بازار؛ گروه بین الملل: روز دوشنبه ۲۷ شهریور ماه توافق تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا عملیاتی شد و پنج زندانی ایرانی در زندان‌های آمریکا آزاد شدند و پنج جاسوس آمریکایی نیز به دوحه و از آنجا به آمریکا منتقل شدند. از سوی دیگر دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی به قطر منتقل و به حساب‌های بانک‌های ایرانی در قطر واریز شد. توافق مذکور در ۱۹ مرداد ماه بین ایران و آمریکا با وساطت و مشارکت قطر و عمان حاصل شده بود.
در این تبادل «سیامک نمازی»، «عماد شرقی» و «مراد طاهباز» سه جاسوس آمریکایی به همراه دو نفر دیگر که یکی از آنها زن بود، آزاد و به دوحه منتقل و از آنجا به آمریکا رفتند. از سوی دیگر پنج زندانی ایرانی شامل «مهرداد معین انصاری»، «کامبیز عطار کاشانی»، «رضا سرهنگ‌پور کفرانی»، «امین حسن‌زاده»، «کاوه لطف‌الله افراسیابی» هم آزاد شدند که مهرداد معین انصاری و رضا سرهنگ پور شب گذشته وارد ایران شدند. دو زندانی ایرانی دیگر هم آنگونه که ناصر کنعانی گفت براساس سابقه حضورشان ابراز تمایل کردند که فعلا در آمریکا حضور داشته باشند و نفر پنجم هم با توجه به حضور خانواده‌اش در یکی از کشورهای دیگر به خانواده خود در کشور ثالث منتقل خواهد شد.
علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران که ۱۹ مرداد ماه از حصول توافق با آمریکا خبر داده بود، دوشنبه شب ۲۷ مرداد ماه در این باره عنوان کرد: ما از آزادی ۵ تن از هموطنان که به بهانه دور زدن تحریم‌های غیرقانونی آمریکا، در این کشور زندانی شده بودند، بسیار خرسندیم و بازگشت آنها به آغوش عزیزانشان را تبریک می‌گوییم.
متعاقب این توافق «محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی» نخست وزیر قطر روز دوشنبه در واکنش به آزادی پنج جاسوس آمریکایی گفت که از همه شرکا که در موفقیت توافق آمریکا و ایران (در آزادی جاسوسان آمریکایی) نقش داشتند به خصوص سلطنت عمان تشکر می‌کنیم.
وی گفته است: «قطر به هر چیزی که امنیت منطقه و جهان را افزایش می دهد، کمک خواهد کرد». نخست وزیر قطر اضافه کرد: «امیدواریم که توافق آمریکا و ایران درباره مبادله زندانیان، زمینه را برای تفاهمات بیشتر فراهم کند».
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور نادر انتصار رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.
*موضوع تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا انجام شد. آیا این موضوع تاثیری بر روند احیای برجام خواهد داشت؟
البته تقریباً همه چیز در روابط بین دولتی امکان پذیر است. با این حال، من به دلیل تبادل اخیر زندانیان ایران و آمریکا، احتمال احیای برجام را کم می دانم. برای تمام اهداف عملی، توافق هسته ای زمانی از بین رفت که دونالد ترامپ آمریکا را از برجام خارج کرد و اروپایی ها تصمیم گرفتند به تحریم های ثانویه اعمال شده توسط واشنگتن پایبند باشند و سپس تحریم های اضافی خود را علیه ایران اضافه کردند.
علاوه بر این، اعلامیه اخیر تروئیکای اروپا E3 در مورد قصدش مبنی بر عدم احترام به مواد به اصطلاح غروب در برجام پس از انقضای آنها در ماه آینده، هر گونه امید جدی برای احیای برجام را در شکل اصلی آن مدفون کرد. اگر توافق هسته ای بین ایران و آمریکا در آینده حاصل شود، چیزی متفاوت از برجام شکست خورده خواهد بود.
*واشنگتن اعلام کرده توافق مبادله زندانی میان آمریکا و ایران را گامی اعتمادساز میان دو کشور نمی‌داند. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
من با ارزیابی واشنگتن موافقم. ما در گذشته تبادلات زندانی بین تهران و واشنگتن داشته ایم و این تبادلات منجر به اقدامات اعتمادسازی بین دو دشمن نشده است. به طور کلی، اقدامات موفق اعتمادسازی مستلزم اقدامات پیگیری موثر است.
*بایدن در بیانیه ای پس از این تبدل اعلام کرد: ما همچنان به تحمیل هزینه به ایران برای اقدامات تحریک آمیزش در منطقه ادامه خواهیم داد. آیا این پیام می تواند به معنای خارج کردن دولت وی از زیر فشارهای داخلی باشد که او را محکوم به باج دادن به ایران در خصوص آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران کردند؟
اعلامیه پرزیدنت بایدن قبل از هر چیز برای مخاطبان داخلی در ایالات متحده، به ویژه برای مخالفان جمهوری خواه او ارائه شد. علاوه بر این، بایدن از ادامه سیاست فشار واشنگتن علیه جمهوری اسلامی خبر داد. ما در چرخه انتخابات در ایالات متحده هستیم و «سفت و سخت» بودن در قبال ایران برگ برنده ای برای دموکرات ها و جمهوری خواهان است و بایدن به خوبی از این واقعیت آگاه است. به عبارت دیگر، «سرسخت نسبت به ایران» همان نقشی را ایفا می کند که «سرسخت بودن در برابر کمونیسم» برای سیاستمداران آمریکایی در دوران جنگ سرد ایفا می کند.
* این توافق چه تاثیری بر کمپین مبارزاتی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری خواهد داشت؟
بایدن نمی خواهد در سیاست خارجی، به ویژه در قبال روسیه، چین و ایران به عنوان فردی ضعیف تلقی شود. هر گونه لغزش در این زمینه به دلایلی که در پاسخ به سوال قبلی ذکر کردم، مخالفان بایدن را جسور می کند.
* قطر اظهار امیدواری کرده این توافق راه را برای حل سایر موضوعات میان ایران و آمریکا بگشاید. با توجه به موفقیت این کشور در این توافق چه میزان محتمل است دوحه در زمینه توافق هسته ای نیز این میانجیگری را ادامه دهد؟
من فکر می کنم دوحه به تلاش های خود در این زمینه ادامه خواهد داد. با این حال، محدودیت‌های روشنی برای تلاش‌های میانجیگری بین تهران و واشنگتن وجود دارد. میانجیگری بین‌المللی زمانی مؤثر است که طرف‌های متخاصم درگیری خود را یک بازی حاصل جمع صفر نبینند. تا کنون، هیچ تعهد جدی از سوی هیچ یک از طرفین، به ویژه واشنگتن، برای دور شدن از ذهنیت خود که همه چیز را برنده می خواهد، نمی بینم.
نظر شما