جایگاه سیزدهم ایران در تولید جهانی کلزا| افزایش ۱۰هزار تنی خرید کلزا از کشاورزان نسبت به سال قبل

بازار؛ گروه کشاورزی: در شرایطی که همه ساله قیمتی بابت خرید تضمینی محصول استراتژیک گندم از سوی دولت اعلام می شود و با آن نرخ که اصولا بر اساس آنالیز هزینه های تولید متاثر از نرخ تورم محاسبه و تعیین می شود، در فصل برداشت گندم را از گندمکاران خریداری می کند. گفتنی است بانک مرکزی تورم تولید را بالغ بر ۵۰ درصد حساب کرده است.

بحث خرید تضمینی گندم غالبا با حواشی بسیاری همراه است به طوری که معمولا از یک سو گندمکاران نسبت به نرخ اعلامی رضایت ندارند و از سوی دیگر بخش دولتی نیز در پرداخت پول گندمکاران مطابق زمانبندی که مقرر شده است عمل نمی کند و همین امر موجب نارضایتی بیشتر کشاورزان می شود. با این وجود یکی از مسائل پیرامون نرخ خرید گندم به دیگر محصولات مرتبط است به این معنا که قیمت برخی محصولات کشاورزی دیگر همچون «کلزا و پنبه» بر مبنای قیمت گندم تعیین می شود. به عبارت دیگر قیمت کلزا تابعی از قیمت گندم است و این امر تاثیر بسیاری بر فرایند کشت این نوع محصولات نیز دارد.

تولید ۱۳۰ میلیون تن محصول کشاورزی در کشور

توسعه کشت دانه های روغنی در کنار محصولات استراتژیک دیگر همچون گندم، جو، شکر، برنج، پنبه و علوفه همواره مورد تاکید وزارت جهاد کشاورزی بوده و هست. به طوری که اخیرا «محمد علی نیکبخت» وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه ۱۳۰ میلیون تن محصول کشاورزی در کشور تولید شده اظهار داشته است که از این میزان تولید، ۷۰ درصد متعلق به حوزه زراعت است. این امر بیانگر اهمیت بالای محصولات زراعی نامبرده در تامین امنیت غذایی کشور است.

بر اساس این گزارش کلزا از جمله محصولات بخش زراعت و به عبارتی از از جمله دانه های روغنی است که توسعه کشت آن در دستور کار است و همانطور که گفته شد قیمت این محصول نیز تابعی از قیمت گندم است. به طوری که سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ هر کیلوگرم گندم ۱۵ هزار تومان و قیمت هر کیلوگرم کلزا ۳۰ هزار تومان قیمت گذاری شد که موجب ترغیب برخی کشاورزان به توسعه کشت این دانه روفنی نیز شده است. در واقع با توجه به اینکه برداشت گندم در هر هکتار تقریبا دو برابر کلزا است لذا قیمت کلزا نیز دو برابر گندم تعیین می شود تا تعادل ایجاد شود.

ایمانی عضو شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی: امسال نسبت به سال قبل ۱۰ هزار تن کلزا بیشتر داشتیم و به این ترتیب الان ۱۰ درصد نیاز کشور را تامین می کنیم

در این خصوص علیقلی ایمانی مدیر عامل بنیاد ملی گندمکاران و عضو شورای قیمت گذاری در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: همانطور که می دانید کشاورزی ما گندم بنیان است و نرخ کلزا نیز متناسب با نرخ گندم تعیین می شود. به این معنا که نرخ خرید تضمینی گندم هر رقمی باشد آن را در ۲.۲ ضرب می کنند و قیمت کلزا به دست می آید.

ایمانی افزود: مساله اساسی در تعیین نرخ گندم این است که وقتی قیمت واقعی و درست گندم تعیین و اعلام نمی شود و کشاورز ناراضی باشد، این احتمال وجود دارد که به سمت کشت محصولات دیگر از جمله کلزا برود. به این معنا که انگیزه کشاورز برای کشت دیگر محصولات بیشتر شود و این اتفاق می تواند پایداری تولید را دستخوش تغییراتی کند.

افزایش ۱۰ هزار تنی خرید کلزا از کشاورزان

بر اساس این گزارش در حالی که توسعه کشت دانه های روغنی در دستور کار است، طبق آمارهای ارائه شده از سوی سرپرست طرح دانه‌ های روغنی وزارت جهاد کشاورزی در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ حدود ۲۴۰ هزار تن کلزا در کشور تولید شده است.

ایمانی در این خصوص نیز به افزایش میزان خرید کلزا از کشاورزان اشاره می کند و می گوید: امسال نسبت به سال قبل ۱۰ هزار تن خرید بیشتر داشتیم و به این ترتیب الان ۱۰ درصد نیاز را تامین می کنیم. اگرچه قصد داریم میزان تامین را تا ۲۵ درصد افزایش دهیم.

وی خاطر نشان کرد: مساله مهم در این میان داشتن پایداری تولید است به این معنا که توسعه کشت امر مهمی است اما مهمترین عامل این است که در سال های متوالی تولید پایداری داشته باشیم تا به اهداف تعیین شده در زمان مقرر برسیم.

بر اساس این گزارش در حالی روی توسعه کشت دانه های روغنی در راستای کم کردن وابستگی به واردات روغن، تاکید می شود که در بین کلیه دانه های روغنی بیشترین توسعه و تاکید روی دانه روغنی کلزا است. نکته جالب توجه اینکه روغن کلزا اصولا برای پخت و پز مفید است و فواید بسیاری برای سلامتی ما دارد. ضمن اینکه روغن کلزا را می توان به عنوان سوخت دیزل، بیودیز(مستقیم یا مخلوط با تقطیر های نفتی) و همچنین برای تولید مایعات هیدرولیک و پلاستیک و روان کننده زیستی برای کاربردهای زیست پزشکی استفاده کرد. به این ترتیب کشورهای مختلفی غالبا روی کشت دانه روغنی کلزا تاکید دارند.

سایت آماری تحلیلی Statista: برآورد می شود تولید جهانی کلزا تا پایان سال ۲۰۲۳ از ۸۴.۳۴ میلیون تن نیز فراتر برود

به طوری که بر اساس آمارهایی که اخیرا سازمان فائو و همچنین سایت آماری تحلیلی Statista اعلام کرده است میزان تولید دانه کلزا در سراسر جهان در سال ۲۰۲۲-۲۰۲۳ روندی افزایشی داشته است. به نحوی که برآورد می شود تولید جهانی کلزا در ۲۰۲۲-۲۰۲۳ از ۸۴.۳۴ میلیون تن هم فراتر برود. این در حالی است که تولید جهانی کلزا در سال زراعی قبل تر یعنی در ۲۰۲۱-۲۰۲۲ حدود ۷۴ میلیون تن بوده است. به این ترتیب در صورت محقق شدن تولید ۸۴.۳۴ میلیون تنی در مدت نامبرده، افزایشی بیش از ۱۰ میلیون تن در تولید جهانی این دانه روغنی رقم خواهد خورد.

اتحادیه اروپا؛ پیشرو در تولید دانه کلزا

همچنین در این گزارش آمده است در مدت نامبرده اتحادیه اروپا با تولید ۱۹.۵ میلیون تن دانه کلزا پیشرو ترین تولید کننده در سراسر جهان بوده است. از سوی دیگر در بحث تولید دانه روغنی کلزا، بعد از اتحادیه اروپا، کشور کانادا با ۱۹ میلیون تن در جایگاه دوم قرار دارد و بعد از آن نیز چین با ۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تن رتبه سوم تولید را از آن خود کرده است.

در این گزارش همچنین آمده است در مدت نامبرده کشورهای هند با تولید ۱۱ میلیون تن، استرالیا با ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار تن، روسیه با حدود ۴ میلیون تن، اوکراین با ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن، ایالات متحده با یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن، بریتانیا با یک میلیون و ۲۲۵ هزار تن در رتبه های چهارم تا نهم تولید کلزا قرار دارند. بر اساس این گزارش کشورهایی همچون بلاروس، پاکستان، اروگوئه، ایران، بنگلادش، ترکیه، قزاقستان، شیلی، سوئیس، پاراگوئه، مولداوی و آرژانتین نیز در رده های بعدی تولید جهانی دانه روغنی کلزا جای دارند. به این ترتیب بر اساس این گزارش ایران سیزدهمین تولید کننده کلزا در جهان محسوب می شود.

نکته جالب توجه اینکه در بحث تولید روغن کلزا نیز تولید جهانی رو به افزایش است و در سال ۲۰۲۲-۲۰۲۳ تولید جهانی این روغن ارزشمند به ۳۱.۸ میلیون تن رسیده است.