بازار؛ گروه استانها؛ دولت اخیرا در اقدامی قابل تأمل پرداخت یارانه به موالید جدید را صرفاً به تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و در صورت وجود منابع مالی به‌تشخیص سازمان هدفمندی یارانه‌ها دانسته این در حالیست که پیش از این با تولد هر نوزاد، یارانه نقدی بدون هیچ شرطی واریز می‌شد.
این اقدام دولت در شرایط کنونی و با توجه به سیاست‌های جمعیتی کشور، اقدامی ضد جمعیتی محسوب می‌شود؛ این مصوبه در وضعیتی است که در چند سال گذشته به دلایل شرایط اقتصادی و فرهنگی با کاهش موالید رو به رو هستیم که مطرح کردن این مصوبه یک هشدار جدی برای آینده جمعیت ایران محسوب می‌شود.
در این راستا با محمد مهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان به گفتگو پرداختیم.
* حذف یارانه موالید می‌تواند چه پیامدهایی را به دنبال داشته باشد؟
حذف یارانه موالید هنوز مصوبه قطعی نیست، با توجه به اینکه باید مشوق‌های مقطعی را تبدیل به مشوق‌های دائمی کنیم، اگر بنا است در موضوع جمعیت کاری انجام دهیم به جای اینکه به صورت مقطعی مشوق‌هایی مانند وام لحاظ کنیم باید مشوق‌هایی در نظر گرفته شود که در بحث فرزندآوری و حتی ازدواج، افراد شامل مشوق‌های دائمی مادام العمر شوند.
با حذف هر نوع مشوقی در راستای فرزندآوری مخالف هستم؛ در مجموع یارانه با این مدلی که هست نباید پرداخت شود، ولی با هدفمند شدن پرداخت یارانه در جهت افزایش مولید موافق هستم.
پرداخت یارانه به خانواده‌ها کاملا غلط است چون غیرهدفمند به هر خانواده و شخصی پرداخت می‌شود و به نظر بنده این کار کمک به هیچ چیزی نمی‌کند، ولی هدفمند شدن همین یارانه برای موضوع افزایش موالید و پرداخت در پوشش مشخص که کمک به رشد بحث موالید کند، اقدام هدفمندی است.
اگر قرار است مصوبه‌ای تصویب شود باید مدل تفکیکی ایجاد کنیم، یعنی به جای اینکه بگوییم برای موالید جدید یارانه می‌گذاریم، امتیازهای بیشتر از این لحاظ کنیم. به طور مثال خانواده‌ها می‌توانند به ازای فرزندآوری از پرداخت مالیات معاف شوند یا حتی از هزینه‌های بیمه خانوار معاف شوند که این اقدام به رشد جمعیت و موالید کمک می‌کند.
* با توجه به شرایط تورمی و افزایش فشارهای اقتصادی به دهک‌های پایین جامعه که سهم زیادی در فرزندآوری دارد، آیا مصوبه حذف یارانه موالید را اقدامی درست می‌دانید؟
یارانه فعلی اصلا هدفمند نیست و هدر رفت منابع مالی کشور است، ولی اگر همین مبالغ هدفمند شود و در مدلی که مشوق فرزندآوری باشد موثرتر است. پرداخت یارانه اگر با بحث فرزندآوری رابطه مستقیمی داشته و دائمی پرداخت شود اقدام مناسبی است ولی با این عدد و رقمی که الان پرداخت می‌شود مشوق آنچنانی نیست.
واریز یارانه برای موالید کار درستی است ولی با تعریف هدفمند، موالید یک سن مشخصی برای دریافت دارد، اگر این پرداخت هدفمند باشد خوب است و باید مدل پرداخت یارانه‌های دیگر را قطع کنیم و به بحث افزایش موالید کمک کنیم.
با این کار پایش درستی در تعداد خانوار می‌شود، حتی اگر از یک مقطع سنی به بعد یارانه قطع شود ولی یارانه موالید را دو یا سه برابر کنند هدفمندتر است.
در حال حاضر وضعیت اشتغال ایمن، مسکن ارزان و ازدواج آسان سه سر فصل اصلی در کشور است و تا زمانی این مباحث در ذهن یک جوان محقق نشود به سمت ازدواج و فرزند آوری نمی‌رود.
* چرا تاکنون مسئولان نتوانستهاند شرایط را برای اشتغال جوانان فراهم کنند؟
مهم‌ترین اتفاق این است که حداقل قول‌هایی را که در این همه سال به جوانان داده‌ایم عمل کنیم؛ واقعا در نه بخش جوانان و نه خود جوانان خواسته زیادی از مسئولان، دولت یا مجلس ندارند، نمایندگانی که انتخاب شده‌اند و وضعیت جدید است تنها انتظار جوانان این است که حداقل به شعارهای انتخاباتی خودشان که در رابطه با جوانان داده‌اند عمل کنند.
جوانان انتظار مضاعفی ندارند، سال‌هاست قول‌هایی را به جوانان داده‌ایم که هیچکدام عملی نشده و این بی‌اعتمادی باعث شده که جوانان برای تصمیم‌گیری نسبت به زندگی علی‌رغم همه وعده و وعیدهایی که می‌دهیم دچار تردید شوند و تصمیم نگیرند.
اگر به همین قول‌هایی که داده‌ایم عمل کنیم نه نیاز به قانون‌های جدید است و نه نیاز به تدوین اتفاقات خاصی داریم، خیلی‌ها را رهبری اشاره کردند، وقتی بحث تولید را مطرح می‌کنیم اصل بر این است که باید قانونگذار و مجری قوانینی که در رابطه با تولید وبازدارنده است برای یک جوان و ثبت یک تولید جدید، راه‌اندازی یک کارگاه زود بازده و یا یک کارگاه کوچک، باید تمام قوانین دست‌وپاگیری که در این حوزه است را هم مجلس و هم دستگاه مجری برطرف کند.
بحث پنجره واحد خدمت یا میز واحد خدمتی که سال‌ها در کشور مطرح است ولی اجرایی نشده، مبنی بر اینکه کسی که می‌خواهد وارد بازار کار اقتصادی یا تولیدی شود به جای مراجعه به ۱۰ نهاد برای گرفتن مجوز، فقط به یک پایگاه مراجعه کند، همه این موارد کمک می‌کند به بحث اشتغال و هر جوانی حتی اگر فقط اشتغالش تامین باشد و توانایی پرداخت اجاره‌بها یک ملک را داشته باشد می‌تواند برای بحث ازدواج تصمیم بگیرد.
نیاز اول کشور در حوزه جوانان برای اینکه رونق ازدواج و تشکیل خانواده را داشته باشیم بحث اشتغال ایمن است؛ موضوع قانون تسهیل ازدواج ۱۴ سال پیش تصویب شده ولی متاسفانه در دولت قبلی نه تنها اجرا نشد بلکه کارهای موازی هم صورت گرفت و این قانون را تخریب کرد.
* چرا صندوق اندوخته جوانان اجرایی نشد؟
بنا بود صندوق اندوخته جوانان در کشور تشکیل و پشتوانه اشتغال و بحث مسکن جوانان کشور شود، دولت قبل این صندوق را تشکیل نداد و متاسفانه ما به ازای آن صندوق مهر را ایجاد کرد که کاملا مغایر با مفاد قانونی این بحث بود.
دولت قبل زیر بار تعامل با مجلس در اجرا هم نرفت و گزارشی به مجلس داده نشد و متاسفانه هم صندوق ایجاد نشد و هم مبالغی که باید در این صندوق می‌رفت در جای دیگر هزینه و کاری شد که هیچ منفعتی برای جوانان نداشت.
بحث مسکن ارزان برای جوانان در این قانون مد نظر بود که دولت دراین رابطه هیچ اقدام خاصی انجام نداد ولی ما به ازای آن بحث مسکن مهر به وجود آمد که تمام اعتباراتی که باید در این حوزه می‌آمد و به بحث مسکن ارزان جوانان پرداخته می‌شد متاسفانه در دل مسکن مهر رفت که خروجی آن را می‌بینیم که عملا دستاوردی برای جوانان نداشت.
چون این قانون در دولت قبلی اصلا اجرا نشد و مبالغ مربوط به این قانون نیز صرف کارهایی دیگری شد و پاسخی هم به مجلس داده نشد، الان نیز پرونده اجرای این قانون توسط مجلس ارائه به قوه قضائیه و پرونده حقوقی شده که از مسئولانی که مسبب اجرا نشدن این قانون هستند اتهامات مشخص و شکایت شده است و عملا پرونده در یک پروسه قضایی رفته است.
نهایتا چون اجرا نشده است حتی اگر قوه قضائیه نیز احکامی را صادر کند برای کسانی که این قانون را اجرا نکردند، بازهم کمکی به موضوع جوانان نمی‌کند ولی اگر واقعا همان ۱۴ سال قبل صندوق اندوخته جوانان شکل گرفته بود، به جای اینکه یارانه که هدفمند نبود و به همه مردم داده شد و یا مسکن مهر که خیلی‌ها به سرانجام نرسید و یا صندوق مهر که شکل گرفت ولی عملا خیرش به جوانان نرسید، مطمئنا الان دستاوردهای خیلی خوبی در بحث اشتغال و مسکن جوانان داشتیم.
به هر حال چون این قانون اجرا نشده و به قوه قضائیه رفته است، موضوع الان این است که مجلس جدید تعیین تکلیف و متهمان اجرا نشدن قانون بررسی شوند، فلذا یک بحث حقوقی دارد ولی بحث اینکه مشکل جوانان، تسهیل ازدواج و بحث مسکن و اشتغال باید حل شود به نظر باید مجلس جدید ورود پیدا کند یا همان قانون بازنگری و ابعاد بررسی و عملیاتی دوباره به دستگاه‌های زیربط ابلاغ شود تا به سرانجام برسد. یا باید قانون جدیدی با توجه به شرایط اقتصادی روز و مشکلاتی که الان داریم و بحث‌هایی که وجود دارد تدوین و سریعا به دستگاه‌ها ابلاغ شود که به صورت هدفمند در بحث ازدواج جوانان به یک جمع‌بندی برسیم.
نظر شما