بازار؛ گروه بین الملل: پس از اعلام کریدور اقتصادی هند_خاورمیانه_اروپا در کنفرانس اخیر جی ۲۰، برخی از رسانه ها مطالبی را در مورد تأثیری که ممکن است این کریدور بر چین و ابتکار کمربند_ جاده این کشور داشته باشد، منتشر کردند. منتقدان چینی ضمن مخالفت در واشنگتن و دهلی نو استدلال کرده اند که این اعلامیه، جایگزینی برای طرح کمربند_ جاده چینی که از سال ۲۰۱۳ توجه منطقه ای را در کنار قراردادهای اساسی در ساخت زیرساخت در سراسر خشکی اوراسیا و از جمله در خلیج فارس به خود جلب کرده، ارائه می دهد.
با این حال، کریدور هند_خاورمیانه_اروپا چشم اندازی است که در حال حاضر فاقد جزئیات است. این پیشنهاد توسعه دو مرحله‌ای را پیش‌بینی می‌کند که ارتباط بین هند، خاورمیانه و اروپا را از طریق بهبود زیرساخت‌های موجود و توسعه مسیرهای جدید از طریق زمین و دریا تقویت می‌کند؛ ضمن اینکه آنها شامل یک راه آهن پرسرعت در سراسر شبه جزیره عربستان، کابل هایی برای تسهیل اتصال دیجیتالی با سرعت بالا و خط لوله ای است که انرژی هیدروژن پاک را تامین می کند.
انتظار می رود که جزئیات کریدور اقتصادی هند_خاورمیانه_اروپا، از جمله تامین مالی و شرکای احتمالی، طی دو ماه آینده مشخص شود
این مسیر از سراسر عربستان عبور می کند و بنادر در سواحل شرقی آن و امارات را با بنادر رژیم اسرائیل از طریق اردن مرتبط می کند. بر همین اساس، انتظار می رود که جزئیات کریدور اقتصادی هند_خاورمیانه_اروپا، از جمله تامین مالی و شرکای احتمالی، طی دو ماه آینده مشخص شود. در حال حاضر، برخی از سیاست گذاران در واشنگتن، دهلی نو و پایتخت های اروپایی می گویند این امر ممکن است نفوذ چین را کمرنگ کرده و از طریق ابتکار یک کمربند_یک جاده، نبرد اتصالات و زیرساخت های منطقه ای شروع شود. با این حال، چنین جاه طلبی هایی ممکن است اغراق آمیز باشد.
برای نخستین بار، پاسخ چین محتاطانه مثبت بوده است. سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور اظهار داشته که چنین فعالیتی می تواند برای کشورهای منطقه مفید باشد تا زمانی که پروژه ها یک ابزار سیاسی قلمداد نشود. از سوی دیگر، برای شرکای منطقه‌ای هند، این کریدور جدید، نه تنها جایگزین کمربند_ جاده نیست، بلکه مکمل آن نیز هست.
عربستان و امارات ممکن است هر دو طرح کمربند_جاده و کریدور هند_خاورمیانه_اروپا را راهی برای تنوع بخشیدن به روابط خارجی خود بدانند که منعکس کننده روند گسترده تری است
عربستان و امارات ممکن است متحدان مهم آمریکا در خلیج فارس باشند، اما آنها همچنین روابط قوی و در حال توسعه با چین دارند. در واقع، آنها ممکن است هر دو طرح کمربند_جاده و کریدور هند_خاورمیانه_اروپا را راهی برای تنوع بخشیدن به روابط خارجی خود بدانند که منعکس کننده روند گسترده تری است.
با چند قطبی شدن جهان، دولت های جنوب جهانی می خواهند با قطب های مستقر و نوظهور پیوند برقرار کنند و از گره خوردن به یکی یا دیگری اجتناب نمایند. این موضع نیز به دلیل منافع شخصی آنها تشدید می شود و همین امر موجب می شود رویکرد معاملاتی بیشتری نسبت به مبادلات دیپلماتیک و اقتصادی داشته باشند.
حتی اگر ابتکار یک کمربند_یک جاده و کریدور اقتصادی هند_خاورمیانه_اروپا بتوانند در کنار یکدیگر وجود داشته باشند، نشانگر بهترین روزهای اول ممکن است در گذشته باشد. از زمان اعلام طرح کمربند_ جاده در سال ۲۰۱۳، فعالیت های سرمایه گذاری زیادی در طول پنج سال اول آن رخ داده است.
بر اساس محاسبات مؤسسه امریکن اینترپرایز، سرمایه‌گذاری چین در کمربند_جاده بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ بالغ بر ۳۹۲ میلیارد دلار بوده که از این میزان ۲۴۰ میلیارد دلار یا ۶۱ درصد در طول پنج سال اول در مقایسه با ۱۵۲ میلیارد دلار (۳۹ درصد) از سال ۲۰۱۹ به این سو اختصاص یافته است. بانک ها و شرکت های چینی در پی پروژه‌های گران قیمتی که منجر به تله‌های بدهی در سریلانکا و مقدونیه شمالی و همچنین کندی رشد اقتصادی در داخل کشور شده‌اند، سرمایه‌گذاری خود را که پیش از همه‌گیری بود، کاهش داده‌اند.
برخلاف ماهیت جاده ابریشم که توسط دولت حمایت و عمدتاً توسط دولت تامین می شود، انتظار می رود کریدور جدید اقتصادی هند_خاورمیانه_اروپا توسط بخش خصوصی هدایت شود
اخیراً، فروپاشی حباب بخش املاک و مستغلات، اعتماد اقتصادی و اشتهای چین برای سرمایه گذاری را بیشتر تضعیف کرده است. با این حال، حتی اگر کمربند_ جاده، آن نیرو و عامل سابق نباشد، کریدور هند_خاورمیانه_اروپا ممکن است در هنگام اجرا با چالش‌های خود مواجه شود.
برخلاف ماهیت جاده ابریشم که توسط دولت حمایت و عمدتاً توسط دولت تامین می شود، انتظار می رود کریدور جدید اقتصادی توسط بخش خصوصی هدایت شود. با این حال، دولت‌های غربی که پیشنهاد بسیج مالی و سرمایه‌گذاری خصوصی در این پروژه را دارند، نمی‌توانند مطمئن باشند که همسویی کامل بین آنها و شرکت‌هایی که انتظار می‌رود این کریدور را ارائه کنند، وجود داشته باشد.
موسسات مالی و شرکت های ساختمانی تصمیم خود را برای مشارکت بر اساس ارزیابی خود از ریسک های مربوطه و اینکه آیا آنها به سود خواهند رسید که برای پروژه های ساختمانی در مقیاس بزرگ ممکن است زمان زیادی باشد، قرار داده اند. از جمله ملاحظات مهم دیگر، وضعیت اقتصاد گسترده تر، هم در منطقه و هم در داخل خواهد بود. در واقع، برای اروپا اقتصاد سال‌هاست که تنبل بوده است.
در مجموع، در حالی که پیشنهاد راه اندازی این کریدور اقتصادی جدید از زمان آغاز به کار، توجه قابل توجهی را به خود جلب کرده است، هنوز در مورد محتوای آن و تنش‌هایی که نه تنها بین دولت‌های حامی آن، بلکه بین آن‌هایی که انتظار دارند این کار را انجام دهند نیز وجود دارد، حرف‌های زیادی برای گفتن قابل مطرح کردن است. در حالی که برخی در واشنگتن و دهلی ممکن است این کریدور را فرصتی برای مقابله با نفوذ چین در خاورمیانه و جهان بزرگتر بدانند، لزوماً برخی از شرکای آنها_ سعودی ها و اماراتی ها_ممکن است این کریدور را یک فرصت ببینند.
به ثمر نشستن کریدور هند_خاورمیانه_اروپا ذاتاً با غلبه بر چالش های تاریخی، همکاری گسترده و همسویی استراتژیک منافع مختلف در هم تنیده است
در همین راستا، باید این واقعیت را نیز در نظر گرفت که خود چینی ها ممکن است کریدور هند_خاورمیانه_اروپا را به عنوان تهدیدی تلقی نکنند که به عنوان تهدیدی به تصویر کشیده شده است، یا این واقعیت که ممکن است قبلاً عقب نشینی چین در حال وقوع باشد و اهداف ژئوپلیتیک کریدور را مورد بحث قرار دهد.
چشم انداز کلی کریدور هند_خاورمیانه_اروپا فرصتی چند وجهی برای بازتعریف چشم اندازهای اقتصادی جهانی ارائه می دهد. با این حال، به ثمر نشستن آن ذاتاً با غلبه بر چالش های تاریخی، همکاری گسترده و همسویی استراتژیک منافع مختلف در هم تنیده است.
نظر شما