بهناز صفری؛ بازار: سال گذشته تولیدات لوازم خانگی تا ۲۵ درصد رشد داشته است و به نظر می رسد افزایش تولید می تواند در رشد اقتصادی کشور موثر باشد؛ اما به اعتقاد کارشناس بازار لوازم خانگی، رشد تولید دلیلی بر رشد اقتصادی کشور نیست. زیرا فقط افزایش میزان تولید به معنای موفقیت آن بخش اقتصادی نیست، بلکه به همان میزان که رشد تولید محصولات اهمیت دارد، رشد تقاضا هم از اهمیت زیادی برخوردار است.
رشد تولید اگر همراه با تقاضا نباشد، باعث می شود که محصولات در انبارها نگهداری شوند و ماه ها طول بکشد تا محصولات به فروش برسند، که این به معنای خواب سرمایه و افزایش هزینه تمام شده کالا است. در نتیجه ادامه چنین روندی نه تنها به اقتصاد کشور کمک نمی کند که به بخش تولید ضربه می زند. در این رابطه تحلیل بازار گفت و گویی با احسان فدایی، کارشناس لوازم خانگی انجام داده است که در پی می آید:
*براساس آمار وزارت صنعت تولید لوازم خانگی تا ۲۵ درصد رشد داشته است. این مساله تا چه اندازه بر روی بازار این صنعت تاثیر گذار بوده است؟
درتولید لوازم خانگی آمارهایی که وزارت صنعت ارایه می کند چندان قابل استناد نیست. زیرا برای این مساله دلایل متعددی وجود دارد. در واقع افزایش تولید در صورتی می تواند کمک کننده باشد و به رشد اقتصادی کشور کمک کند که تیراژ تقاضا هم افزایش داشته باشد. یعنی صرفا افزایش تولید مهم نیست، بلکه باید گرایش و کشش برای خرید هم در بازاروجود داشته باشد، یعنی تقاضا هم به همان نسبت افزایش پیدا کرده باشد. بخش زیادی از تولیدکنندگان لوازم خانگی، چشم اندازی که برای خودشان متصور شده بودند، بسیار وسیع بود برای همین تجهیزات زیادی برای فعالیتشان خریداری کردند. در این رابطه بحث بر سر این است که در مساله تولید به جز یکی دو برند که سهم بسزایی را در بازار لوازم خانگی ایران دارند، سهم بقیه شرکت ها از بازار لوازم خانگی بسیار کوچک شده است.
*دلیل این که برخی از تولیدکنندگان لوازم خانگی سهم کوچکی در بازار تولید دارند چیست؟
دلیل افت تولید برخی تولیدکنندگان لوازم خانگی این است که وقتی میزان تقاضا کم شود، میزان تبلیغات کاهش پیدا می کند، سرمایه در گردش هم با کاهش روبه رو می شود، همچنین ارایه تسهیلات هم کاهش می یابد. در نتیجه کم کم از میزان فروش کاسته شده و خدمات پس از فروش نیز ضعیف می شود. تمامی این ها یک پروسه است که تکرار می شود و شرایط تولیدکنندگان را به مرور زمان تغییر می دهد.
درحال حاضر آمار تولید بسیار خوب است، اما مساله این است که آیا این تولید به همان میزان، تقاضا هم داشته است یا نه؟ یک طرف تمامی این جریانات حضور خریداران است که میزان تقاضا را در بازار مشخص می کند. باتوجه به شرایط اقتصادی که درحال حاضر بر جامعه و کشور حاکم است مردم قدرت خریدشان روز به روز بیشتر کاهش پیدا می کند
*درحال حاضر شرایط تولید لوازم خانگی را چگونه ارزیابی می کنید؟
درحال حاضر آمار تولید بسیار خوب است، اما مساله این است که آیا این تولید به همان میزان، تقاضا هم داشته است یا نه؟ یک طرف تمامی این جریانات حضور خریداران است که میزان تقاضا را در بازار مشخص می کند. باتوجه به شرایط اقتصادی که درحال حاضر بر جامعه و کشور حاکم است مردم قدرت خریدشان روز به روز بیشتر کاهش پیدا می کند.
*بنابراین خریداران چه زمانی می توانند خرید انجام دهند؟
زمانی که به خریداران تسهیلات بدون بهره داده شود، آنها قدرت خرید بیشتری پیدا می کند، ولی درحال حاضر بخش اعظم تولیدکنندگان، دیگر توان تسهیلات دادن به خریداران را ندارند، زیرا باید اجناس خود را نقدا به فروش برسانند.
اجناسی که دربازار تولید می شود هر روز با نرخ دلار جدید مواجه است. برای همین نمی شود جنسی که امروز تولید شده است، پولش را ده ماه دیگر دریافت کنند، چرا که تا آن زمان آن پول دیگر در بازار ارزشی ندارد. به خاطر همین شرایط است که تولید کنندگان مجبورهستند اجناس خود را به صورت نقدی بفروشند. درنتیجه فروشنده هم به صورت نقد باید جنسش را به فروش برساند، که در چنین شرایطی دیگر خریدار توان خرید نقدی را ندارد.
بنابراین، سمت عرضه تاکنون قوی عمل کرده است، ولی سمت تقاضا را هنوز نتوانسته ایم تقویتش کنیم.
وقتی محصولی زیاد در انبار می ماند فقط قیمت تمام شده محصول را مدام بالا می برند. در چنین شرایطی مصرف کننده هم مدام از خرید فاصله می گیرد. برای همین مصرف کنندگان یا سمت تعمیر لوازم خانگی می روند یا این که محصولات فیک ارزان قیمت خریداری می کنند. مردم به دلیل این که بازارهای رقیب می توانند اجناس ارزان قیمت تری تولید کنند به همان سمت و سو گرایش پیدا می کنند
*علت این که بخش تقاضا در صنعت لوازم خانگی تقویت نشد چه بوده است؟
یکی از مهمترین علت هایش این بود، که از مهرماه سال گذشته ارایه تسهیلات توسط بانک ها بسته شد. از سوی دیگرهم تولید کننده ها مجبور شدند به خاطر ثبت کالاهایشان، در پروسه ۴ تا ۶ ماهه، بخشی از سرمایه در گردش خودشان را از کشور خارج کنند.
تمامی این موارد باعث می شود که توازن به هم بخورد، وگرنه از حیث آمار تولیدی، تولیدات افزایش پیدا می کند؛ اما محصولات تولیدی وارد انبارها شده و به عنوان خواب سرمایه از آن ها یاد می شود.
اگر با همین شرایط روند تولیدی کشور ادامه پیدا کند، خواب سرمایه آسیب بیشتری به تولید می زند، زیرا تولید کننده کالا، محصولاتش بیشتر در انبارها می ماند. این درحالی است که هزینه های انبارگردانی، هزینه های نگهداری، هزینه تبلیغات نیز افزایش پیدا می کند. همچنین مدت زمانی طول می کشد تا این محصولات به فروش برسد. در این پروسه زمانی ممکن است اجناس جدیدتری وارد بازار شود که مخاطبان بیشتری داشته باشد.
این درحالی است که هزینه های جاری تولید تغییر نکرده و ماه به ماه باید هزینه ها پرداخت شود، ولی یک وقت هایی ممکن است محصولی که امروز تولید شده ده ماه دیگر به فروش برسد. درنتیجه وقتی محصولی زیاد در انبار می ماند فقط قیمت تمام شده محصول را مدام بالا می برند. در چنین شرایطی مصرف کننده هم مدام از خرید فاصله می گیرد. برای همین مصرف کنندگان یا سمت تعمیر لوازم خانگی می روند یا این که محصولات فیک ارزان قیمت خریداری می کنند. مردم به دلیل این که بازارهای رقیب می توانند اجناس ارزان قیمت تری تولید کنند به همان سمت و سو گرایش پیدا می کنند.
*آیا در بخش لوازم خانگی چالش های دیگری هم وجود دارد؟ لطفا آنها را هم ذکر فرمایید؟
یکی دیگر از بحران هایی که وجود دارد این است که، هر زمان قیمت ارز و بازارهای موازی سودده می شوند، همه مردم نگران این هستند که سرمایه هایشان ممکن است از دست برود. بازار ارز، طلا، زمین و موارد دیگر به خاطر این که قیمت هایشان ثابت می ماند و در یک بازده مشخصی حرکت می کند مردم بیشتر سمت آنها گرایش دارند. یعنی اولویت اول اکثریت مردم این است که اگر سرمایه ای دارند با آن چیزهایی خریداری کنند که در بلند مدت برایشان سوده باشد. درواقع محصولاتی مانند لوازم خانگی جزو، نیازهای ثانویه هستند، چرا که این گونه محصولات حتی بعد از خرید ارزش خود را از دست داده و دیگر نمی توان آنها را به سرمایه تبدیل کرد.
مردم به خاطر این که از تورم عقب نمانند و سرمایه های خودشان را از دست ندهند، ترجیح دادند که خریدهای خودشان را به تعویق بیاندازند. برای همین مردم سمت خرید ارز و طلا و سکه رفتند، زیرا معتقدند این ها تا زمانی که رشد دارد در دست نگه می دارند و هر زمان قیمت ها ثابت شد سمت خرید اجناس ثانویه می روند، یعنی تا جایی که به سرمایه هایشان ضرر وارد نشود نیازهایشان را به تعویق می اندازند.
این به تعویق انداختن باعث می شود که بخش تولید همچنان به تولید خود ادامه دهد، زیرا تولید هزینه های خودش را دارد، فروشنده فروش های خودش را دارد، گرچه مراجعه کننده و تقاضا کم شده است. این یکی از مسائلی بود که سال گذشته، ضربه بسیار بزرگی را به بخش تولید وارد کرد به خصوص به بخش لوازم خانگی ضربه بیشتری وارد شد.
به خاطر همین ترس هایی که مردم برای از دست دادن سرمایه هایشان داشتند، مدام خریدهای خودشان را در بخش لوازم خانگی به تعویق می انداختند. سال گذشته به خاطر نوسانات فراوانی که در بخش ارز وجود داشت اکثر مردم به آن سمت و سو کشیده شده و کمتر به خرید لوازم خانگی توجه نشان دادند. برای همین بخش تولید لوازم خانگی، خیلی ضربه خورد و در نتیجه هزینه های سربار تولید در این بخش بالا رفت.
اگر ناامیدی در بازار طلا، ارز و مسکن همچنان ادامه پیدا کند، باز هم شاهد این خواهیم بود که مردم خرید خودشان را در بخش لوازم خانگی به تعویق می اندازند و سمت آن بازارها می روند.
نظر شما