بازار، گروه صنعت: مجلس یازدهم در نخستین روزهای کار خود بود که مساله تحقیق و تفحص از صنعت خودروسازی دوباره در دستور کار پارلمان قرار گرفت. در حالی بهارستان نشین‌های تصمیم به بررسی عملکرد جاده مخصوص‌ها گرفتند آخرین گزارش تحقیق و تفحص از ابعاد بزرگ فساد در این صنعت خبر می‌داد. هم زمان با قرائت نتایج این گزارش در صحن علنی مجلس درست یک روز مانده به پایین مجلس دهم، سخنگوی دستگاه قضا هم خبر از محکومیت دو متهم پرونده شرکت سایپا به اعدام و محکومیت دو نماینده مجلس به ۶۱ ماه حبس و همچنین هفت سال حبس برای مدیرعامل سابق سایپا خبر داده بود. با این وجود بهارستان نشین‌ها می‌گویند که فساد در این صنعت همچنان ادامه دارد. حسینعلی حاجی دلیگانی عضو هییت رییسه مجلس یازدهم در اینباره به بازار می‌گوید: با وجود همه تلاش‌هایی که به نظر می‌رسد وزارت صمت برای مدیریت عرضه و تقاضا انجام می‌دهد، مشکل فساد در این صنعت همچنان به قوت خود باقی است. به هر حال باید توجه داشت که رانت زیادی در این صنعت وجود دارد و احتمال خطا و به اشتباه افتادن هم زیاد است.
انحصار دلیل عقب ماندگی صنعت خودرو
اما سید فرید موسوی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس که دلیل حجم بالای رانت و فساد در این صنعت را انحصار می‌داند، به بازار گفت: حدود ۶۰ سال از آغاز به کار صنعت خودروسازی در ایران می‌گذرد. در طول تمام این سال‌ها نه تنها پیشرفت نکرده‌ایم بلکه در بسیاری موارد شاهد پس رفت هم بوده‌ایم.
او با اشاره به فضای انحصاری در صنعت خودروسازی، گفت: به دلیل این فضای بسته امکان رقابت و تولید محصولات جدید و مدرن وجود ندارد. در صنعتی که می‌تواند زمینه ساز تحول در اشتغال، تولید ناخالص داخلی و صادرات شود به دلیل سیاست‌گذاری‌های اشتباه حالا باری شده روی دوش اقتصاد ضعیف کشور که برای حمل آن تمامی بخش‌های کشور به نوعی در حال دادن تاوان هستند.
انتصاب‌های سیاسی در صنعت خودروسازی
دخالت دولت در صنعت خودروسازی اما از دیگر عواملی است که به اذعان نمایندگان پارلمان منجر به حجم بالای تخلفات در این صنعت شده است. دخالتی که نماینده مردم شاهین شهر می‌گوید که ناشی از علاقه دولت به تصدی‌گری بیشتر است. به گفته حاجی دلیگانی، برخی وزرا علاقه مند هستند که دستگاه‌های زیر مجموعه را به هر نحوی که هست حفظ کنند، چرا که فکر می‌کنند در این صورت می‌توانند اقتدار بیشتری داشته باشند. حتی با وجود اینکه طبق قانون گروه خودروسازی سایپا یک شرکت خصوصی تلقی می‌شود اما مدیران این مجموعه توسط وزیر انتخاب شده و معمولا پشت پرده آن اهداف سیاسی متعددی وجود دارد.
او با تاکید بر اینکه دولت به جای دخالت در انتصاب‌ها در صنایع خودروسازی، تمرکز بیشتری روی مساله نظارت داشته باشند، افزود: وزارتخانه‌هایی که چابک تر هستند و تصدی گری امور را به بخش خصوصی واگذار کردند بسیار بهتر عمل می‌کنند.
اما موسوی لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم که مخالف دخالت‌های دولت در این صنعت است، می‌گوید: باید اجازه داد که بخش خصوصی واقعی در این صنعت ورود پیدا کند. تنها در این حالت است که می‌توان به افزایش بهره‌وری و کاهش قیمت تمام شده امید داشت.
ایجاد رقابت در با آزاد سازی واردات
واردات اما از دیگر راه کارهای ایجاد رقابت و رونق در صنعت خودروسازی است که فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو به آن اشاره می‌کند. او می‌گوید که باید اجازه داد واردات خودرو آزاد شده و در آن طرف آن به خودروسازان اجازه قیمت گذاری به صورت رقابتی بدهند. در این حالت خودروساز ناچار است که در یک فضای رقابتی به تولید محصولات با کیفیت بپردازد، در غیر این صورت از بازار کنار خواهد رفت.
این کارشناس صنعت خودرو، ادامه داد: وقتی شرایط اقتصادی کشور این سیگنال را به تولیدکننده می‌دهد که برای هر خودرو با هر سطح کیفیت و قیمت مشتری در بازار وجود دارد، طبیعی است که خودروساز به دنبال ارتقای کیفیت محصولات و کاهش قیمت تمام شده نمی‌رود.
او با اشاره به اینکه تنها چند خودروساز بزرگ و مطرح در سطح جهان وجود دارد و بیشتر کشور به دنبال تامین نیاز بازار از محل واردات هستند، ادامه داد : با این وجود ما مدام اصرار به داخلی سازی این صنعت می‌کنیم و بهانه‌مان هم این است می‌خواهیم ارزی بری را کاهش دهیم.
این کارشناس صنعت خودرو که کیفیت و قیمت تمام شده را مهم‌ترین فاکتور در صنعت خودروسازی می‌داند، افزود: فرض کنید ۵۰ میلیون ارزبری را کم کردیم اما وقتی یک خودرو را از ۳۰ میلیون تومان به ۹۰ میلیون تومان برسانیم مگر دیگر اهمیت دارد که ارز کم یا زیاد شده است؟ زمانی که نمی‌توانید یک کالایی را با کیفیت مناسب و قیمت مناسب تولید کنید، واقعا هم اهمیتی ندارد و نشان می‌دهد نوع ارزش گذاری توسعه صنایعمان غلط بوده است و قطعا وقتی ارزش‌گذاری شما غلط باشد نمی‌توانید انتظار داشته باشید به نتایج درستی در این حوزه برسید.
برخلاف زاوه اما موسوی لارگانی مخالف آزاد سازی واردات خودرو بوده و معتقد است، آزاد کردن واردات خودرو به معنای ایجاد اشتغال برای خارجی‌هاست. ما می‌توانیم با توسعه این صنعت این اشتغال را برای جوانان کشور فراهم کنیم.
نظر شما