بازار؛ گروه بین الملل: اولین گمانه زنی دقیق در مورد احیای مذاکرات هسته ای به سفر حسین امیرعبداللهیان به عمان برمی گردد که در آن وی عنوان کرد ایده های جدیدی در خصوص مذاکرات هسته ای دریافت کرده است.
پس از آن برخی رسانه های غربی مدعی شدند که مذاکرات غیر مستقیمی میان «برت مک کورگ» مشاور ارشد بایدن و باقری کنی دیپلمات ارشد ایران در عمان صورت گرفته است که موضوع هسته ای نیز یکی از موارد مطرح شده بوده است.
این توافق شامل این موارد است: ۱.اجازه فروش ۱ میلیون بشکه نفت به ایران؛ ۲.آزادی ۳ زندانی ایرانی-آمریکایی؛ ۳.آزادسازی منابع بلوکه شده ایران و ۴. محدودیت غنی‌سازی ۶۰ درصد و همکاری با آژانس.
این منابع اعلام کردند که این توافق توسط مذاکرات مستقیم رابرت مالی و ایروانی ایجاد شده است؛ مذاکراتی که بین رابرت مالی نماینده ویژه بایدن در امور ایران و سعید ایروانی سفیر ایران در سازمان ملل صورت گرفته است.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده است که در ادامه می آید.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
*متعاقب سفر سلطان عمان به ایران، تهران اعلام کرد که یکی از موضوعات مورد بحث، موضوع هسته ای بوده است. روزنامه دولتی عمان نیز مذاکرات در این زمینه را مثبت ارزیابی کرده است. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
ارزیابی میزان مثبت بودن مذاکرات مقامات ایرانی با سلطان عمان دشوار است. آنچه واضح است این است که دولت بایدن به دنبال راهی برای کاهش نگرانی اسرائیل در مورد برنامه هسته ای ایران و در نتیجه جلوگیری از حمله احتمالی اسرائیل به ایران است. واشنگتن به خوبی می داند که در این صورت خطر کشاندن ایالات متحده به جنگ دیگری در خاورمیانه واقعی است. بایدن نمی خواهد چنین اتفاقی بیفتد، به خصوص با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۴.
در همین حال، به نظر می‌رسد ایران علاقه‌مند به کاهش تنش در روابط منطقه‌ای خود است که نشان‌دهنده آن، برقراری مجدد روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی و صحبت از آشتی با مصر است. توافق بر سر موضوع هسته ای می تواند این روند را تسهیل کند.
* پیش از سفر سلطان عمان به ایران، حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران سفری به عمان داشت و از دریافت طرحهای جدید درباره مذاکرات هسته ای سخن گفت. بعدا رسانه ها فاش کردند که «برت مک گورک» مشاور ارشد بایدن در امور خاورمیانه سفری پنهانی به عمان (حدود دو هفته قبل از سفر امیرعبداللهان به عمان) داشته است. تصور می کنید طرح دریافتی وزیر خارجه ایران همان طرح توافق موقتی است که آمریکا مطرح کرده است؟
باز هم گفتنش سخت است. اما از آنجایی که دولت بایدن تمایلی به احیای برجام، حداقل از این نظر که شرایط قابل قبول برای تهران نداشته است، می توان حدس زد که آنچه مورد بحث قرار گرفت یک توافق موقت و محدود بود. با توجه به وخامت اوضاع اقتصادی ایران، تهران نیز ممکن است مایل به پذیرش یک توافق موقت و محدود در ازای آزادسازی بخشی از منابع مالی خود و احتمالاً کاهش برخی تحریم ها باشد.
*اگر فرض کنیم طرح دریافتی وزیر خارجه ایران، طرح توافق موقت آمریکا باشد، آیا این طرح، گامی میانی برای احیای برجام خواهد بود؟ اگر چنین است تصور می کنید احیای برجام چه زمانی رقم بخورد؟ بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا؟
در این برهه از زمان، من شک دارم که یک توافق موقت بتواند به احیای برجام منجر شود. این موضوع اکنون به شدت با سیاست داخلی آمریکا در هم آمیخته است. با رفتن به انتخابات ریاست جمهوری، بایدن نمی خواهد به نرمی نسبت به ایران متهم شود.
*آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارشی مثبت از حل ۲ مورد اختلافی پادمانی با ایران خبر داده است. این دو موضوع عبارتند از: موضوع غنی سازی ۸۴ درصدی و کشف اورانیوم غنی شده در مریوان. پرونده مورد اول توسط آژانس بسته شده و دومی در حال راستی آزمایی است. به نظر شما این گزارش مثبت چه تاثیری بر روند احیای برجام خواهد داشت؟
مطمئناً گزارش مثبت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دستیابی به نوعی توافق با ایران را برای آمریکا و دیگران آسان‌تر می‌کند. یک گزارش منفی هرگونه احتمال توافق را از بین می برد. همچنین گزارش مثبت آژانس نشان دهنده علاقه غرب و ایران برای تنش زدایی از تنش های ناشی از برنامه هسته ای ایران است.
اگر قدرت های غربی با چنین تنش زدایی مخالف بودند، آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش مثبتی منتشر نمی کرد. این واقعیت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است که هنوز کارهای زیادی باید انجام شود، نشان می‌دهد که می‌خواهد مسائل حل‌نشده باقی‌مانده را به‌عنوان اهرم نفوذ بر ایران نگه دارد.
*اسرائیل با اظهار ناخرسندی از توافق ایران و آژانس، این سازمان را متهم کرده که در قبال این دو موضوع کوتاهی کرده است. ارزیابی شما از مواضع اسرائیل چیست؟ اگر توافقی صورت گیرد، اسرائیل ممکن است چه اقدامی انجام دهد؟ آیا می تواند توافقی را بر هم زند که مورد حمایت آمریکاست؟
اسرائیل با برجام مخالف بود و نگران این احتمال بود که این توافق به روابط بهتر ایران و آمریکا منجر شود، چیزی که اسرائیل نمی‌خواهد. بنابراین طبیعی است که نتانیاهو تمام تلاش خود را برای جلوگیری از احیای آن یا دستیابی به یک توافق موقت و محدود، از جمله حمله به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، انجام خواهد داد. اما تاکنون، تاکتیک او نتیجه معکوس داشته است.
نظر شما