بازار؛ گروه استانها: کشاورزی در گلستان اصلی ترین فاکتور اقتصادی است و عملا بیش از ۷۰ درصد اقتصاد این استان به کشاورزی وابسته است و از آنجایی که گلستان از نعمت صنعت و گردشگری با همه پتانسیل های که دارد بهره نبرده، برای همین مردمان این سرزمین چهار فصل، با کشاورزی زندگی خود را سپری می کنند.
اما عدم برنامه ریزی های موفق از سوی جهاد کشاورزی سبب شده که تنها فاکتور اقتصادی استان به صورت سنتی و با همان روش های قدیمی پدران و پدر بزرگ ها مدیریت شود و کشاورزی این استان نیز معیشتی باشد نه اقتصادی.
سهم گلستان از مرکز آموزش و ترویج جهاد کشاورزی تنها لیست عملکردی است که مسئولان از اتاق خود برای وزارت خانه می فرستند و نقشه راه و چشم اندازی در این زمینه وجود ندارد. اینگونه است که استان در قیمت گذاری محصولات، ارائه خدمات، ترویج کشت محصول در یک منطقه، تهیه بذور و نهاده ها متناسب با شرایط اقلیمی استان، تجهیز ماشین آلات کشاورزی و صنایع تبدیلی کشاورزی وضعیت خوبی ندارد.
«علی قلی ایمانی» مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور در گفتگو با خبرگزاری بازار عامل اصلی این مشکلات را مدیریت مسئولان جهاد کشاورزی در اتاقی در بسته می دادند و معتقد است که اگر کشاورزی استان به همین روش مدیریت شود دیگر برای کشاورزان انگیزه ای باقی نخواهد ماند.
*فاکتور اصلی که به کشاورز برای کشت یک محصول انگیزه می دهد چیست؟
قیمت گذاری محصولات کشاورزی تنها یکی از فاکتورهایی است که می تواند به کشاورز برای کشت محصولی انگیزه و کشاورز با توجه به اقتصادی بودن محصول، اقدام به کشت کند اما در کنار قیمت بحث بهره وری نیز عامل دیگری برای کشت یک محصول است.
افزایش عملکرد در سطح مورد نظر باعث افزایش درآمد شده؛ کشاورزی که مثلا یک تن گندم در هر هکتار بدست میاورد اگر قیمت ۳۰ هزار تومان نیز باشد باز هم کشت گندم اقتصادی نیست.
اما اگر قیمت ۲۰ هزار تومان و عملکرد افزایش داشته باشد درآمد کشاورز نیز افزایش داشته و هزینه های تولید سرشکن در عملکرد شده و در یک سطح زمین عملیات شخم و دیسگ و کاشت و برداشت یکسان است اما با توجه به رعایت اصول کشت عملکرد ها در برداشت محصول یکسان نیست.
* دلیل اینکه کشاورزان بهره وری خوبی ندارند چیست؟
کشاورزان ما آموزش لازم در این زمینه را ندیدند و نمی توانند استفاده بهینه در کشت محصول داشته باشند، اگر به دنبال افزایش بهره وری هستیم که با همین هزینه، عملکرد کشت افزایش یافته و کشاورزی اقتصادی شود باید در این زمینه کار تخصصی ارائه و به کشاورزان آموزش لازم داده شود.
جهاد کشاورزی به عنوان متولی تولید باید در این زمینه ورود پیدا کند و اگر شرایط این کار را ندارد به بخش خصوصی واگذار کند، بسیاری از تصدیگری‌ها را جهاد کشاورزی گرفته و توان ارائه خدمات خوب ندارد.
بسیاری از تصدیگری‌ها را در حوزه خدمات کشاورزی را جهاد کشاورزی گرفته ولی توان ارائه خدمات خوب ندارد
پرداخت کود، سم، بذر و دیگر نهاده ها به کشاورزان توسط جهاد کشاورزی انجام می‌شود که در گذشته کشاورز در بازار آنها را تهیه می‌کرد اما تصدیگری دولت در بخش کشاورزی زیاد شده و دولت نمی تواند بعد حاکمیتی و نظارت داشته باشد.
همه نیروهای دولتی درگیر ارائه خدمات و به دنبال ارائه گزارش عملکرد و آمار هستند و آنها فرصت آموزش، ترویج و فرصت بازدید مزارع را ندارند و به دلیل عدم حضور در مزرعه پیش آگاهی ورود آفت‌های جدید و شرایط زمین برای کشت را ندارند.
جهاد کشاورزی در یک اتاق بسته برای کشاورزی و کشت محصولات تصمیم گیری می کند
جهاد کشاورزی در یک اتاق بسته برای کشاورزی و کشت محصولات تصمیم گیری می کند در حالی که در گذشته جهاد کشاورزی تکنیسین در بخش‌های مختلف تربیت و آموزش ارائه می کردند و هر کسی به صورت تخصصی در حوزه خود وارد می‌شد.
* تصدی گری دولت چه عواقبی برای بخش کشاورزی دارد؟
ما در گذشته تکنیسین ماشین آلات، ترویج ،مزرعه، باغبانی حفظ نباتات و دیگر تکنیسین‌ها را در بخش‌های مختلف داشتیم و این تکنیسین ها افرادی پا به کار و فنی که در مزرعه حضور داشتند ولی در حال حاضر اینگونه نیست و نیروهای که در جهاد کشاورزی خدمت می‌کنند شرایط را جوری تبیین کردیم که در وقت اداری بیشتر درگیر ارائه آمار، دادن حواله و گزارش عملکرد هستند.
دولت با تصدی گری در بخش های مختلف جان کشاورزی استان را گرفته و اگر امورات به بخش خصوصی واگذار شود کشاورزی اقتصادی و انگیزه ورود افراد به بخش کشاورزی زیاد می شود.
سالانه افراد زیادی از این حوزه به دلیل اینکه توجیه اقتصادی ندارد خارج می شوند و از طرف دیگر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی انجام نشده و نیروهای جدید به این حوزه ورود پیدا نمی کنند و زمین های کشاورزی به باغ و ویلا و تالار تبدیل شده و کار کشاورزی عملا رونق گذشته را ندارد.
میانگین سن کشاورزان بالای ۵۶ سال شده و این برای یک کشور خسارت است و اگر این کشاورزان از گردون تولید خارج شوند چه کسی جایگزین آنها خواهد بود؟
* به جز تصدی گری چه عوامل دیگری باعث عقب ماندگی بخش کشاورزی است؟
از طرف دیگر به دلیل محدودیت ها و تحریم هایی که در کشور وجود داشته ما بر روی تکنولوژی و ماشین آلات بخش کشاورزی نتوانستیم اقدامات خوبی داشته باشیم. امروز دنیا از تکنولوژی روز در این حوزه استفاده می کند اما در کشور ما هنوز برای گرفتن تراکتوری که ساخت ۴۵ سال پیش است باید در نوبت قرار بگیریم.
جمعیت رو به افزایش است و سطوح ما هم به دلایل طرح توسعه های شهری و روستایی رو به کاهش است و از طرف دیگر کمبود منابع آبی را داریم؛ برای همین باید به بهره وری در بخش کشاورزی اهمیت داده شود و افزایش بهره وری نیز نیازمند سرمایه گذاری است تا شرایط یک کشاورزیِ دقیق و مستمر و پایدار مهیا شود.
* شرایط تولید بخش کشاورزی در استان چگونه است؟
نوسانات در این حوزه زیاد است که بخشی از آن به شرایط اقلیم و آب و هوا مرتبط است اما اگر برنامه ای هدفمند در این حوزه وجود داشته باشد از نزولات جوی می توانیم حداکثر بهره را ببریم. تغییر الگوی کشت، نوع کشت با رقم های مقاوم با خشکی را تهیه و در این زمینه کار تحقیقاتی انجام شود.
تحقیقات ما در حوزه کشاورزی کاربردی نیست و اجرایی و عملیاتی نمی شود. دانش، فن، سرمایه و نیروی انسانی باید در کنار هم قرار بگیرد که برای افزایش بهره وری خیلی موثر است و در حال حاضر با این روش کشت، سرمایه خود را هدر می دهیم.
قبلا در کشور ۱۵ میلیون تن گندم تولید کردیم و سه سال بعد ۷ میلیون تن تولید رسیدم؛ برای اینکه نتوانستیم قیمت را برای کشاورز اقتصادی و نهاده های مورد نیاز که در دست دولت است را به موقع به کشاورز تحویل دهیم و از طرف دیگر شرایط اقلیمی سبب کاهش تولید شد اما اگر کارها تخصصی انجام می شد شاید شرایط اقلیم تنها ۱۰ درصد بر عملکرد ما تاثیر گذار بود نه ۵۰ درصد.
سال گذشته این رقم به ۱۰ میلیون تن رسید در این میان سطحی افزایش نیافته اما با توجه به اینکه دولت نهاده ها را به موقع در اختیار کشاورز قرار داد، کشاورز توانسته بهره وری خود را افزایش دهد اما امسال که کشاورز به موقع نتوانسته نهاده را تهیه کند و تازه پول مطالبات خود را دریافت کرده تا بتواند بذر و کود تهیه کند؛ قطعا عملکرد متفاوتی نسبت به سال گذشته خواهد داشت.
اگر همین روند را ادامه دهیم کشاورزی یک دور تسلسل خواهد داشت که یکسال عملکرد خوب و سال دیگر کاهش عملکرد دارد و برنامه ای که چشم اندازه وجود داشته باشد که آینده کشاورزی چگونه خواهد بود وجود ندارد.
نظر شما