بازار؛ گروه استانها: از پنبه ۷۰ فرآورده تولید می شود و اشتغالزایی گسترده ای دارد اما امروز شاهد نابودی این صنعت در کشور هستیم، به نحوی که کارخانجات پنبه پاک کنی که روزگاری با تمام ظرفیت کار می کردند امروز صرفا در سه ماه از سال و آن هم به صورت تک شیفت فعالیت دارند. منحل کردن سازمان پنبه تیشه به ریشه این محصول زد و خیر و برکت حاصل از طلای سفید از این سرزمین دریغ شد.
خبرنگار بازار گفتگویی را با «محمد درستکار» عضو هیات رییسه انجمن صنفی کارخانجات پنبه پاک‌کنی و فعال صنعت پنبه ترتیب داده است. وی بر این باور است دولت اگر قصد حمایت از تولید پنبه را دارد چرا واردات با ارز نیمایی را آزاد کرده و علاوه بر آن هیچ سیاست تشویقی در قبال کشت این محصول برای کشاورز در نظر نگرفته است.
وی به صرفه اقتصادی واردات پنبه هم اشاره می کند و معتقد است صنعت پنبه رو به افول بوده و متولیان هر روز خواب های جدیدی برای این محصول استراتژیک می بینند و نه تنها از تولید حمایت نمی کنند بلکه با اعمال سیاست های اشتباه، انگیزه کشاورز را برای کشت این محصول از بین می برند. مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید.
* در حال حاضر کارخانجات پنبه پاک کنی با چه ظرفیتی فعال هستند؟
۹۶ کارخانه پنبه پاک کنی در سراسر کشور وجود دارد که در حال حاضر ۷۵ کارخانه فعال است. پتانسیل ورودی وَش این کارخانجات بالغ بر ۷۰۰ هزار تن بوده که متاسفانه از این پتانسیل استفاده چندانی نمی شود. انبار های بزرگ این کارخانجات در شش ماه از سال بلاتکلیف است و شاید تنها ۵۰ درصد از ظرفیت آنها استفاده شود.
* وضعیت کنونی صنعت پنبه در کشور را چطور ارزیابی می کنید؟
به دلیل عدم پرداخت یارانه و عدم حمایت دولت برای کشت پنبه، متاسفانه این صنعت روز به روز رو به زوال است. مشکلات موجود در کشت پنبه، کارخانجات پنبه پاک کنی را زمین گیر کرده است. مسئولان وزارت صمت می گویند ۹ درصد ارزش افزوده را از کشاورز دریافت نمی کنند این در حالی است که برای واردات پنبه ۱۰۰ درصد یارانه به تجار پرداخت می شود که این مسئله تولید را زمین گیر کرده است.
قیمت تمام شده پنبه در ایران بالاتر از قیمت جهانی است
سال گذشته ۱۱۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در سراسر کشور زیر کشت پنبه قرار داشت اما امسال با کاهش ۳۰ درصدی این مساحت مواجه بودیم و با ادامه این شرایط قطعا سال آینده کاهش بیشتری را شاهد خواهیم بود. اگر مسئولان وزارت صمت و جهاد کشاورزی نتوانند مشکلات را حل کنند و حامی کشاورز پنبه کار باشند چه کسی باید از تولید کننده حمایت کند؟
* در حال حاضر وضعیت واردات و صادرات پنبه چگونه است؟
بخش دولتی به جای حمایت از پنبه کاران، برای واردات پنبه ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی در اختیار تجار قرار می دهد. تجارت یک شغل آزاد محسوب می شود و ۸۰ درصد کشور های دنیا از کشاورزی حمایت کرده و به پنبه کاران یارانه پرداخت می کنند اما در ایران نه تنها این یارانه پرداخت نمی شود بلکه شرایط را برای واردات هم مهیا کرده اند. پنبه، نخ و پارچه با ارز نیمایی وارد و صادرات این محصول هم ممنوع است.
قیمت تمام شده پنبه در ایران بالاتر از قیمت جهانی است اما اگر صادرات آزاد بود قطعا قیمت متعادل می شد. بنده در گذشته کشاورز نمونه در زمینه کشت پنبه بودم اما اکنون مالک کارخانه پنبه پاک کنی هستم و به واردات این محصول هم تمایل دارم زیرا سود واردات پنبه بسیار زیاد است.
* حمایت از کشت این محصول در سایر کشور ها به چه نحوی است؟
کشور ی مانند آمریکا کود و بذر رایگان در اختیار کشاورزان قرار داده و به آنان یارانه پرداخت می کند اما در ایران کشاورز هیچ امیدی ندارد. علیرغم تاکید بر شعار های تولید داخل، اما بذر، کود و سم مناسب به کشاورز ارائه نمی شود و به همین دلیل میزان محصول تولیدی روی تناژ پایین باقی مانده است. در هر صورت کشاورز در زمان کشت پنبه، آب و زمین را اشغال کرده و اگر مورد حمایت قرار نگیرد سه تن محصول برداشت می کند اما با حمایت دولت تا شش تن در هکتار هم می تواند پنبه برداشت کند.
کارخانجات پنبه پاک کنی سه ماه در سال فعال بوده و با ۲۰ درصد ظرفیت مشغول به کار هستند
* در کشور ما تا چه حد به موضوع مکانیزاسیون در کشت این محصول استراتژیک توجه شده است؟
چه در بخش کشاورزی و چه در سایر بخش ها، هر کشوری که به دنبال تکنولوژی روز دنیا نباشد عقب مانده به حساب می آید. در ایران علاقه مند به کشاورزی مکانیزه هستیم اما نمی توانیم مکانیزه باشیم زیرا مزارع باید به سیستم آبیاری مجهز باشند که متاسفانه هزینه اجرای این سیستم از عهده هیچ کشاورزی بر نمی آید و تولید کننده مجبور به کشاورزی سنتی اکتفا کند. ابتدا باید مرحله کشت مکانیزه شود تا بتوانیم برداشت مکانیزه داشته باشیم. ضمن اینکه واردات ماشین آلات بسیار سخت است و شاید بتوان با دور زدن تحریم و با سختی های فراوان برخی ادوات را وارد کرد.
* چه ظرفیت اشتغالی در کارخانجات پنبه پاک کنی وجود دارد؟
در هر کارخانه پنبه به صورت میانگین حدود ۲۰ کارگر مشغول به کار هستند که در ۸۵ کارخانه سراسر کشور برای یک هزار و ۷۰۰ نفر به صورت مستقیم اشتغال ایجاد شده است و اشتغال غیر مستقیم در صنعت پنبه پاک کنی بیش از ۱۰ هزار نفر است.
* آیا در سال های اخیر تمایل به کشت محصول پنبه بیشتر شده است یا کمتر؟
کارخانجات پنبه پاک کنی سه ماه در سال فعال بوده و با ۲۰ درصد ظرفیت مشغول به کار هستند این در حالی است که در گذشته همین مجموعه ها محصول پنبه کل کشاورزان کشور را پوشش می دادند. در حال حاضر مساحت ۳۰۰ هزار هکتاری زیر کشت این محصول به ۹۰ هزار هکتار کاهش یافته است. به روز شدن لازمه پیشرفت هر صنعت است اما به دلیل اینکه این صنعت رو به افول بوده هیچ سرمایه گذاری سرمایه خود را در این بخش تلف نمی کند زیرا فاقد توجیه اقتصادی است.
نظر شما