بازار؛ گروه استان ها: از آنجایی که بازار افغانستان یکی از مقاصد مهم صادرات ایران به ویژه در سال های اخیر بوده، طبعاَ توسعه همکاری با این کشور برای ما حائز اهمیت است، به ویژه آن که تحولات افغانستان در این سالها از جمله مسدود شدن دارایی های خارجی این کشور، کمبود ارز و پایین آمدن قدرت خرید و کاهش کمک های خارجی و خروج سرمایه از این کشور را در پی داشته است.
موانع صادرات به افغانستان
حسین احمدیان کارشناس اقتصادی و فعال حوزه بازرگانی در گفت و گو با بازار اظهار می کند: سالانه حدود ۳ میلیارد دلار صادرات کالا از طریق ایران به کشور افغانستان انجام می شود که مقامات ایرانی بر این باورند تا این رقم را تا مرز ۶ میلیارد دلار افزایش دهند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر سایر کشور ها مانند ترکیه، چین، پاکستان و هند نیز به بازار رقابتی در افغانستان افزوده شده اند به ما می گوید: برای ثابت نگاه داشتن سطح مبادلات تجاری باید برنامه ریزی منسجمی داشت و می بایست بر روی بازارهای این کشور و خدمات مورد نیاز آن ها به نوعی بازاریابی و نظر سنجی کرد.
احمدیان اذعان می کند: افغانستان نیاز مبرمی به پوشاک، مواد غذایی، انرژی، مصالح ساختمانی، مواد اولیه و خدمات فنی و مهندسی دارد و لذا با توجه به پیشرفت های خوب ایران در این حوزه ها لذا باید بر روی توسعه همکاری ها و هم چنین تسهیل مسیر صادرات اقدام و از همه مهمتر سرمایه گذاری کرد.
این فعال بازرگانی با بیان اینکه خراسان رضوی به عنوان مهمترین دروازه انتقال کالا و صادرات به افغانستان در تمامی حوزه های صنعتی از پیشرفت های خوبی برخوردار است و بخش مهمی از نیاز های افغانستان را به دلیل نزدیکی شهر هرات به مشهد تامین می کند می افزاید: با این حال شما مشاهده می کنید که افزون بر دو دهه است که ما هنوز بر سر مشکلات کوچکی مانند تاخیر در گمرکات و وقت کشی در ترخیص کالا و یا چالش در مسیر های حمل کالا با موانع ریز و درشت درگیر هستیم.
احمدیان کارشناس اقتصادی و فعال حوزه بازرگانی: بسیاری از کشورها از اینکه سطح مبادلات ایران با افغانستان افزایش پیدا کند خشنود نیستند لذا مشاهده می کنید که هر چند هرازگاهی مسائلی مانند اختلاف بر سر حقابه هیرمند و یا موضوعاتی مانند افغان هراسی در سطح جامعه را رواج می دهند تا به گونه ای روابط اقتصادی و سیاسی این دو کشور خدشه دار شود
احمدیان بیان می کند: در واقع به دلیل صدور بخشنامه ها و دستورالعمل‌های دستگاه‌های مختلف، تداخلاتی میان وظایف دستگاه‌ها در پایانه‌های مرزی به وجود می‌آید که موجب گره خوردن امور می‌گردد لذا بر این اساس باید به دنبال رفع این مسائل باشیم.
شیطنت های سیاسی
وی با اشاره به برخی شیطنت های سیاسی نیز در مجامع بین المللی برای ایجاد خدشه به اقتصاد ایران و روابط آن با کشور های همسایه اظهار می کند: متاسفانه باید قبول کرد که بسیاری از کشورها از اینکه سطح مبادلات ایران با افغانستان افزایش پیدا کند خشنود نیستند لذا مشاهده می کنید که هر چند هرازگاهی مسائلی مانند اختلاف بر سر حقابه هیرمند و یا موضوعاتی مانند افغان هراسی در سطح جامعه را رواج می دهند تا به گونه ای روابط اقتصادی و سیاسی این دو کشور خدشه دار شود.
امامی فر بیان می کند: با وجود اینکه ۲۰ سال است در خصوص مسیر ترانزیتی چابهار تبلیغات رسانه‌ای انجام گرفته اما در عمل شاهد هیچ توفیق عملی نبودیم.
وی می افزاید: اگر در خصوص مسیر ترانزیتی چابهار سرمایه‌گذاری نشود و خط کشتیرانی مشخصی به آن اختصاص پیدا نکند نمی‌توان شاهد رونق ترانزیتی آن بود.
این فعال حوزه گمرکی به ما می گوید: متاسفانه قاچاق سوخت و مواد مخدرموجب شده تا مشترک ایران و افغانستان با نگاه صرف امنیتی اداره شود و لذا این موضوع به یک چالش اساسی و مهمم در حمل‌ونقل و ترانزیت با افغانستان تبدیل شده و لازم است برای آن یک راه حل بلندمدت اتخاذ شود.
چالش های حمل و نقل
نایب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز موانع ریز و درشتی را برای صادرات کالا در حوزه حمل و نقل برای ما برشمرده و می گوید: این موانع همواره در طی سال های گذشته سد راه توسعه صادرات بوده است.
ابراهیم عطایی با بیان اینکه مرز دوغارون به عنوان یکی از اصلی ترین گذرگاه های کالاهای صادراتی در خراسان رضوی نقش مهم و تاثیر گذاری را برای ارسال کالا به افغانستان دارد به ما می گوید: با وجود اهمیت استراتژیک این گذرگاه مرزی اما امکانات لازم و هم چنین مدیریت واحدی برای تسهیل صادرات کالا در آن موج نمی زند.
وی با اشاره به چندگانگی مدیریت در این مرز اظهار می کند: سال هاست که شرکت های حمل و نقل خواستار ایجاد مدیریت واحد در این مرز هستند.
عطائی بیان می کند: به طور مثال معطلی برای ترخیص کالا یکی از مشکلاتی است که همواره در طی دو دهه گذشته صاحبان کالا را می رنجاند زیرا به دلیل افزایش زمان خواب کامیون ا لذا قیمت کالا افزایش یافته و صرفه اقتصادی برای تاجر را ندارد.
نایب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی: فقدان امکانات رفاهی برای رانندگان ایرانی، متوقف کردن کامیون‌های ایرانی در هنگام بازگشت از مرز افغانستان توسط نیروهای مرزی طالبان، تعطیلی روزهای پنج‌شنبه و جمعه پایانه مرزی توسط طالبان، استاندارد نبودن کامیون‌هایی که از افغانستان وارد کشور می‌شود، نبود دستگاه اسکن در مرز میلک و تغییر اسناد وزن کامیون‌ها از جمله مهمترین مشکلات موجود در حوزه حمل‌ونقل بار با افغانستان است که هنوز پس از یک دهه درخواست به سرانجامی نرسیده است
وی به ما می گوید: فقدان امکانات رفاهی برای رانندگان ایرانی، متوقف کردن کامیون‌های ایرانی در هنگام بازگشت از مرز افغانستان توسط نیروهای مرزی طالبان، تعطیلی روزهای پنج‌شنبه و جمعه پایانه مرزی توسط طالبان، استاندارد نبودن کامیون‌هایی که از افغانستان وارد کشور می‌شود، نبود دستگاه اسکن در مرز میلک و تغییر اسناد وزن کامیون‌ها از جمله مهمترین مشکلات موجود در حوزه حمل‌ونقل بار با افغانستان است که هنوز پس از یک دهه درخواست به سرانجامی نرسیده است.
کمبود سوخت ناوگان ترانزیتی
عطایی هم چنین با اشاره به مرز میلک در استان سیستان و بلوچیتان به عنوان یکی دیگر از گذرگاه های صادراتی کشور در شرق کشور اظهار می کند: کمبود جایگاه و نحوه توزیع سوخت در استان سیستان و بلوچستان به دلیل مشکلات ناشی از قاچاق مصائب بسیاری را برای رانندگان ترانزیتی به ویژه در مسیر بندر چابهار به افغانستان مواجه کرده است لذا همین عامل داخلی عامل موجب افزایش زمان حمل‌ونقل کالا در این مسیر از ۲۴ ساعت به چهار روز شده است.
وی می گوید: نکته دیگر در خصوص عوارض دریافتی ورود به کشور و سایر هزینه‌های ترانزیت کالاست که پیش از این هرسال یکبار افزایش پیدا می‌کرد؛ اما در حال حاضر هر سه ماه افزایش پیدا می‌کند و این موضوع مشکلاتی را برای رانندگان افغانستانی به وجود آورده است.
نایب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی با شااره به این مطلب که منشأ بسیاری از مشکلات، بوروکراسی‌ها و دیگر موانع داخلی است و اگر بتوانیم مشکلات داخلی را حل کنیم، با توجه به اینکه امکان حل مسائل طرف افغانستانی هم وجود دارد، مانع جدی در مسیر حمل‌ونقل و ترانزیت کالا نخواهد بود.
وی تاکید می کند: متاسفانه اکثر مشکلات ما منشأ داخلی داشته و به سبب ناهماهنگی، بخشی‌نگری و تعارض و تضاد منافع ایجاد شده است. لذا قبل از اینکه به سراغ کشورهای دیگر برویم باید مشکلات خود را حل کنیم. باید با هم گفت‌وگو کرده و از ظرفیت‌های موجود به منظور رفع چالش‌ها استفاده کنیم.
حمایت افغانستان از بخش خصوصی
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان در گفت و گو با بازار اظهار می کند: به منظور افزایش مراودات تجاری و رونق صادرات چندی پیش هیئت تجاری از خراسان رضوی عازم افغانستان شد که دستاورد های خوبی به همراه داشت.
محمود سیادت اذعان می کند: در حال حاضر افغانستان حمایت قابل توجهی را از بخش خصوصی دارد لذا ضروری است تا شرکت های خدماتی به ویژه در حوزه مهندسی و معدن در قالب ایجاد نمایشگاه های بین المللی دستاورد ها و توانایی های خود را در اختیار طرف افغانستانی قرار دهند.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان: در حال حاضر تلاش حکومت افغانستان بر روی استخراج معادن است لذا با توجه به امکانات و تخصصی که مهندسان ایرانی دارند به نظر می رسد سرمایه گذاری در این حوزه فرصت مغتنمی برای ایران است و لذا باید ارایه خدمات فنی در این مسیر را افزایش دهیم.
وی با ارزیابی سفر هیئت تجاری ایرانی به افغانستان با هدف توسعه مراودات اقتصادی دو کشور تاکید می کند: دو طرف هم اکنون در حال ارزیابی یکدیگر هستند، شرایط افغانستان به گونه‌ای است که نیازمند سرمایه‌گذاری برای توسعه مراودات اقتصادی است؛ اما در این راستا باید ابهامات موجود برای دو طرف از بین برود.
وی اذعان می کند: با وجود اینکه حدود ۹ میلیارد دلار از بودجه این کشور در بانک‌های خارجی بلوکه شده است اما شاهد اقدامات عمرانی و اقتصادی بسیار خوبی در افغانستان هستیم.
سیادت با بیان اینکه قوانین و سیاست های صدور پروانه اشتغال و اقامت تجار افغانی نیازمند تسهیل و تدبیر است به ما می گوید: در این راستا پیشنهاد می شود شورای عالی یا هسته تصمیم‌گیری متشکل از مقامات امنیتی و انتظامی تشکیل شود تا مسائلی که در این زمینه که قابلیت حل شدن دارد هر چه زودتر برطرف شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان با بیان اینکه حکومت طالبان برای توسعه اقتصادی این کشور حمایت از بخش خصوصی را سرلوحه اقدامات خود قرار داده است اذعان می کند: در حال حاضر تلاش مسئولان افغانستان بر روی استخراج معادن است لذا با توجه به امکانات و تخصصی که مهندسان ایرانی دارند به نظر می رسد سرمایه گذاری در این حوزه فرصت مغتنمی برای ایران است و باید ارایه خدمات فنی در این مسیر را افزایش دهیم.
جایگاه ایران در صادرات به افغانستان
به گزارش خبرنگار بازار؛ تهران در بین ۱۰ شریک اصلی تجاری افغانستان قرار دارد و بیشترین ارزش صادراتی ایران به افغانستان طی سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۱، مربوط به سال ۲۰۱۸ به ارزش بیش از دو میلیارد و ۹۲۶ میلیون دلار بوده، اما این رقم در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته و در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ مجددا افزایش یافته است.
تا سال ۲۰۱۹ ایران اولین کشور صادرکننده به افغانستان بوده و چین و پاکستان در رتبه بعدی قرار دارند. همچنین ایران ششمین کشور وارد کننده از افغانستان بوده و هند، پاکستان و چین سه کشور اول واردکننده از افغانستان هستند.
مهمترین اقلام صادراتی ایران به افغانستان در سال ۲۰۲۱ شامل سوخت‌های معدنی، روغن‌های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آن‌ها؛ آهن و فولاد؛ پلاستیک مصنوعات از آن‌ها؛ میوه و آجیل خوراکی و پوست مرکبات یا خربزه؛ سبزیجات خوراکی وریشه‌ها بوده است.
سه گروه اولی از پنج گروه یاد شده، حدود ۵۰ درصد از صادرات ایران به افغانستان را به خود اختصاص داده است.
نظر شما