بازار؛ گروه بین‌الملل: اخیرا حسین امیرعبداللهیان وزیرخارجه ایران در دیدار با همتای نیکاراگوئه ای خود «دنیس مونکادا» خواستار شتاب بخشیدن به روابط میان دو کشور و اجرای توافقات دوجانبه در حوزه های کشاورزی، فناوری و انرژی با جدیت بیش‌تر شده است.
در حالی که ایران و نیکاراگوئه با تحریم های شدید آمریکا دست و پنجه نرم می کنند، ادغام اقتصادی نسبی دو کشور خصوصا در حوزه های پتروشیمی، سوخت و محصولات کشاورزی علاوه بر دورزدن تحریم ها و گشایش های مالی برای دو طرف می تواند تقویت حضور ایران در آمریکای لاتین را با توجه به استراتژی «جنوب جهانی» ایران در پی داشته باشد و تصویری مقتدارانه تر از ایران در عرصه بین المللی نشان دهد.
به عقیده کارشناسان عرصه بین الملل، ایران عمداً با پریدن به حیاط خلوت آمریکا و با استفاده از شاکله یکسان ضدامپریالیستی خود و رژیم های سیاسی در این منطقه تحریم‌های آمریکا را به چالش کشیده است و به دنبال جذب حمایت های بین المللی بر سر مساله هسته ای خود است.
در پی پیروزی نامزدهای چپ در برزیل، کلمبیا، شیلی، پرو، بولیوی و هندوراس طی سال های گذشته روابط ایران با کشورهای آمریکای لاتین گرم تر شده است، اما ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه یک مثلث طلایی برای ایران در این منطقه به شمار می آید.
اما این در حالی است که علی رغم تعاملات اقتصادی گسترده ایران با ونزوئلا و کوبا خصوصا طی دوره محمود احمدی نژاد و ابراهیم رئیسی جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه واردات کالا و صادراتی (غیرنفتی) در یک دهه گذشته با نیکاراگوئه نداشته است، اما سفر خرداد ماه رئیسی به این کشور و کوبا و ونزوئلا افق های جدیدی برای رشد همکاری تجاری میان تهران و ماناگوآ گشوده است.
ایران با ظرفیت های قابل توجه خود در حوزه های فناوری، صنعت و محصولات پزشکی و دارویی حرف زیادی برای گفتن در همکاری اقتصادی با نیکاراگوئه دارد. در مقابل، نیکاراگوئه نقش اساسی در منطقه آمریکای مرکزی دارد و می تواند به عنوان بستری برای صادرات محصولات و ویترینی برای محصولات ایرانی در کل منطقه آمریکای مرکزی عمل کند
لازم به ذکر است که ایران با ظرفیت های قابل توجه خود در حوزه های فناوری، صنعت و محصولات پزشکی و دارویی حرف زیادی برای گفتن در همکاری اقتصادی با نیکاراگوئه دارد. در مقابل، نیکاراگوئه نقش اساسی در منطقه آمریکای مرکزی دارد و می تواند به عنوان بستری برای صادرات محصولات و ویترینی برای محصولات ایرانی در کل منطقه آمریکای مرکزی عمل کند.
از همه مهم تر این است که موضوع نقل و انتقالات پولی و تعاملات مالی برای ایران در خصوص کشورهایی چون نیکاراگوئه که خود نیز تحت تحریم های آمریکا است ساده تر است، زیرا تاسیس بانک مشترک، تهاتر کالا و استفاده از ارزهای ملی یا سازوکارهای دیگر بلامانع می باشد.
نیکاراگوئه نیز مانند ایران، پس از سرکوب اعتراضات توسط دولت در سال ۲۰۱۸، به طور فزاینده ای هدف تحریم های آمریکا و اروپا قرار گرفته؛ در حالی که ماناگوئه پایتخت این کشور با به رسمیت شناختن حق چین در قبال تایوان، رابطه خوبی با پکن برقرار کرده است.
آذر ماه گذشته سال گذشته، ایران و نیکاراگوئه طرح همکاری جامعی امضا کردند که می تواند نقشه راه راهبردی دو طرف برای پیشبرد تعاملات در تمامی زمینه ها باشد. هم چنین نیکاراگوئه می‌تواند تمام کشورهای منطقه آمریکای لاتین و آمریکای شمالی را تحت پوشش قرار دهد و به عنوان سکوی برای حضور ایران در این مناطق عمل کند.
انرژی های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر ضلع طلایی مثلث همکاری های اقتصادی ایران و نیکاراگوئه
سال گذشته نیکاراگوئه و ونزوئلا دریافت محموله های نفت خام و مشتقات آن ازایران را آغاز کردند که هدف آن حمایت بزرگ ایران برای کاهش قیمت سوخت و تقویت امنیت انرژی این کشورها بوده است اقدامی که متعاقبا با سفر اردیبهشت ماه سال گذشته جواد اوجی وزیر نفت به ماناگوآ پایتخت نیکاراگوئه و امضای قراردادهایی شامل ساخت پالایشگاه و اکتشاف نفت و گاز میان دو کشور کلید خورد.
اوجی در آن زمان گفته بود: « دولت نیکاراگوئه را به عنوان یک شریک استراتژیک در جهان می‌بیند. ما چشم انداز مناسبی برای گسترش و توسعه روابط در همه زمینه‌های ممکن با نیکاراگوئه را داریم.»
وزیر نفت ایران بدون مشخص کردن مقدار یا شرایط توافق تامین نفت نیکاراگوئه، اطمینان داده بود که تهران تمام تلاش خود برای تضمین تامین سوخت به کشور نیکاراگوئه را به کار خواهد بست و قرار شد ایران ساخت پالایشگاه در این کشور را آغازکند.
در پی شعله ور شدن آتش جنگ در اوکراین، صندوق بین‌المللی پول به وضوح اعلام کرده بود آسیب‌های جانبی این درگیری به کشورهای آمریکای لاتین از جمله نیکاراگوئه خواهد رسید که پیش از آن نیز به سبب همه گیری کرونا با تورم شدیدی مواجه شده بودند. در آن زمان بازار جهانی نفت خام که یکی از متلاطم‌ترین بازارهای ناشی از بحران روسیه و اوکراین بود، به طور ناهمگونی با خطر افزایش رکود اقتصادی و تورم، کشورهای صادرکننده و واردکننده نفت خام در آمریکای لاتین را تحت تاثیر داد و به عنوان مثال نیکاراگوئه که نفت مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین میکرد با مشکلات عدیده ای مواجه شد و قیمت سوخت دراین کشور به مبلغ هنگفتی رسید.
طبق داده‌های موسسه انرژی نیکاراگوئه، این کشور به لحاظ قیمت سوخت در جایگاه گران‌ترین کشور آمریکای مرکزی و هفتمین کشور آمریکای لاتین قرار دارد. با افزایش هزینه‌های واردات سوخت، نه تنها میزان تقاضا کاهش نیافته است بلکه به نوشته تارنمای شبکه تلویزیونی تله‌سور، دولت نیکاراگوئه در آوریل گذشته از افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت‌های گاز مایع، گازوئیل و بنزین خبر داد، چرا که شرکت‌های خصوصی، سوخت را با خریداری از آمریکا و مکزیک می‌خرند و با بهای گزاف تامین میکنند.
ساخت پالایشگاه در نیکاراگوئه توسط ایران، تاثیر قابل توجه و چشمگیری خواهد داشت و وابستگی انرژی این منطقه جغرافیایی به قدرت‌هایی مانند ایالات متحده را کاهش می‌دهد. چنان که هوگو چاوز، رهبر بولیواری ونزوئلا پیشتر هدف از ساخت یک پالایشگاه در این منطقه را بیان کرده بود و این مسئله را یک استراتژی عملی و ضروری دانسته بود
ساخت پالایشگاه در نیکاراگوئه توسط ایران، تاثیر قابل توجه و چشمگیری خواهد داشت و وابستگی انرژی این منطقه جغرافیایی به قدرت‌هایی مانند ایالات متحده را کاهش می‌دهد. چنان که هوگو چاوز، رهبر بولیواری ونزوئلا پیشتر هدف از ساخت یک پالایشگاه در این منطقه را بیان کرده بود و این مسئله را یک استراتژی عملی و ضروری دانسته بود.
نیکاراگوئه دارای ذخایر هیدروکربنی قابل توجهی نیست. این کشور یک پالایشگاه در ساحل اقیانوس آرام، نزدیک پورتو ساندینو - پورت ساندینو دارد. این پالایشگاه نیکاراگوئه‌ای توسط متخصصان ونزوئلایی در اقدامی همبستگی بین دو کشور و به عنوان بخشی از برنامه پتروکاریب رئیس جمهور هوگو چاوز ساخته شده است.
در سال ۲۰۰۷، چاوز متعهد شد تا روزانه، ۱۰ هزار بشکه نفت با قیمت یارانه‌ای به نیکاراگوئه ارسال کند و به موازات آن، قراردادی را امضا کرد که به موجب آن کاراکاس یک پالایشگاه در این کشور آمریکای مرکزی با قابلیت فرآوری بیش از ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام در روز بسازد.
در پی توافق ایران و نیکاراگوئه مقرر شده است که ایران برای ساخت این تاسیسات به ارزش تقریبی ۶.۵۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری کند. با این کار، امنیت انرژی نیکاراگوئه در مقابل حملات مستمر واشنگتن تقویت می‌شود. به این ترتیب نیکاراگوئه به صادرکننده فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده تبدیل می‌شود و این امر به ایجاد مشاغل و در نتیجه افزایش درآمد خانواده‌ها کمک میکند.
از سوی دیگر، نیکاراگوئه با سهم ۲۱ درصدی از انرژی‌های تجدیدپذیر و غیرهیدرولیکی پس از کاستاریکا در منطقه آمریکای لاتین در رتبه دوم قرار دارد و این کشور از وفور بسیار زیاد منابع تجدیدپذیر در جهان برخوردار است چرا که بادهای قوی و مقادیر زیادی از نور خورشید را به طور منظم تجربه میکند.
همکاری ایران و نیکاراگوئه در قالب توسعه و به اشتراک گذاشتن فن آوری و دانش فنی سوخت های فسیلی (هیدروکربنی) و منابع جدید (انرژی های نو و پاک) می تواند ضلعی طلایی از اضلاع همکاری دوجانبه باشد
وجود ۱۹ آتشفشان در این کشور آن را مبدل به منبع عظیم انرژی زمین گرمایی کرده است و لذا همکاری ایران و نیکاراگوئه در قالب توسعه و به اشتراک گذاشتن فن آوری و دانش فنی سوخت های فسیلی (هیدروکربنی) و منابع جدید (انرژی های نو و پاک) می تواند ضلعی طلایی از اضلاع همکاری دوجانبه باشد.
منوی گسترده تعاملات اقتصادی ایران و نیکاراگوئه از خدمات پزشکی تا ساخت و ساز
یکی از مفاد همکاری های جامع ایران و نیکاراگوئه حوزه پزشکی است که بر اساس توافق دو کشور، دستیابی این کشور آمریکای لاتین به دارو، تجهیزات پزشکی و مواد اولیه برای تولید دارو از طریق تهران تسهیل شده است. البته ایران پیش تر در حوزه صادرات دارو و واکسن «برکت» برای کرونا به این کشور ورود کرده است.
نکته مهم دیگر، پتانسیل بالای نیکاراگوئه برای مشارکت شرکت‌های ایرانی در پروژه‌های عمرانی کشوری است که سالانه میزبان ۲ میلیون گردشگر است و نیاز مبرمی به تأمین زیرساخت هتل دارد. در همین باره قبلاً اورتگا با توجه به عملکرد پیشین و قابل قبول شرکت‌های ایرانی در زمینه ساخت و ساز بیمارستان و واحدهای مسکونی در ونزوئلا و نیکاراگوئه و برخی کشورهای آمریکای لاتین خواستار حضور شرکت های ساختمانی ایرانی در این طرح‌ها و پروژه‌ها شده بود.
افزون بر آن، با توجه به توانمندی شرکت‌های سازنده خطوط ریلی و لوکوموتیوسازی در ایران و هم چنین ظرفیت گسترده صادرات فولاد و سیمان کشور می‌توان از این فرصت بهره برداری کرد و با انتقال دانش فنی برای ساخت خطوط ریلی و لوکوموتیو و گسترش زیرساخت حمل و نقل مورد نیاز نیکاراگوئه علاوه بر ارزآوری نسبت به تقویت پیوندهای اقتصادی و بالطبع سیاسی ایران با کشورهای امریکای لاتین و به ویژه نیکاراگوئه گام برداشت.
اقتصاد ایران و نیکاراگوئه علی رغم اشتراکات موجود تا حدودی با یکدیکر ناهمپوشانی دارد که کار را برای توسعه روابط تجاری ساده تر کرده است. به عنوان مثال، بخش کشاورزی و زراعت نیکاراگوئه فعال و پویا است، اما این کشور نیازمند خدمات فنی مهندسی برای فرآوری محصولات کشاورزی است، حوزه ای که ایران می تواند پاسخگوی نیاز آن باشد . در مقابل ایران نیازمند قهوه و پنبه و گوشت است و نیکاراگوئه در صادرات این محصولات فعال است.
سویا و کنجاله سویا در زمره یکی از مهم‌ترین اقلام وارداتی ایران است که می‌تواند از طریق نیکاراگوئه تامین شود. ایران با الگوبرداری از مکزیک در تاسیس کشتارگاه‌ها در نیکاراگوئه قادر خواهد بود نسبت به تامین گوشت قرمز حلال به شکل موثری اقدام کند.
حضور ایران در کانال پاناما پاسخ بالقوه به اقدامات نظامی آمریکا در منطقه
کانال پاناما یک آبراه بین المللی است که به عنوان حلقه اتصال اقیانوس آرام به دریای کارائیب عمل می کند و این مرکز لجستیکی سالانه میزبان ۳.۵ درصد از تجارت دریایی جهان است. بنا به برآوردها، ارزش محموله هایی که از این کانال عبور میکند بیش از ۲۷۰ میلیارد دلار است. این کانال با اتصال به بیش از ۱۴۰ مسیر دریایی محموله ها را به بیش از ۸۰ کشور جهان ارسال می کند.
کانال پاناما یک کانال استراتژیک و کلیدی است که می‌تواند برای مبادلات نفت و گاز از سوی ایران استفاده شود. حضور نظامی ایران در این کانال برای تضمین تجارت با این پهنه جغرافیایی الزامی است و من حیث المجموع می تواند گسترش نظامی و اقتصادی ایران در نیمکره غربی را تقویت و سبب تقویت پیوند روابط تجاری ایران و نیکاراگوئه شود
این آبراه یک کانال استراتژیک و کلیدی است که می‌تواند برای مبادلات نفت و گاز از سوی ایران استفاده شود. حضور نظامی ایران در این کانال برای تضمین تجارت با این پهنه جغرافیایی الزامی است و من حیث المجموع می تواند گسترش نظامی و اقتصادی ایران در نیمکره غربی را تقویت و سبب تقویت پیوند روابط تجاری ایران و نیکاراگوئه شود.
حضور نظامی ایران در منطقه کانال پاناما با هدف مقابله با هژمونی ایالات متحده در نیمکره غربی، بر اساس دکترین مونرو شکل گرفته است. اکنون، حضور کشتی‌های جنگی ایران در آب‌های آمریکای لاتین نشان دهنده قدرت نظامی این کشور است که علی‌رغم همه فشارها علیه جمهوری اسلامی در گذشته، روز به روز افزایش یافته است.
همگرایی ایران با کشورهایی چون ونزوئلا، کوبا، نیکارگوئه، بولیوی، سبب شده ورود ایران به آب‌های آمریکای لاتین یک امر کاملا طبیعی تلقی شود و نشان می دهد ایران در تعمیق روابط ضدآمریکایی خود با این کشورها بسیار فعال و موفق عمل کرده است.
نتیجه
با توجه به تحریم ها و محدودیت های شدید آمریکا علیه ایران و کشورهای آمریکای لاتین همچون نیکاراگوئه، تعمیق مناسبات تهران و ماناگوآ در حوزه اقتصاد و تجارت قطعا به معنای برون رفت از محدودیت ها و به نوعی دور زدن تحریم ها به شمار می آید که می تواند از طریق تهاتر کالا نیازهای دو طرف را تامین کند.
با پیدایش نظام چندقطبی و تضعیف حضور واشنگتن در حوزه آمریکای لاتین می توان بیش از پیش به امتیازات حضور ایران در این پهنه جغرافیایی خصوصا کانال پاناما امیدوار بود که می تواند پاسخی بالقوه برای تهدیدات نظامی آمریکا در منطقه باشد.
نیکاراگوئه کشوری است که به شدت نیازمند دانش فنی و تکنولوژی ایران در حوزه زراعت و کشاورزی، پتروشیمی و محصولات دارویی است که ورود ایران به این عرصه عا می تواند علاوه بر ارزآوری برای کشور به نوعی گامی در جهت فراقاره ای شدن اقتصاد ایران به شمار آید.
نظر شما