بازار؛ گروه بین الملل: «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک کنفرانس خبری مشترک با «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی در پاسخ به این سوال که با توجه به صحبت‌هایی درباره ازسرگیری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین، نظر او درباره مشارکت کشورهای حاشیه خلیج فارس در این توافق چیست، گفت: من به عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام(توافق هسته‌ای) تمام انرژی خود و تمام تیمم را به کار می‌گیرم تا این مذاکرات موفق باشد. امیدوارم مذاکرات در وین به زودی با وزیر امور خارجه جدید ایران(حسین امیرعبداللهیان) آغاز شود.
بورل با اشاره به حضور اخیر امیرعبداللهیان در نیویورک برای شرکت در نشستی درباره فلسطین گفت: ما در این باره در نیویورک گفت‌وگو کردیم و پاسخ مثبت بود، اگرچه تاریخ مشخصی در نظر گرفته نشد. اما زمان رو به پایان است و ازسرگیری این مذاکرات اهمیت دارد.
او افزود: درک می‌کنم که ایران برای بررسی پرونده مذاکرات به زمان نیاز دارد اما دیگر شرکای برجام نگران این تاخیر هستند. ما باید از این فرصت برای بازگشت سریع ایران به مذاکرات استفاده کنیم. درک می‌کنم که این مذاکرات تا چه اندازه برای منطقه، به ویژه عربستان سعودی اهمیت دارد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با گفتن این که نگرانی‌های عربستان سعودی درباره برنامه هسته‌ای ایران یکی از ارکان اصلی امنیت این کشور، اروپا، خاورمیامه و دیگر جاهای جهان است، گفت: تفاوت زیادی میان تبدیل شدن ایران به قدرتی هسته‌ای و تبدیل نشدن آن وجود دارد. به لطف این توافق، فکر می‌کنیم که جلوی تبدیل شدن ایران به قدرتی هسته‌ای را گرفته‌ایم و باید به کانال‌های دیپلماتیک بازگردیم تا مانع رخ دادن آن شویم.
بورل، سرانجام، درباره مشارکت کشورهای منطقه بیان کرد: منطقه به طور مستقیم در این مذاکرات مشارکت ندارد چراکه میان ایران و برخی کشورها به نمایندگی از جامعه جهانی برگزار می‌شود. نقش من فقط نقش هماهنگ‌کننده است و تلاش می‌کنم ایران در یک طرف و جامعه جهانی در طرف دیگر را در کنار یکدیگر قرار دهم. اگرچه، کشورهای منطقه و عربستان سعودی مستقیما پای میز مذاکرات نیستند، نگرانی‌های آنها در نظر گرفته خواهد شد.
اظهارات بورل در پی این مطرح می‌شود که مذاکرات وین پس از تغییر دولت آمریکا در سال ۲۰۲۱، از مارس ۲۰۲۲ با هدف احیای توافق هسته‌ای آغاز شد.
با وجود سطحی از پیشرفت‌ها، این مذاکرات با ادعای آمریکا و متحدان اروپایی آن، مبنی بر حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین از طریق عرضه پهپادهای جنگی به آن-ادعایی که از سوی تهران و مسکو بارها رد شد-همچنین با مداخله در امور داخلی ایران و به بهانه «نقض حقوق بشر در ایران» با وقفه‌ای طولانی روبه‌رو شده است.
اگرچه، ایران تاکید کرده است در صورتی که طرف مقابل در توافق اراده سیاسی لازم را نشان دهد، آماده نهایی کردن «توافقی خوب» در وین برای لغو کلیه تحریم‌ها است که تامین‌کننده منافع ملی ایران باشد.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره لغو مذاکره ایران و آمریکا در عمان تصریح کرد: موضوع مذاکرات در چارچوب تعریف شده به ویژه ابتکار سلطان عمان از نظر ما باز و مفتوح است. شرایط جاری و اهمیت موضوع فلسطین و تاثیری که ایجاد کرده ممکن است که در اولویت‌ها جابجایی ایجاد کرده باشد و این تحولات می‌تواند در برخی از موضوعات تاثیرگذار باشد و تقدم و یا تاخری را ایجاد کند.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با «مارک فینو» سخنگوی اسبق وزارت خارجه فرانسه انجام داده است که در ادامه می آید. «فینو» در حال حاضر عضو ارشد بخش عدم اشاعه در «مرکز سیاست امنیتی ژنو» (GCSP) است.
*در بحبوحه جنگ غزه وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد خروج از برجام اشتباه بوده است، چرا که یکی از مسائل امنیتی با ایران را حل کرده بود. ارزیابی شما از سخنان وی در این مقطع زمانی چیست؟
واقعاً اعتراف جالبی است. البته، دولت بایدن همواره ترامپ را مقصر خروج از برجام می‌داند و متعهد شده است که به توافقی در یک توالی مذاکره دست یابد. اما این اشتباه را مرتکب شد و زمانی که فرصتی پیش از جنگ در اوکراین و اعتراضات در ایران داشت، مذاکرات وین را به سرانجام نرساند. این اظهارات نشان می‌دهد که علی‌رغم موانع فعلی، به نظر میرسد که ایالات متحده قصد بازگرداندن برجام را در شرایط مساعدتر دارد، زیرا درک می‌کند که هیچ جایگزین معتبری برای تضمین صلح‌آمیز باقی ماندن برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد.
اتحادیه اروپا مانند دولت بایدن، متقاعد شده است که بازگرداندن برجام به نفع همه از جمله همه کشورهای خاورمیانه خواهد بود
*جوزب بورل نیز بعد از جنگ غزه اعلام کرد زمان برای مذاکرات احیای برجام رو به پایان است و ازسرگیری این مذاکرات اهمیت دارد. درک می‌کنم که این مذاکرات تا چه اندازه برای منطقه، به ویژه عربستان سعودی اهمیت دارد.سخنان وی را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا به معنای تلاشی برای از سرگیری فوری مذاکرات است؟
اتحادیه اروپا تلاش های زیادی را برای میانجیگری بین ایران و آمریکا برای مصالحه بر سر احیای برجام انجام داده است. این اتحادیه معتقد است که مذاکرات وین یک فرصت از دست رفته بود. اما، مانند دولت بایدن، متقاعد شده است که بازگرداندن برجام به نفع همه از جمله همه کشورهای خاورمیانه خواهد بود. در عین حال، از مشکلات کنونی آگاه است که هر گونه از سرگیری مذاکرات را در آینده نزدیک مانند کاری معمول می کند.
اتحادیه اروپا که مبدأ مذاکراتی بود که منجر به برجام شد، متوجه شد که قالب مذاکرات برای دستیابی به توافق مساعد است زیرا اجازه می دهد تا بر برنامه هسته ای ایران تمرکز کند
*بورل همچنین گفته است اگرچه، کشورهای منطقه و عربستان سعودی مستقیما پای میز مذاکرات نیستند، نگرانی‌های آنها در نظر گرفته خواهد شد.به نظر میرسد این موضوع جدید مطرح می شود. کشورهای عربی قبل از این نیز خواستار حضور مستقیم در مذاکرات بودند که با مخالفت مواجه شده بود. آیا اتفاق جدیدی رخ داده است؟ آیا این موضوع روند مذاکرات را پیچیده تر نمی کند؟
اتحادیه اروپا که سرمنشأ مذاکراتی بود که منجر به برجام شد، متوجه شد که قالب مذاکرات برای دستیابی به توافق مساعد است زیرا اجازه می دهد تا بر برنامه هسته ای ایران تمرکز کند. خطر گسترش مذاکرات، معرفی موضوعات دیگری بود که دستیابی به توافق را دشوارتر می کرد. اما در شرایط کنونی، واضح است که بسیاری از جنبه‌های برجام (مانند «حق» غنی‌سازی اورانیوم) و همچنین مسائل به اصطلاح موازی (برنامه‌های موشکی و پهپادی، جنگ‌های نیابتی و غیره) بهتر در کانتکس منطقه ای مورد توجه قرار خواهند گرفت. به همین دلیل است که چرا اتحادیه اروپا از کنفرانس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد منطقه ای عاری از سلاح های هسته ای و سایر سلاح های کشتار جمعی که در نوامبر هر سال در نیویورک برگزار می شود حمایت می کند و آنرا مورد بحث و گفتگو قرار می دهد؛ با وجود بایکوت اسرائیل و ایالات متحده.
ایران تشخیص می دهد که احیای برجام به نفعش خواهد بود، تنها به این دلیل که به رفع تحریم ها می انجامد، و به همین دلیل است که در مذاکرات با میانجیگری عمان شرکت کرد
*سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز بعد از جنگ غزه درباره مذاکرات هسته‌ای گفته است موضوع مذاکرات در چارچوب تعریف شده و در چارچوب ابتکار سلطان عمان مفتوح است. طبیعتاً شرایط و مسئله فلسطین که اولویت‌های منطقه ای و بین المللی را جا به جا کرده، می تواند برخی موضوعات را تحت الشعاع قرار دهد و یا تقدم و تاخری ایجاد کند.ارزیابی شما از این سخنان چیست؟
این یک ارزیابی واقع بینانه از وضعیت است: ایران تشخیص می دهد که احیای برجام به نفعش خواهد بود، تنها به این دلیل که به رفع تحریم ها می انجامد، و به همین دلیل است که در مذاکرات با میانجیگری عمان شرکت کرد. در عین حال، ایران متوجه می‌شود که شرایط فعلی اجازه نمی‌دهد که عادی‌سازی با آمریکا یا غرب، تحت انتقاد شدید به دلیل حمایت آنها از اسرائیل، صورت گیرد.
*با توجه به سخنان مقامات دو طرف برجام، آیا امکان آغاز مذاکرات در چند ماه آینده وجود دارد؟
این امر بسیار به گسترش درگیری بین حماس و اسرائیل و پیامدهای آن بستگی دارد. اما متأسفانه بعید به نظر میرسد که به این زودی‌ها بازگشت به بستر مساعدتر برای جلسات عمومی و مذاکرات صورت گیرد. این لزوماً به این معنا نیست که همه اشکال ارتباط از جمله از طریق میانجی‌هایی مانند اتحادیه اروپا یا عمان متوقف می‌شود. به ویژه، به نفع ایران و ایالات متحده است که از تشدید مناقشه فعلی به یک جنگ منطقه ای جلوگیری کنند.
نظر شما