بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی به‌عنوان یکی از استان‌های مهم اسکان و فعالیت عشایر در تیره‌ها و قبایل مختلف محسوب می‌شود و عشایر زیادی در این استان فعال هستند و در این میان عشایر شهرستان قوچان با تولید سالیانه بیش از هزار تن انواع محصولات دامی سهم به سزایی در شکوفایی اقتصاد این شهرستان ایفا می‌کنند.
به گزارش خبرنگار بازار؛ مواد پروتئینی به‌ویژه گوشت قرمز و محصولات لبنی و صنایع‌دستی و دام سبک بخشی از تولیداتی است که عشایر در حوزه آن‌ها پیشگام هستند و می‌توان با افزایش حلقه حمایتی زمینه افزایش تولید را در این رده‌ها رقم زد اما متأسفانه خشک‌سالی‌های حادث‌شده در طی چند سال گذشته شرایط را برای این قشر جامعه سخت کرده تا به‌اندازه‌ای که بسیاری از عشایر را مجبور به فروش دام مولد کرده است.
عشایر شهرستان قوچان با جمعیت پنج هزار و ۳۲۱ نفر یک‌هشتم جمعیت عشایر استان خراسان رضوی را تشکیل می دهند و نیم از گوشت مصرفی استان را تامین می کنند.
در طی سال های گذشته خشکسالی بسیاری از این قشر جامعه را برای پرورش دام به زحمت انداخته و لذا بسیاری از آن ها از دولتمردان می خواهند تا با حمایت برای تامیم نهاده های دامی آن ها یاری برسانند و در تامین گردش سرمایه یاری دهنده آن ها باشند تا چوب حراج به دارایی آن ها نخورد.
چشمه های آب در بسیاری از ایل راه‌ها و مناطق اسکان عشایری خشک و یا با کمترین مقدار در جریان است که نیاز به مرمت دارد و از همه مهم تر تامین آذوقه و علوفه برای دام به یکی از مشکلات اساسی عشایر تبدیل شده است که نیاز به حمایت دولت برای خرید علوفه و قرار دادن به صورا امانی و در اختیار عشایر دارد.
در همین راستا برای بررسی مشکلات عشایر این شهرستان با علیرضا سینایی رئیس اداره عشایری ساعتی را به گفت‌وگو نشستیم.
* عشایر قوچان در حال حاضر چند ایل هستند؟
عشایر قوچان از ایل «کرمانج» شرقی و «زعفرانلو» هفت طایفه تقسیم شدند به طوری که هرکدام آداب‌ورسوم و کوچ تفاوت‌های خاص خودشان رادارند و مسیر کوچ آن‌ها متغیر است.
به‌طور مثال طایفه «قاچکانلو» و «ایزانلو» به سمت مراوه تپه و طایفه «توپکانلو» به سمت راز وجرگلان و عشایر «قهرمانلو» به سمت سرخس و کلات عزیمت می کنند.
* عشایر استان چه جمعیتی را در بر می‌گیرد؟
در بحث جمعیت از ۱۲۷۰ نفر خانوار که عضو شرکت عشایری هستند طبق سرشماری ۸۳۱ خانوار ثبت رسمی شدند و از این خانوار ۵۳۲۱ نفر جمعیت عشایر قوچان را شامل می‌شود.
* چه محصولاتی را تولید می‌کنند؟
عشایر قوچان با ۱۶۸ هزار رأس دام سبک شامل گوسفند، بز، میش و بره ثبت‌شده است و بیش‌ترین تولیدات در بحث گوشت است که در کنار آن بحث لبنیات عشایر معروف شامل دوغ، کره و ماست و روغن زرد است که ظرفیت خوبی است و در کنار آن خانم‌های عشایر در بحث صنایع‌دستی و صندوق‌های خرد در کنار مردان مشغول بکارند .
* مهم‌ترین مشکلاتی که در سال گذشته پیش رو عشایر بوده چیست؟
در چند سال اخیر خشک‌سالی‌ها، گرانی علوفه، نبودن نقدینگی تسهیلات سبب شده عشایر تعداد دام‌هایشان را کم‌تر شود و این خود به تولید ضربه می‌زند و حتی سبب شده تا از شغل عشایری نیز خارج شوند و شغلی که با کمترین هزینه تولیداتی داشته است حال به جمعیت مصرف کننده بپیوندند.
* برای بازاریابی و کمک به فروش محصولات عشایر چه اقداماتی انجام‌شده؟
در بحث پوست و پشم هنوز ارتباط خوبی برای بازار فروش نشده است ولی در خصوص صنایع‌دستی و لبنیات ظرفیت خوبی داریم به‌طوری‌که با برگزاری نمایشگاه‌های مختلف و ارتباط با فنی و حرفه‌ای صنایع‌دستی، تابلو فرش ، لباس محلی ، سفره کردی کارهای خوبی در دست اقدام است.
* تولیدات عشایر چند درصد نیاز بازار را تأمین می‌کند؟
در کشور ۱۵ درصد تولیدات مربوط به عشایر است ولی در قوچان این آمار بالاتر است به‌طوری‌که نصف دام سبک مربوط به عشایر قوچان است و از نظر تولید گوشت قرمز ۵۰ درصد از نیاز بازار را در شهرستان تأمین می کنند.
* به نظر شما برای معرفی بهتر با بازار نیازمند چه اقداماتی هستیم ؟
دو مسئله وجود دارد در بحث بازار تولیدکننده یا هنرمند صنایع‌دستی که خوب باشد لزوماً در بازار حتماً موفق نمی‌شود زیرا نیاز است ضمن آموزش‌های لازم در مسیر بازاریابی و ارتباط با فروش مؤثر باشد که عشایر نیز نیاز دارند تا آموزش‌های لازم و به‌روز را کسب کنند.
همچنین نیاز داریم تا از طریق میراث فرهنگی و با ارتباط مؤثر با مراکز استانها ، زمینه معرفی صنایع‌دستی عشایر قوچان در نمایشگاه های بین‌المللی فراهم شود.به نظر اینجانب برپایی سیاه‌چادر که نماد و ظرفیت عشایر است در نمایشگاه ها یک ضرورت به شمار می‌رود.
* چقدر از ظرفیت عشایر قوچان در حوزه گردشگری استفاده‌شده است؟
معتقدیم که یکی از مقوله‌هایی که سبب حضور و معرفی عشایر به گردشگران می‌شود بحث بوم گردی و اکو توریسم عشایری است به همین خاطر طی رایزنی‌هایی که با مجموعه گردشگری و آژانس‌های مسافری شده تقاضا کردیم تا در این حوزه تبلیغات بیشتر و تور های متنوعی برگزار شود.
در این رابطه انتظار داریم گردشگران در قالب تور علاوه بر حضور در طبیعت بکر و زیبای باج‌گیران با زندگی عشایر و تولیدات آن ها آشنا شوند تا بدین شکل عشایر نیز بتوانند از اقتصاد تک‌محصولی فاصله گرفته و راه و روش های دیگر درآمدزایی به ویژه در حوزه گردشگری آگاه و برخوردار شوند.
به نظر بنده این قشر زحمتکش و پرتلاش که با کمترین اقدامات سبب بیش‌ترین تولید هستند با کمی حمایت بیشتر مسئولان محلی، استانی و ملی می توانند برای آن ها ایجاد انگیزه کرد تا هم چنان پای کار بوده و به تولید محصولات پروتئینی ادامه دهند.
بدون شک ناامیدی عشایر در حوزه تولید محصولات دامی و به ویژه نبود انگیزه در بین جوانان برای ادامه کار به کوچ اجباری آن ها به شهر ها منجر می شود که این موضوع خود آغاز آسیب های اجتماعی برای عشایر و زندگی در شهر است.
* اقدامات اداره عشایری برای رفع مشکلات پیش رو چه بوده است؟
درهرحال مجموعه عشایری یک برنامه‌ای که تحت پیگیری قرار داده است به‌طوری‌که علوفه نسیه، خرید دام مدت‌دار وامانی که نیاز است تا پیگیری شود و روند تأمین اعتبار تا به دامدار برسد تا در بازار به فروش برساند.
از طرفی در مقوله تسهیلات در سال جدید نیاز مالی به عشایر ضرورت است تا در کنار مشکلات مالی مجبور نشود تا دامشان به دلیل مشکلات مالی به فروش نرسانند و بتواند دام خود را نگه دارد تا شاهد مشکلات افزایش قیمت گوشت نشویم .
از طرفی نیاز به مرمت چشمه‌ها خود یک ضرورت است زیرابه دلیل خشک‌سالی‌ها طی سال‌های گذشته سبب شده است مشکل کمبود آب به وجود آید و با ایجاد مرمت بتوان آب را برای نگه‌داری خارج از فصل نگه داشت.
نظر شما