار کم می تواند نشان از محدودیت های فناوری یا توجیه اقتصادی در بازارهای مختلف دنیا باشد.
البته پیشرفت غیر منتظره خودروهای پلاگین هیبرید به لطف رشد فناوری همگام با توسعه بازارهای جهانی می تواند سبب افزایش اقبال و جذابیت آن ها در دنیا شود. منتقدین فعلا شانس بیشتری برای خودروهای تمام برقی و هیبریدی قائل هستند، هرچند که این موضوع در بازارهای جهانی متفاوت است. در سال ۲۰۲۳ یک میلیون مشتری آمریکایی اقدام به خرید یک میلیون دستگاه خودرو هیبریدی کردند، این آمار نشان از رشد ۷۶ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ در بازار مذکور دارد. اما آنچه که مشتریان را به سمت خرید خودروهای هیبریدی به جای تمام برقی سوق داد؛ قیمت بالای خودروهای تمام برقی، اضطراب پیمایش با یکبار شارژ و محدودیت‌های زیرساختی بوده است. این موضوعات به رشد جذابیت محصولات هیبریدی در بازارهای آمریکای شمالی کمک شایانی می کند. این درحالی است که اروپایی ها با برنامه جسورانه کربن زدایی حمل و نقل همچنان خودروی تمام برقی را راه حل نیل به برنامه مذکور می دانند.
در بخش خودروهای هیبریدی متوسط گروه خودروسازی بی ام و، فورد، مرسدس بنز، آئودی و جگوار- لندرور پیشرفت های قابل توجهی داشتند
* چرا در میان خودروسازان فقط تویوتا پیشتاز تولید خودروهای هیبریدی است و علاقه به تولید محصولات تمام برقی ندارد؟
در میان خودروسازان بین المللی شرکت خودروسازی تویوتا به عنوان یک فروشنده پیشرو در محصولات هیبریدی طی سالیان گذشته شناخته شده است. در بخش خودروهای هیبریدی متوسط گروه خودروسازی بی ام و، فورد، مرسدس بنز، آئودی و جگوار- لندرور پیشرفت های قابل توجهی داشتند. این سازندگان با استفاده از فناوری هیبریدی متوسط بهره وری سوخت را افزایش و تعهد خود در انتشار گازهای گلخانه ای را به مصرف کنندگان دوستدار محیط زیست ثابت کردند. این خودروسازان به دنبال راه حل های حمل و نقل سبزتر هستند، ولی هنوز آمادگی لازم برای تولید و عرضه خودروی تمام برقی را ندارند، بنابراین گزینه سازگارتر (نه ایده آل) با محیط زیست را ارائه کردند.
* آیا خودروسازان اروپایی و آمریکایی به تولید محصولات هیبریدی ادامه خواهند دارد؟
به گزارش موسسه بی سی جی در میان انواع چالش پیشرانه ها، خودروسازان بین المللی با بازار غیرقابل پیش بینی روبرو هستند. این مورد به دقت پیش بینی تقاضای آن ها تأثیر می گذارد و منجربه نوسان در حجم تولید خودروسازان می شود. نوسانات دسترسی به قطعات الکتریکی و الکترونیکی، تاخیر در لجستیک و افزایش هزینه ها همچنان کارایی زنجیره تامین را در تولید انواع پیشرانه ها احتمالا با اختلال همراه خواهد کرد. افزایش هزینه در مواد اولیه، دسترسی به نیروی کار ماهر (آشنا با فناوری جدید) و افزایش هزینه های انرژی نیز منجربه کاهش سود تولیدکنندگان بین المللی خواهد شد. در مجموع تکنولوژی هیبریدی های متوسط و کامل در بازارهای غربی همچنان گزینه جدی مصرف کننده و تولید کننده در چهار سال آینده خواهد بود. در گذار پیچیده به سمت حمل و نقل برقی نقش فاکتورهای ژئوپلیتیکی و پیشرفت‌های فناوری در خودروهای هیبریدی و تحولات قیمت محصولات تمام برقی عامل تعیین کننده تداوم تولید خودروهای هیبریدی خواهد بود.
* آیا این تحولات به گذار رهبری خودروسازی از غرب به شرق می کاهد؟
این موضوع بعید است چرا که چین در حال پیشرفت برای تولید انواع پیشرانه هاست، شاید تسلط به زنجیره تامین خودروهای برقی و باتری برگ برنده چینی ها باشد، ولی آن ها در فناوری های دیگر نیز با جدیت در حال پیشرفت هستند؛ به طوری که بر اساس مطالعات شورای بین المللی حمل و نقل پاک، صنعت چین تقریبا در تمام کلاس های خودرو سواری به برابری قیمت محصولات سوخت فسیلی طی چند سال آینده خواهد رسید و این مزیت تولید کارآمد در خودروسازی چین امروز است.
متاسفانه خودروسازان داخلی زمان زیادی برای جبران عقب ماندگی خود در فناوری و تولید محصول کارآمد ندارند
* خودروسازان داخلی باید روی کدام فناوری (هیبرید و یا تمام برقی) سرمایه گذاری کنند؟
ایران برای جبران عقب ماندگی خود از صنعت خودروسازی جهانی و کاهش فاصله پیشرفت با تولیدکنندگان غربی در فناوری خودروهای سوخت فسیلی، جهت رشد همگام با ژاپنی ها در فناوری هیبرید یا حتی رسیدن به خودروهای تمام برقی چینی راه بسیار پر چالشی را پیش رو دارد. متاسفانه خودروسازان داخلی زمان زیادی برای جبران عقب ماندگی خود در فناوری و تولید محصول کارآمد ندارند. به نظر می آید تولید کارآمد یک محصول می تواند بستری محکم و رو به رشد برای تمام فناوری ها ایجاد کند که صنعت و سیاستگذاران ما هنوز آن را در اولویت جدی قرار ندادند. متولیان صنعت خودرو کشور باید با آموختن درس از کشورهای پیشرو نقشه راه خود را برای حمل و نقل پایدار ترسیم و از کپی کردن، آزمون و خطا یا حتی تطبیق همزمان همه فناوری های جدید پرهیز کنند، چرا که مسیر پر هزینه ای را ایجاد خواهند کرد.
