بازار؛ گروه بین الملل: در ماه اوت، حسین امیرعبداللهیان در مصاحبه با خبرگزاری کیودو ژاپن گفته بود که ژاپن ابتکاری را برای احیای توافق هسته‌ای پیشنهاد کرده است.
طبق گفته این خبرگزاری، امیرعبداللهیان با ابراز اینکه «ما از نقش سازنده ژاپن در احیای توافق هسته‌ای حمایت می‌کنیم»، افزود: هرگونه ابتکار ژاپن که با منافع ایران همسو باشد، از سوی تهران مثبت تلقی خواهد شد.
وزیر امور خارجه ایران جزئیاتی از ابتکار ژاپن بیان نکرد اما گفت، زمانی که در ماه اوت به توکیو سفر و با فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر و سپس یوشیماسا هایاشی، وزیر امورخارجه ژاپن دیدار کرده بود، این پیشنهاد را از دولت ژاپن دریافت کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اما در نشستی خبری، در پاسخ به این سوال که آیا طبق اظهارات وزیر امور خارجه ایران مبنی بر این که ژاپن طرحی را برای ازسرگیری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای ارائه داده و آیا آمریکا از این طرح با خبر است یا نه، گفت: من از این ابتکار به خصوص اطلاعی ندارم. نمی‌دانم این اظهارات به چه چیزی اشاره دارد. همان طور که قبلا گفته‌ایم، دیپلماسی بهترین راه اطمینان یافتن از این است که ایران هیچ گاه به یک سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند. تغییری در این موضع ایجاد نشده است.
علی باقری کنی، مذاکره کننده هسته ای ایران، نیز چند روز پیش به توکیو سفر کرد. به نظر می رسد یکی از مسائل مورد توجه در این سفر، طرح ژاپن برای احیای مذاکرات هسته ای با ایران باشد.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور نادر انتصار رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.
*حسین امیرعبداللهیان زمانی که در ماه اوت به توکیو سفر و با فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر و سپس یوشیماسا هایاشی، وزیر امورخارجه ژاپن دیدار کرده بود، پیشنهادی را از دولت ژاپن در خصوص مذاکرات هسته ای دریافت کرده است. ارزیابی شما از این طرح چیست؟
ارائه ارزیابی از طرح ژاپن دشوار است. نه ژاپن و نه ایران جزئیات پیشنهاد توکیو را اعلام نکرده اند. بنابراین، نمی‌دانیم که آیا طرح ژاپن حاوی ایده‌های جدید مهمی است یا صرفاً بازخوانی ایده‌های قدیمی است.
ژاپن یکی از چندین واسطه دیپلماتیک است که سعی کرده است تا بند توافق هسته ای ایران را بشکند. مانند تمام واسطه ها، ژاپنی ها فضای محدودی برای مانور و نوآوری دارند
*علی باقری، مذاکره کننده هسته ای ایران، به توکیو سفر کرد. توکیو مردادماه، طرحی را برای ازسرگیری و احیای مذاکرات هسته‌ای ایران به امیرعبداللهیان پیشنهاد داده بود و او نیز گفته بود هر طرحی از سوی ژاپن که هم‌راستا با «منافع ایران» باشد، مثبت تلقی خواهد شد. ارزیابی شما از این سفر در این مقطع زمانی چیست؟
به احتمال زیاد آخرین سفر علی باقری به ژاپن مربوط به برخی از جنبه های توافق هسته ای ایران و دارایی های مسدود شده ایران بوده است. ما باید به یاد داشته باشیم که ژاپن یکی از چندین واسطه دیپلماتیک است که سعی کرده است تا بند توافق هسته ای ایران را بشکند. مانند تمام واسطه ها، ژاپنی ها فضای محدودی برای مانور و نوآوری دارند.
*به نظر می رسد این طرح احیای مذاکرات ۴+۱ باشد. در این صورت ارزیابی شما از موفقیت این طرح چیست؟
این مسیر بارها طی شده است. ۴+۱ به هیچ وجه معنادار نخواهد بود. سوابق طعمه و تغییر اروپایی ها در رابطه با توافق هسته ای ایران حکایتی هشداردهنده است و ناتوانی یا عدم تمایل آنها را برای اقدام مستقل از سیاست واشنگتن در قبال ایران منعکس می کند.
مناقشه ایران و آمریکا از طریق مذاکره با ۱+۴ قابل حل یا مدیریت نیست
*برخی معتقد هستند که احیای مذاکرات۴+۱ مطلوب ایران نیست. آنها در مقابل مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا را مثمرثمر میدانند. ارزیابی شما چیست؟
همانطور که بارها در مصاحبه های قبلی خود گفته ام، مناقشه ایران و آمریکا از طریق مذاکره با ۱+۴ قابل حل یا مدیریت نیست. اگر قرار است مسائل بین دو دشمن اصلی به طور جدی مورد توجه قرار گیرد، تهران و واشنگتن باید وارد مذاکره مستقیم شوند. این یک فرآیند دشوار و پر از دست انداز خواهد بود و به مذاکره کنندگان بسیار ماهر ایرانی نیاز دارد که به راحتی از موضع گیری های ایالات متحده شگفت زده نمی شوند.
با توجه به وضعیت کنونی روابط ایران و آمریکا و جو مسموم سیاست داخلی آمریکا، ممکن است در حال حاضر برای طرف آمریکایی مذاکره صادقانه با ایران امکان پذیر نباشد. همچنین، من مطمئن نیستم که آیا تهران مایل است یا آماده است که ایده تعامل مستقیم با واشنگتن را داشته باشد. تنها از طریق مذاکرات مستقیم، صریح و علنی است که ایران می تواند مطمئن شود که آیا راهی برای عادی سازی روابطش با آمریکا وجود دارد یا اینکه واشنگتن به دنبال تسلیم کامل تهران در یک بازی با حاصل جمع صفر است.
*زمانی که طرح ژاپن در ماه اوت ارائه شد، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: من از این ابتکار به خصوص اطلاعی ندارم. نمی‌دانم این اظهارات به چه چیزی اشاره دارد. همان طور که قبلا گفته‌ایم، دیپلماسی بهترین راه اطمینان یافتن از این است که ایران هیچ گاه به یک سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند. تغییری در این موضع ایجاد نشده است. علیرغم این اظهار نظر به نظرنمی رسد این طرح بدون هماهنگی با امریکا باشد. ارزیابی شما چیست؟
بله، توکیو در برخی مسائل خود بدون هماهنگی با واشنگتن در رویکرد خود در قبال ایران به تنهایی عمل نمی کند. ژاپن، درست مانند اروپایی‌ها، در مسائل مربوط به روابط ایران و آمریکا و بسیاری از مسائل مرتبط دیگر بازیگر مستقلی نیست.
نظر شما