بازار؛ گروه استانها: فرش ایران به‌عنوان نفیس‌ترین فرش در دنیا مطرح است و توانسته جایگاه خوبی در کشورهای دیگر داشته باشد ضمن اینکه همدان هم به‌واسطه بهره‌مندی از هنرمندان چیره‌دست در بخش‌های مختلف شناخته‌شده و در این میان فرش‌بافان از جایگاه خاص‌تری برخوردار هستند تا آنجا که از سال‌های قبل بر روی صادرات تولیدات این هنرمندان حساب ویژه‌ای بازشده است.
بارها عنوان‌شده که همدان از استان‌هایی است که فرش آن معروف بوده و در این زمینه از استعداد و توانمندی خوب و پیشینه قدرتمندی برخوردار است اما متأسفانه فرش همدان بدون حمایت و برنامه‌ریزی پیش رفته و به جایگاه واقعی خود نرسیده است.
مشکلات پیش‌آمده و سدهای ایجادشده برای صادرات برنامه‌ها را از مسیر اصلی منحرف کرده است
وجود کاروانسراها و کارگاه‌های بزرگ تولید فرش در بازار مرکزی همدان گویای آن است که نمی‌توان سابقه چندین ده‌ساله فرش‌بافی در همدان را منکر شد و برنامه‌ریزی برای افزایش صادرات فرش از این استان و رسیدن به درامد قابل‌توجهی از این بخش چندان هم دور از انتظار نبوده اما متأسفانه مشکلات پیش‌آمده و سدهای ایجادشده برای صادرات برنامه‌ها را از مسیر اصلی منحرف کرده است.
شاید در توضیح کوتاهی پیرامون دلایل وضعیت فعلی فرش دستباف همدان به این نکته برسیم که به نیاز بازار خارجی، سلیقه و کیفیت موردنظر متقاضیان توجه نکرده‌ایم و از فرش به‌عنوان یک صنعت مهم و بزرگ استان همدان، مدت مدیدی غافل شده‌ایم.
نگاهی به آمار فعالان این حرفه در همدان بیانگر آن است که تعداد قالیبافان استان همدان حدود ۶۰ تا ۷۰هزار نفر است هرچند شماری هم گمنام فعالیت می‌کنند و از نحوه تلاششان سندی به ثبت نرسیده است.
گفتگو با دست‌اندرکاران حوزه فرش در استان همدان نشان‌دهنده آن است که تلاش‌ها برای احیای این صنعت پول ساز کج دار و مریز پیش می‌رود اما هنوز به نتیجه نرسیده است.
احیا و رونق‌بخشیدن به صنعت فرش همدان برای اقتصاد استان اهمیت قابل‌توجهی دارد
رئیس اتاق بازرگانی همدان در همین زمینه در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه فرش همدان قدمتی حداقل ۴۵۰ ساله دارد و از فرش‌های متوسط قیمت است، گفت: احیا و رونق‌بخشیدن به صنعت فرش همدان برای اقتصاد استان اهمیت قابل‌توجهی دارد.
رحیم مرتضایی به بیان وضعیت قالیبافان در استان همدان اشاره کرد و با یادآوری فعالیت حدود ۷۰ هزار بافنده در این استان عنوان کرد: فعالان این عرصه با مشکلاتی روبرو هستند که برای شناسایی راهکارها جلساتی کارشناسی برگزارشده است.
وی وضعیت بیمه قالیبافان، سختی تأمین مواد اولیه، مشکلات گمرکی برای واردات و صادرات فرش و مواردی از این قبیل را از مشکلات برشمرد و گفت: تغییراتی در قانون گمرکی فرش‌هایی که نیاز به تعمیر دارند و در ایران تعمیر می‌شوند و دوباره به کشور مبدأ بازگردانده می‌شوند باید اعمال شود چراکه در غیر این صورت شغل رفوگری به‌کلی از بین می‌رود.
فرش از دارایی‌های سرمایه‌ای است و باید کم‌کاری‌هایی که در حوزه فرش صورت گرفته رفع و فرش همدان احیا شود
وی فرش را زنده کننده اقتصادی مولد خواند و بابیان اینکه فرش از دارایی‌های سرمایه‌ای است و باید کم‌کاری‌هایی که در حوزه فرش صورت گرفته رفع و فرش همدان احیا شود، گفت: فرش همدان درگذشته رونق قابل‌توجهی داشت و باید آن روزها را به این حوزه بازگردانیم.
رئیس اداره فرش استان همدان هم از به‌روزرسانی ۴۵ نقشه فرش در استان همدان خبر داد و بابیان اینکه ۵۰ نقشه نیز در حال طی فرآیند به‌روزرسانی است، گفت: ۲۰ هزار متر فرش طی نیمه نخست امسال در استان همدان بافته‌شده است.
مهدی خورشیدی میزان صادرات فرش از گمرک همدان را صفر عنوان کرد و افزود: بر اساس آمار مرکز ملی فرش ایران، همدان جزء پنج استان برتر در صادرات فرش است؛ اما فرش‌ها از گمرک تهران صادر می‌شوند.
تجار همدانی فرش‌های دستباف را در تهران پرداخت می‌کنند و شست‌وشو می‌دهند و از همان‌جا نیز صادر می‌کنند
وی بابیان اینکه تجار همدانی فرش‌های دستباف را در تهران پرداخت می‌کنند و شست‌وشو می‌دهند و از همان‌جا نیز صادر می‌کنند، گفت: در حال پیگیری ایجاد مرکز پرداخت و شست‌وشوی فرش در استان همدان هستیم.
وی از انعقاد تفاهم‌نامه راه‌اندازی مرکز شست‌وشو و پرداخت و بسته‌بندی فرش در کبودرآهنگ خبر داد و گفت: با یک سرمایه‌گذار درزمینهٔ احداث مرکز پرداخت و شست‌وشو و بسته‌بندی فرش در شهرک صنعتی شیرین سو تفاهم‌نامه‌ای منعقدشده که در دست پیگیری است.
نبود برنامه حمایت از تولیدکننده، بازار صادرات فرش همدان را به نام شهرهای دیگر ثبت کرد
رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان همدان نیز در این خصوص بابیان اینکه در سال‌های نه‌چندان دور همدان به بندر صادرات فرش متصل بود اما نبود برنامه برای حمایت از تولیدکننده، بازار صادرات را به نام شهرهای دیگر ثبت کرد، گفت: همدان یکی از مناطق بااهمیت قالی‌بافی ایران ازلحاظ کمیت و تعداد است و در آن بیشتر از هر منطقه دیگر ایران فرش بافته می‌شود.
حمیدرضا فروزان احسن با تأکید بر ضرورت احیای برندهای فرش همدان و انتقاد از اینکه فرش‌های بافته‌شده در همدان به نام استان‌های دیگر فروخته می‌شود، گفت: تابلو فرش‌های خوبی در همدان می‌بافند اما به نام استان دیگر بافته می‌شوند که این وضعیت هم به استان مربوطه و هم به همدان ضربه می‌زند.
فروزان احسن به موضوع تعهد ارزی نیز اشاره و بابیان اینکه این موضوع اجازه نمی‌دهد صادرکننده در بازار فرش به‌صورت فعال و رسمی فعالیت کند و بر همین اساس هیچ صادرات فرشی از گمرک همدان در آمار ثبت‌نشده، گفت: دریافت تعهد ارزی سبب کاهش شدید صادرات فرش دستباف ایران شده و باید هرچه زودتر این مصوبه قانونی، حذف یا اصلاح شود.
با توجه به قانون تعهد ارزی موجود، صادرکنندگان باید ارز خود را در مدت یک سال به بانک برگشت دهند درحالی‌که فرش در بازار هدف سریع به فروش نمی‌رسد و بازگشت ارز حاصل از آن در طول یک سال، کار دشواری است
وی بابیان اینکه دریافت تعهد ارزی برای صادرات فرش دستباف، سبب شده برخی تجار رغبتی به صادرات این کالا نداشته باشند، گفت: با توجه به قانون تعهد ارزی موجود، صادرکنندگان باید ارز خود را در مدت یک سال به بانک برگشت دهند درحالی‌که فرش در بازار هدف سریع به فروش نمی‌رسد و بازگشت ارز حاصل از آن در طول یک سال، کار دشواری است.
وی با اشاره به از دست رفتن بازار صادرات فرش همدان عنوان کرد : در حال حاضر مصوبه‌ای به مجلس در قالب حذف تعهد ارزی برای صادرات فرش ارائه‌شده که اگر اجرا شود می‌تواند محدودیت خریدوفروش فرش همدان در بازارهای داخلی و خارجی را از بین ببرد.
آنچه مسلم است فرش همدان شهرتی جهانی دارد و طبق گفته مسئولان حدود ۹۰ درصد فرش‌های بافت این استان تجاری هستند بااین‌حال عایدی همدان از صادرات این بخش قابل‌توجه نیست و تا مشکلات حل‌وفصل نشود نمی‌توان انتظار وضعیتی بهتر از این را داشت.
نظر شما