بازار؛ گروه بین الملل: در نشست اخیر بریکس که در ۲۲ تا ۲۴ اوت ۲۰۲۳ در ژوهانسبورگ برگزار شد، شش کشور دیگر (علاوه بر چین، روسیه، آفریقای جنوبی، برزیل و هند) پذیرفته شدند که چهار کشور جزء کشورهای خاورمیانه شامل مصر، ایران، عربستان و امارات هستند. بنابراین، زین پس و به طور دقیق تر از ژانویه ۲۰۲۴، خاورمیانه و شمال آفریقا (منطقه منا) به همراه آرژانتین و اتیوپی به عضویت اصلی گروهی در خواهد آمد که پیش از آن نماینده ای در میان پنج عضو اصلی بریکس نداشته است.
در این راستا و با این اضافه شدن هنوز مشخص نیست که نام اختصاری بریکس با توجه به حروف اول این شش کشور به چه صورت گسترش خواهد یافت. احتمال دارد به همین صورت بریکس باقی مانده یا شاید به عنوان بریکس پلاس شناخته شود. با این حال، به نظر می رسد نگرانی ها و صداهای منطقه منا نقش غالب تری در اجلاس های آینده ایفا خواهد کرد.
اما، در حالی که چهار کشور خاورمیانه و شمال آفریقا در بریکس پذیرفته شده‌اند، دولت‌های منا دیگری نیز وجود داشته اند که امیدهایشان ناامید شده است: الجزایر، بحرین، سودان، سوریه و ترکیه که طبق گزارش‌ها، همه آنها به دنبال پذیرش بوده اند.
با توجه به اهمیت الجزایر به عنوان صادرکننده گاز و نقش فزاینده ترکیه به عنوان یک قدرت منطقه ای در همسایگی خود و فراتر از آن، به نظر می رسد که هر دو کشور نامزد مناسب تری برای پذیرش در بریکس نسبت به اتیوپی جنگ زده بوده اند
برخی از تحلیلگران ایمگونه استدلال کرده اند که با توجه به اهمیت الجزایر به عنوان صادرکننده گاز و نقش فزاینده ترکیه به عنوان یک قدرت منطقه ای در همسایگی خود و فراتر از آن، به نظر می رسد که هر دو کشور نامزد مناسب تری برای پذیرش در بریکس نسبت به اتیوپی جنگ زده بوده اند؛ اگر چه پذیرش بیش از چهار عضو جدید در حالی صورت گرفت که هر کدام از کشورهای جنوب صحرای آفریقا و آمریکای لاتین (و هیچ منطقه دیگری) از نظر رهبران فعلی بریکس نامتعادل به نظر می رسید. علاوه بر این، با این فرض که برای پذیرش تعداد بیشتری از اعضای بریکس، اتفاق نظر لازم باقی خواهد ماند، چهار عضو منا به وضوح باید در مورد هر گونه گسترش آتی موافق باشند.
اگر روابط بهبود یافته اخیر بین ایران و عربستان سعودی از یک سو و ایران و امارات از سوی دیگر تداوم یابد، آنگاه توافق ترکیبی آنها می تواند سایر اعضای بریکس را در مورد پذیرش کشورهای دیگر منا متقاعد کند
اگر روابط بهبود یافته اخیر بین ایران و عربستان سعودی از یک سو و ایران و امارات از سوی دیگر تداوم یابد، آنگاه توافق ترکیبی آنها می تواند سایر اعضای بریکس را در مورد پذیرش کشورهای دیگر منا متقاعد کند. اما اگر روابط ایران_سعودی و یا ایران_امارات به حالت متخاصم عادت بازگردد، ممکن است نتوانند بر سر هیچ یک از اعضای جدید منطقه منا برای عضویت در بریکس به توافق برسند و سایر اعضای بریکس ممکن است نتوانند آنها را متقاعد کنند که تسلیم شوند.
با این حال، گسترش اعضای بریکس تنها موضوع در دستور کار اعضای قدیمی و جدید نخواهد بود. اساسی ترین کارکرد بریکس تا به امروز، خدمت به عنوان یک مجمع گفتگو برای دولت های مهم غیرغربی بوده است، همانطور که جی هفت یک مجمع گفتگوی حیاتی برای دولت های مهم غربی است. مصر، عربستان سعودی و امارات همگی دارای دولت‌هایی هستند که با روسیه و چین در مخالفت با انتقادات غربی‌ها در مورد حقوق بشر و کسری‌های دموکراتیک، مخالفت خواهند کرد.
بریکس همچنین با طرح های مختلف برای اعطای وام و سرمایه گذاری و همچنین سایر اقتصادهای در حال توسعه، یک دستور توسعه اقتصادی را بر عهده گرفته است. با این حال، تاکنون پول این طرح ها عمدتاً از چین تامین شده است. با توجه به اینکه اقتصادهای برزیل، روسیه و آفریقای جنوبی همگی در دهه ۲۰۱۰ دچار رکود شدند؛ همه آنها به بودجه نیاز دارند و واقعاً در موقعیتی نیستند که بتوانند نیاز خود را تامین نمایند.
با این حال، اضافه شدن عربستان سعودی و امارات به بریکس می تواند هجوم منابع مالی از سوی آنها برای فعالیت های توسعه بریکس را به همراه داشته باشد. نه مصر با مشکلات مزمن اقتصادی و نه ایران که به شدت تحت تحریم های امریکا و غرب قرار دارد، به نظر نمی رسد در موقعیتی باشند که به این تلاش ها بیفزایند، اما به احتمال زیاد در عوض به دنبال منابع مالی و افزایش تجارت با اعضای این گروه هستند.
تعدادی از کارشناسان می گویند: این که آیا عربستان سعودی و امارات مایل به ارائه بودجه زیادی به ایران خواهند بود، هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد. طبیعتاً اگر روابط آنها با تهران تیره شود، آنها چیزی را تأمین نخواهند کرد و این موضوع به این دلیل است که بریکس هر هدفی را دنبال می کند؛ چه به عنوان یک گروه پنج نفری یا یازده نفره و به نظر نمی رسد که بتواند اختلافات بین اعضای خود را حل کند. چین و هند علیرغم عضویت مشترک در بریکس (و همچنین سازمان همکاری شانگهای)، بر سر مرز مشترک خود و همچنین روابط چین با پاکستان و پیوندهای هند با ایالات متحده و غرب همچنان در تضاد هستند. به همین ترتیب، عضویت مشترک آنها در بریکس بعید به نظر می رسد که از یک سو به تهران و از سوی دیگر به ریاض و ابوظبی کمک کند تا مشکل خود را حل کنند.
در حالی که یکی از اعضای جدید بریکس از منطقه منا یعنی ایران، به شدت با غرب در تضاد است، مصر، عربستان سعودی و امارات به همکاری امنیتی گسترده با ایالات متحده علیرغم برخی اختلافات مهم با آمریکا ادامه می دهند
مسکو، پکن و دهلی پس از پیوستن به بریکس نسبت به قبل، تمایلی به انتخاب طرفی ندارند. به طور مشابه، بریکس یک پیمان امنیتی جمعی در برابر تهدیدهای خارجی نیست. لفاظی های ناشی از اجلاس های بریکس اغلب ضدغربی است؛ به ویژه از سوی مقامات روسی و چینی که اخیراً بریکس را ترغیب کردند که به عنوان یک بلوک ضد غرب عمل کند، اما اعضا متعهد به دفاع از یکدیگر نیستند.
برای مصر، عربستان و به ویژه امارات، پیوستن به بریکس بیانیه ای است که در عین حال که با آمریکا و غرب به همکتری می پردازند، با روسیه و چین نیز همکاری می کنند و غرب فقط باید این را بپذیرد
در واقع، نکته مهم این است که در حالی که یکی از اعضای جدید منا یعنی ایران، به شدت با غرب در تضاد است، مصر، عربستان سعودی و امارات به همکاری امنیتی گسترده با ایالات متحده علیرغم برخی اختلافات مهم با آمریکا ادامه می دهند. برای مصر، عربستان و به ویژه امارات، پیوستن به بریکس بیانیه ای است که در عین حال که با آمریکا و غرب همکاری می کنند، با روسیه و چین نیز همکاری می کنند و غرب فقط باید این موضوع را بپذیرد.
در حالی که بریکس همیشه خود را از غرب متمایز کرده است، اما اضافه شدن سه کشور عربی به صفوف این گروه، ممکن است موجب شود که همکاری با غرب در برخی زمینه ها مطلوب به نظر برسد و شاید آنها حداقل بتوانند از تبدیل بریکس به گروهی کاملاً خصمانه با غرب توسط مسکو، پکن و تهران جلوگیری کنند و این چیزی است که دیپلماسی غربی بدان نیاز دارد و مورد حمایت قرار می دهد.
نظر شما