بازار؛ گروه استانها: گلستان با ۸۵۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی یکی از قطب های کشاورزی کشور است و به این ترتیب اقتصاد مردم استان نیز بر این اساس تامین می شود.
در سال‌های اخیر اصرار کشاورزان به کشت محصولات پرآب بری نظیر شالی، آنها را بر این داشت تا به چاه های غیر مجاز یادی حفر کرده و برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی داشته باشند.
متاسفانه با کاهش ۳۰ درصدی آب های سطحی و ۹۰ میلیون متر معکبی آبخوان‌های عمیق و ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب خوان های نیمه عمیق نه تنها در حوزه کشاورزی بلکه برای تامین آب شرب نیز گلستان با مشکل مواجه است و تاجاییکه در بسیاری از شهرها و روستاهای استان، مردم با ساعت ها قطعی آب مواجه هستند.
با این وجود مسئولان استان هنوز برنامه مدون و اساسی برای پیشگیری از بحران آب را ندارند و کشاورزان گلستانی با وجود ممنوعیت کشت شالی متاسفانه هر سال زمین های بیشتری را زیر کشت این محصول قرار می دهند.
فقط شالی برای کشاورز به صرفه است
یک کشاورز گلستانی در خصوص اینکه چرا با وجود کم آبی کشاورز به دنبال کشت شالی است به خبرنگار بازار گفت: متاسفانه اگر در گلستان شالی کشت نشود محصولات دیگرجوابگوی تامین معیشت خانواده نیستند.
محمد حسینی افزود: روستای تقرتپه از سال های گذشته یکی از روستاهای موفق در کشت توتون بوده و در این روستا کشت شالی به نسبت کمتر بوده است.
وی با بیان اینکه در سال های اخیر آفت و بیماری این محصول را از بین برد، افزود: از طرف دیگر به دلیل نبود قمیت گذاری مناسب، کشاورزان این روستا رغبتی برای کشت توتون ندارند.
حسینی کشاورز: کشت توتون، پنبه، سویا اگر چه با شالی قابل رقابت نیست اما باز هم از رونق خوبی در این استان برخوردار بود که به دلیل آفت و سرکوب قیمت، کشت از رونق افتاد
حسینی معتقد است: هر کسی که چاه آب دارد اقدام به کشت شالی می کند چون تنها با این کشت می تواند زندگی خود و خانواده اش را تامین کند.
به باور این کشاورز گلستانی، مسئولان نه تنها در ترویج کشت جایگزین موفق نبودند بلکه با سیاست های غلط کشت هایی که در سال های گذشته در گلستان اقتصادی بود را نیز از بین بردند.
وی متذکر شد: کشت توتون، پنبه، سویا اگر چه با شالی قابل رقابت نیست اما باز هم از رونق خوبی در این استان برخوردار بود و می توانست تا حدودی تامین کننده معاش کشاورز باشد اما اکنون به دلیل آفت و عدم قیمت گذاری درست، کشت این محصول در گلستان از رونق افتاد.
کسی حامی کشاورز نیست
مرتضی اسدی کشاورز دیگر گلستانی با طرح این سوال در گفتگو با خبرنگار بازار، گفت: به نظر شما کشاورز شالی کشت نکند چه محصولی بکارد که بتواند یک سال امورات خانواده خود را تامین کند؟
وی ادامه داد: گلستان با کیفیت ترین گندم کشور را تولید می کند اما متاسفانه دولت در قیمت گذاری توجهی به کیفیت گندم ندارد و باز هم گندم استان به قیمت گندم سایر استان ها خریداری می شود.
اسدی گفت: متاسفانه هیچ کس حامی کشاورز گلستانی نیست، این استان تامین کننده امنیت غذایی کشور است اما در سیاست گذاری و برنامه ها هیچ حمایتی برای این بخش وجود ندارد.
وی تاکید کرد: کشاورز نیز از بحران آب و تنش آبی مطلع است اما راهی دیگری پیش روی او قرار ندارد که بتواند امرار معاش و زندگی خود را تامین کند.
بر اساس مصوبه و تصمیم کارگروه رفع تنش آبی استان به کشاورزانی که به جای شالی کشت جایگزین انجام دهند و نسبت به هوشمندسازی چاه‌های آب اقدام کنند، تسهیلات و بسته‌های حمایتی اعطا خواهد شد، اما ظاهرا بسته های حمایتی و تسهیلات دولتی به گونه ای نبود که بتواند عامل بازدارنده در این حوزه باشد .
انسداد سالانه ۴۵۰ چاه غیر مجاز
معاون طرح و توسعه آب منطقه‌ای گلستان در این خصوص به خبرنگار بازار گفت: برنامه های مدونی در خصوص طرح تعادل بخشی در وزارت نیرو در همه استان ها مخصوصا گلستان که استحصال آب غیرمجاز زیاد بود، در قالب بحث انسداد چاه های غیر مجاز و جلوگیری از برداشت زیاد چاه های مجاز در حال پیگیری است.
داود گیلک با اشاره به اینکه سالانه حدود ۴۵۰چاه را در سطح استان مسدود می کنیم، خاطرنشان کرد: بحث انسداد چاه های غیر مجاز و کاهش مصرف بهینه از چاه های مجاز، فقط در حیطه وظایف وزارت نیرو نیست.
وی ادامه داد: این مسئله به بحث اقتصاد کشاورزی، بهره وری، مسائل سیاسی و اجتماعی برمی گردد و اگر تنها وزرات نیرو در این کار دخیل باشد ناموفق خواهد بود.
گیلک با بیان این مساله که دستگاه قضایی و مدیریت استان به شدت به دنبال جلوگیری از کشت شالی و تعدیل استحصال چاه های مجاز است ، یادآور شد: کشاورز برای تامین معیشت مجبور است که شالی کشت کند، چرا که دیگر محصولات در گلستان صرف اقتصادی ندارد و اگر به سمت حفر چاه غیر مجاز برود زندگی اش را تامین می کند .
مسئولان جهاد کشاورزی نیز بر این باور هستند که تا زمانی کشت رقیب برای شالی وجود نداشته باشد با همه تنش های آبی نمی توان مانع کشت این محصول در گلستان شد.
رواج خشکه کاری با اقتصادی شدن آب
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان در این خصوص در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: ممنوعیت شالی به دلیل مصرف بی رویه آب در کارگروه شورای آب در سال های گذشته به تصویب رسید.
علی اکبر مهقانی افزود: در همان مصوبه برای ادامه ممنوعیت کشت شالی در استان های غیر از مازندارن و گیلان اگر کشت با مصرف هفت هزار متر مکعب صورت بگیرد را بلامانع دانسته است.
وی ادامه داد: منظور این است که هر کشتی که در این استان انجام می شود، حتی شالی باید با روش های نوین آبیاری تنها هفت هزار مترمکعب آب استفاده کند و کشاورز می تواند در روش خشکه کاری کشت شالی را نیز داشته باشد.
مهقانی افزود: در بخش فنی از ۱۵ سال پیش بحث سازگاری خشکه کاری را پیش گرفتیم و با امکان سنجی انجام شده در گلستان قابلیت کشت خشکه کاری شالی وجود دارد .
وی تاکید کرد: اما موضوع اصلی این است که تا زمانی آب به صورت اقتصادی تحویل کشاورز نشود کشاورز نمی تواند تصمیم بگیرد که بین روش خشکه کاری و قرقابی روش اول را انتخاب کند
معاون جهاد کشاورزی گلستان: متاسفانه ممنوعیت کشت شالی به دلیل نبود کشت رقیب در گلستان شکست خورد و جهاد کشاورزی به دنبال این است که با هدفمند کردن یارانه های بخش کشاورزی و با اجرای طرح الگوی کشت مانع کشت شالی در گلستان شود
مهقانی گفت: همه ما می دانیم در روش خشکه کاری نسبت به قرقابی اختلاف عملکرد وجود دارد اما این اختلاف در آخر سبب نمی شود که در سود کشاورز تاثیر چندانی داشته باشد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان بیان کرد: در صورتی کشاورز به سمت خشکه کاری شالی خواهد رفت که آب به صورت حجمی به آنها تحویل و کشاورز بهای آب را پرداخت کند.
وی ادامه داد: متاسفانه ممنوعیت کشت شالی به دلیل نبود کشت رقیب در گلستان شکست خورد و جهاد کشاورزی به دنبال این است که با هدفمند کردن یارانه های بخش کشاورزی و با اجرای طرح الگوی کشت مانع کشت شالی در گلستان شود.
مهقانی خاطرنشان کرد: کشاورزی ذاتا یک صنعت آب بر است و علاوه بر اقدامات انجام شده جهاد کشاورزی برای فرهنگ سازی در این زمینه نیز اقداماتی انجام داده که امیدواریم با برنامه های انجام شده شاهد کاهش و مصرف بهینه آب در این حوزه باشیم.
آنچه مسلم است گلستان در وضعیت بحران قرار دارد و هیچ برنامه مشخصی برای ممانعت از کشت شالی و انسداد چاه های غیرمجاز در گلستان وجود ندارد و تا زمانی که مسئولان به جای راه چاره به دنبال اما و اگر باشند نه تنها مشکلی از این استان حل نخواهد شد بلکه با چالش‌های جدی‌تری در این حوزه مواجه خواهیم شد.
نظر شما