بازار؛ گروه بین الملل: روز دوشنبه ۲۷ شهریور ماه توافق تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا عملیاتی شد و پنج زندانی ایرانی در زندان‌های آمریکا آزاد شدند و پنج جاسوس آمریکایی نیز به دوحه و از آنجا به آمریکا منتقل شدند. از سوی دیگر دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی به قطر منتقل و به حساب‌های بانک‌های ایرانی در قطر واریز شد. توافق مذکور در ۱۹ مرداد ماه بین ایران و آمریکا با وساطت و مشارکت قطر و عمان حاصل شده بود.
در این تبادل «سیامک نمازی»، «عماد شرقی» و «مراد طاهباز» سه جاسوس آمریکایی به همراه دو نفر دیگر که یکی از آنها زن بود، آزاد و به دوحه منتقل و از آنجا به آمریکا رفتند. از سوی دیگر پنج زندانی ایرانی شامل «مهرداد معین انصاری»، «کامبیز عطار کاشانی»، «رضا سرهنگ‌پور کفرانی»، «امین حسن‌زاده»، «کاوه لطف‌الله افراسیابی» هم آزاد شدند که مهرداد معین انصاری و رضا سرهنگ پور شب گذشته وارد ایران شدند. دو زندانی ایرانی دیگر هم آنگونه که ناصر کنعانی گفت براساس سابقه حضورشان ابراز تمایل کردند که فعلا در آمریکا حضور داشته باشند و نفر پنجم هم با توجه به حضور خانواده‌اش در یکی از کشورهای دیگر به خانواده خود در کشور ثالث منتقل خواهد شد.
علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران که ۱۹ مرداد ماه از حصول توافق با آمریکا خبر داده بود، دوشنبه شب ۲۷ مرداد ماه در این باره عنوان کرد: ما از آزادی ۵ تن از هموطنان که به بهانه دور زدن تحریم‌های غیرقانونی آمریکا، در این کشور زندانی شده بودند، بسیار خرسندیم و بازگشت آنها به آغوش عزیزانشان را تبریک می‌گوییم.
متعاقب این توافق «محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی» نخست وزیر قطر روز دوشنبه در واکنش به آزادی پنج جاسوس آمریکایی گفت که از همه شرکا که در موفقیت توافق آمریکا و ایران (در آزادی جاسوسان آمریکایی) نقش داشتند به خصوص سلطنت عمان تشکر می‌کنیم.
وی گفته است: «قطر به هر چیزی که امنیت منطقه و جهان را افزایش می دهد، کمک خواهد کرد».
نخست وزیر قطر اضافه کرد: «امیدواریم که توافق آمریکا و ایران درباره مبادله زندانیان، زمینه را برای تفاهمات بیشتر فراهم کند».
خبرنگار بازار در گفتگو با «طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می آید.
«رئوف» مشاور پیشین هسته ای هیات کانادا و در حال حاضر رئیس برنامه خلع سلاح، کنترل سلاح و عدم اشاعه موسسه صلح استکهلم (سیپری) است.
بعید است که این تعامل اخیر بین ایران و ایالات متحده تأثیر مهمی بر برجام داشته باشد
*موضوع تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا انجام شد. آیا این موضوع تاثیری بر روند احیای برجام خواهد داشت؟
بعید است که این تعامل اخیر بین ایران و ایالات متحده تأثیر مهمی بر برجام داشته باشد. همانطور که آژانس در اوایل ماه جاری گزارش داد، به نظر می رسد ایران اندکی انباشت اورانیوم ۶۰ درصد غنی شده خود را کاهش داده و اجازه نصب مجدد دوربین های آژانس بین المللی انرژی اتمی و سیستم نظارت بر غنی سازی را داده است. اما هیچ پیشرفتی در مورد برجام وجود ندارد، زیرا هیچ انگیزه ای نه در واشنگتن و نه در تهران وجود ندارد.
*واشنگتن اعلام کرده توافق مبادله زندانی میان آمریکا و ایران را گامی اعتمادساز میان دو کشور نمی‌داند. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
این مبادله یک موضوع تقسیم‌بندی‌شده بود که به برجام مرتبط نبود.
*بایدن در بیانیه ای پس از این تبدل اعلام کرد: ما همچنان به تحمیل هزینه به ایران برای اقدامات تحریک آمیزش در منطقه ادامه خواهیم داد. آیا این پیام می تواند به معنای خارج کردن دولت وی از زیر فشارهای داخلی باشد که او را محکوم به باج دادن به ایران در خصوص آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران کردند؟
بله، ایالات متحده به تازگی تحریم ها را بر برخی نهادها در ایران افزایش داده است تا مخالفان داخلی را آرام کند. مسائل پادمان هنوز حل نشده باقی مانده است. ایران این هفته بازرسان برخی کشورهای غربی را که دارای تخصص غنی سازی اورانیوم بودند رد کرد، و این امر باعث شد آژانس بین المللی انرژی اتمی بیانیه صادر کند که در آن اقدام «به شدت تأسف بار» ایران «به شدت» محکوم شد و از «بالاترین مقامات ایران» خواست تا با مدیرکل گروسی تعامل کنند. به نظر می رسد این گفته در تهران مورد خرسندی قرار نخواهد گرفت. روابط ایران با آژانس در حال بدتر شدن است.
مخالفان جمهوریخواه بایدن و لابی دست راستی در حال حاضر از بایدن به خاطر «پرداخت ۶ میلیارد دلاری به ایران» و تبادل زندانیان انتقاد می کنند و این که ایران را تشویق می کند تا بیشتر بگیرد
* این توافق چه تاثیری بر کمپین مبارزاتی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری خواهد داشت؟
مخالفان جمهوریخواه بایدن و لابی دست راستی در حال حاضر از بایدن به خاطر «پرداخت ۶ میلیارد دلاری به ایران» و تبادل زندانیان انتقاد می کنند و این که ایران را تشویق می کند تا بیشتر بگیرد.
* قطر اظهار امیدواری کرده این توافق راه را برای حل سایر موضوعات میان ایران و آمریکا بگشاید. با توجه به موفقیت این کشور در این توافق چه میزان محتمل است دوحه در زمینه توافق هسته ای نیز این میانجیگری را ادامه دهد؟
قطر احتمالا به میانجیگری خود ادامه خواهد داد. اتحادیه اروپا از این تصویر کنار گذاشته شده است.
نظر شما