بازار؛ گروه استانها: در استانی هم چون خراسان رضوی به دلیل وسعت زمین های زراعی و هم چنین تعداد بهره برداران لذا بازار فروش بذور و سموم کشاورزی نیز داغ و به دلیل برخی تخلفات سمی است.
مشهد مقدس دارای باغات و زمین‌های زراعی بسیار زیادی است که هر یک از صاحبان آن به سهم خود از سموم مختلف برای دفع آفات در آن بهره می‌گیرند و لذا همین دربرگیری مشکلات جانبی مانند قاچاق سم، فروش آفت‌کش‌های غیرمجاز و احتکار و گران‌فروشی و از همه مهم‌تر آسیب به محیط‌زیست را با خود در این حوزه به ارمغان آورده است.
فروشگاه‌های سموم شیمیایی اگرچه حکم داروخانه برای حوزه کشاورزی و سلامت محصول رادارند اما به دلیل برخی از سوءاستفاده‌ها این واحدها می‌توانند نقش آفت را برای حوزه کشاورزی هم ایفا کنند.
اگر تاکنون به یک واحد سم فروشی و یا فروشنده آفت‌کش گذرتان افتاده باشد مشاهده می‌کنید که هر چه قدر سم کشنده و با هر فرمولی که بخواهید در اختیار شما گذاشته می‌شود بدون اینکه از شما سؤال شود برای چه مصرفی می‌خواهید و جالب اینجاست که هر یک از فروشندگان در خصوص نوع مصرف و میزان مورد استفاده سم برای مبارزه با آفات نظر و فرمولی جداگانه دارند!
آفت‌کش‌ها که برای مصونیت باغات و محصولات زراعی از گزند آفات به کار گرفته می‌شود اما حالا به دلیل ورود برخی از محصولات قاچاق از کشورهای دیگر خود به آفتی برای محیط‌زیست تبدیل‌شده است.
آشفتگی در بازار کود و سم
معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی شهرستان مشهد در خصوص مشکلاتی که بازار سموم به آفت کشاورزی و بلای جان مردم تبدیل شده است به بازار می گوید: استفاده از آفت کش های غیرمجاز اثرات زیست‌محیطی مخربی در درازمدت دارند و افراد ناآگاه متوجه اثرات دراز مدت آن نیستند لذا مشاهده می شود برخی از بهره برداران برای کنترل آفت در کوتاه مدت در اراضی اجاره ای، بدون اهمیت دادن به این موضوع از سموم و آن هم به مقادیر غیر استاندارد استفاده می‌کنند.
معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی شهرستان مشهد: بسیاری از آفت کش‌های به صورت غیرمجاز از طریق چین و هندوستان و هم چنین کشورهای عربی به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود که نه تنها برای مقابله با آفات تاثیری ندارد بلکه مضرات بسیاری برای سلامتی جامعه به همراه دارد
سهراب شید بهرامی اذعان می کند: از نظر ما هر آفت کشی که به محیط‌زیست خسارت وارد کند غیرمجاز محسوب می‌شود لذا آفت‌کش‌های غیرمجاز اثرات مخرب زیست‌محیطی با ماندگاری بالا دارند و گاها بروی کشت سال بعد اراضی مصرف‌شده تأثیر مخربی برجای می‌گذارند.
وی متذکر می شود: بسیاری از آفت کش‌های به صورت غیرمجاز از طریق چین و هندوستان و هم چنین کشورهای عربی به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود که نه تنها برای مقابله با آفات تاثیری ندارد بلکه مضرات بسیاری برای سلامتی جامعه به همراه دارد.
بهرامی بیان می کند: سموم کشاورزی در اصل می‌بایست مانند دارو با نسخه افراد متخصص و گیاه‌پزشک و یا کارشناسان دارای درجه تخصصی تجویز سموم در اختیار کشاورزان قرار گیرد.
وی با اشاره به این موضوع که تقریباً ۷۵ درصد سموم شیمیایی به‌صورت فنی از خارج از کشور وارد و با فرمول مشخص در داخل تبدیل به سموم موردنیاز می‌گردد و ۲۵ درصد سموم از کشورهای هند و چین و گاها اروپا به‌صورت آماده وارد کشور می‌شود ادامه می دهد: جهاد کشاورزی به‌صورت گروه‌های گشت‌زنی متشکل از کارشناسان تولیدات گیاهی ، حفظ نباتات و حراست، سازمـان نظام‌مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و بازرسی اصناف مستقر در سطح شهرستان مشهد در راستای تأمین سلامت شبکه توزیع آفت‌کش‌های کشـاورزی اقدام می‌کند.
معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی شهرستان مشهد ادامه می دهد: در همین راستا به‌دفعات و در قالب بازرسی‌های سرزده از واحدهای عرضه‌کننده آفت‌کش نسبت به شناسایی واحدها و همچنین سموم غیرمجاز کشاورزی در شهرستان مشهد اقدام کرده و در این بازرسی‌ها نه‌تنها از ورود این مواد شیمیایی به چرخه تولید جلوگیری می‌کند بلکه با متخلفان برخورد می‌شود.
وی با بیان اینکه هر ساله فهرست آفت‌کش‌های غیرمجاز و ناسازگار با طبیعت از طرف سازمان‌های جهانی زیست‌محیطی و غذایی اعلام می‌شوند و جهاد کشاورزی با تخلفات در این حوزه به‌صورت جدی برخورد می‌کند می افزاید: به‌طور حتم تخصص فنی برای فروشندگان سموم شیمیایی اهمیت بسیار بالایی دارد و الزام حضور کارشناس فنی دارای مجوز در محل فروشگاه سم به‌صورت مداوم ضروری است.
مشکل حل می شود
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی ومنابع طبیعی خراسان رضوی نیز در این رابطه اظهار می کند: برای نخستین بار با ابلاغ بخشنامه رسمی دستگاه قضایی صدور پروانه کسب توسط اتحادیه ها و اصناف برای واحد های فروشندگی سموم دفع آفات نباتی، تولید و فروش گل و گیاه، بذر و کود، خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات اتحادیه ها عنوان شده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی ومنابع طبیعی خراسان رضوی: متاسفانه مراکز فروش سموم دارای یک صنف مستقل نیستند و نیمی از فروشندگان سم در خراسان رضوی فاقد مسئول فنی هستند
حمیدرضا شریفی در گفت و گو با بازار اظهار می کند: متاسفانه مراکز فروش سموم دارای یک صنف مستقل نیستند و نیمی از فروشندگان سم در خراسان رضوی فاقد مسئول فنی هستند.
وی توضیح می دهد: در طی سال های گذشته مجوز های بسیاری در حوزه فروش و توزیع سم و کود صادر شده که نظارت بر آن ها نیاز به تخصص و مهارت لازم را می طلبد.
وی بیان می کند: از آن جا که این مراکز فروش در برخی از شهرستان ها تعداد اندکی را تشکیل داده و از طرفی دارای صنف مستقل نبودند لذا حتی شاهد هستیم که فعالیت برخی از این فروشمندگان سموم زیر نظر برخی اصناف غیر مرتبط مانند خواربار فروشی تعریف شده که این موضوع دارای اشکال است.
این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه در حال حاضر نظارت کلی واحد های صنفی در حوزه کشاورزی به سازمان نظام مهندسی واگذار شده است بیان می کند: برای افزایش ضریب سلامتی محصولات کشاورزی باید هم کشاورز و هم خانواده وی با مضرات و فواید سموم و بذور آشنا شوند و آگاهی لازم را کسب کنند.
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی متذکر می شود: در حال حاضر تمامی مراکز و واحد های فروشندگی سموم، تولید و فروش گل و گیاه، بذر و کود که دارای پروانه فعالیت از سازمان نظام مهندسی کشاورزی هستند نیاز به اخذ پروانه فعالیت صنفی نخواهند داشت و لذا نظارت بر این حوزه از این پس با جدیت بیشتری دنبال می شود.
آفت سلامتی
یک کارشناس سموم و دفع آفات نیز در گفت و گو با بازار اظهار کرد: سلامت محصولات کشاورزی به دلیل ارتباط با سلامت انسان بسیار حائز اهمیت است و لذا اگرچه اقدامات پراکنده‌ای درزمینه اندازه‌گیری سموم صورت گرفته اما به‌صورت منظم نیست و باید در این زمینه برنامه‌ریزی کرد.
شیدالله احمدی بیان کرد: متاسفانه شمار زیادی از سموم مختلف وارد کشور می‌شود و هیچ آزمایشی روی آن صورت نمی‌گیرد و هیچ اقدامی برای آگاهی از تأثیرات آن بر سلامت انسان انجام‌نشده است.
وی با اشاره به خطرات و مضرات استفاده از سموم بدون رعایت حد استاندارد عنوان کرد: معمولاً مصرف دراز مدت مواد غذایی آلوده به آفت کش‌ها ممکن است منجر به بیماری شود.
کارشناس سموم و دفع آفات: سموم آفت کش باعث سقط جنین، عدم رشد فکری، اثرات مخرب ساختمانی در بدن هنگام تولد و نقص‌هایی در اعمال و بافت‌های بدن می‌شوند و لذا آفت کش‌ها دارای اثرات مخرب و بسیار سمی‌روی اندام‌های تولید مثلی، تداخل در اعمال هورمونی، عقیمی‌مردان و زنان و دوره‌های قاعدگی نامنظم در زنان هستند
وی بیان کرد: متأسفانه انسان‌ها بیشتر متوجه بیماری‌هایی هستند که علائم آشکار دارند در حالی که بعضی از بدترین دشمنان ما آهسته و بی خبر به سوی ما می‌خزند.
وی ادامه داد: نشانه‌های آلودگی با سموم موجود در مواد غذایی با توجه به این که به مقدار کم و در طول زمان طولانی وارد بدن می‌شوند اغلب کاملاً شبیه به انواع مختلفی از عوارض بیماری‌ها است ادامه داد: به عنوان مثال سردرد، تب، تهوع، استفراغ و اسهال نشانه‌های عمومی‌غیرخاص بیماری هستند که در شرایط متفاوت ایجاد می‌شوند لذا مسمومیت شیمیایی به وسیله آفت‌کش شبیه علائمی‌است که بوسیله میکروارگانیسم‌هایی نظیر باکتری، ویروس و قارچ ایجاد می‌شوند.
احمدی اذعان کرد: سموم آفت کش باعث سقط جنین، عدم رشد فکری، اثرات مخرب ساختمانی در بدن هنگام تولد و نقص‌هایی در اعمال و بافت‌های بدن می‌شوند و لذا آفت کش‌ها دارای اثرات مخرب و بسیار سمی‌روی اندام‌های تولید مثلی، تداخل در اعمال هورمونی، عقیمی‌مردان و زنان و دوره‌های قاعدگی نامنظم در زنان هستند.
این کارشناس حوزه دفع آفات بیان کرد: سموم شیمیایی شامل آفت‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها و علف‌کش‌ها موادی هستند که برای پیشگیری، نابودی یا دفع آفات اعم از حشرات و نرم‌تنان زیان‌آور، بیماری‌های گیاهی و علف‌های هرز مصرف می‌شوند. مواد مؤثره سموم متنوع بوده و آن‌ها را بر اساس این مواد طبقه‌بندی می‌کنند که به‌عنوان‌مثال می‌توان به سموم آلی کلردار ( ارگانوکلره)، فسفردار (ارگانو فسفره) یا کاربامات ها اشاره کرد.
وی اذعان کرد: این‌گونه سموم نافذ بوده و برای محیط‌زیست آلوده‌کننده هستند اما در مقابل گروه‌های دیگری هستند که طبیعی بوده و سهم کمتری در مقایسه با گروه قبلی دارند لذا این گروه از موادی تشکیل‌شده که منشأ گیاهی دارند.
احدی کارشناس: همچنین گروه دیگری از سموم که به نام حشره‌کش‌های میکروبی خوانده می‌شوند به‌صورت تجاری برای مبارزه با نوزاد آفات به فروش می‌رسد، لذا خطرات سموم نافذ را در پی ندارند و استفاده ازاین‌گونه مواد بهترین راه جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست است
این کارشناس عنوان کرد: سموم شیمیایی مورداستفاده در کشاورزی، همان مواردی هستند که اگر به طرز درست مصرف نشوند، هم برای محیط‌زیست و هم برای سلامت انسان مضر هستند لذا امروزه به دلیل استفاده بی‌رویه از کودها و سموم شیمیایی خطر آلودگی تالاب‌ها، رودخانه‌ها و دریاها توسط این مواد به‌شدت احساس می‌شود.
احدی با بیان اینکه همچنین گروه دیگری از سموم که به نام حشره‌کش‌های میکروبی خوانده می‌شوند به‌صورت تجاری برای مبارزه با نوزاد آفات به فروش می‌رسد، لذا خطرات سموم نافذ را در پی ندارند و استفاده ازاین‌گونه مواد بهترین راه جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست است، متذکر شد: امروزه تعداد آبزیان موجود در رودخانه‌ها و تالاب‌ها به دلیل وجود نیترات ناشی از مصرف سموم و کودهای شیمیایی به طرز نگران‌کننده‌ای کم شده است.
وی با بیان اینکه آفت‌کش‌ها یا از طریق تبخیر یا مستقیماً از طریق هوا وارد اتمسفر می‌شوند و یا از طریق آب‌های سطحی به منابع آبی راه پیدا می کنند، افزود: به نظر می رسد برای دستیابی به توسعه پایدار در کشاورزی و تحقق اهداف وسیاست های پیش بینی شده در راستای دستیابی به کشاورزی پایدار و حفظ سلامت انسان و محیط زیست، بایستی راهکارهای سیاسی ، اقتصادی جهت کاهش مصرف سموم شیمیایی فراهم گردد .
وی تاکید کرد: سیاستهای کاهش مصرف سموم شیمیایی در کشور شامل حذف یارانه سموم شیمیایی، توسعه روش های مبارزه بیولوژیک در کشور، تدوین استانداردهای مصرف بهینه سموم در محصولات، تدوین بیشینه حد مجاز باقیمانده سموم در محصولات، اصلاح ساختار مصرف سموم شیمیایی و حذف سموم پرخطر از لیست سموم مصرفی است.
این کارشناس دفع آفات بیان کرد: در راستای مزایای کاهش و یا حذف سموم شیمیایی در کشاورزی می توان به افزایش تنوع زیستی، افزاش حاصلخیزی و پایداری خاک، افزایش ثبات و پایداری تولید، کاهش هزینه های تولید محصولات، ایجاد محیط زیست سالم و متعادل، عدم آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی و افزایش عملکرد کمّی وکیفی محصولات اشاره کرد.
نظر شما