ضرورت همراهی گلستانی‌ها برای عبور از بحران کم‌آبی| سدها ۶ درصد آب دارند

بازار؛ گروه استان‌ها: با وجود هشدار کارشناسان در دهه های اخیر نسبت به بحران کم آبی و خشکسالی، کمتر حوزه ای به این بخش توجه کرد و به این ترتیب این روزها وضعیت منابع آبی در استانی که به واسطه سرسبزی گلستان نام گرفته از شرایط خوبی برخوردار نیست.

بر اساس آمارهای اعلامی از سوی شرکت آب منطقه ای گلستان این مساله امسال به بحرانی ترین حالت ممکن رسیده تاجاییکه «موسی برزگر» مدیر سدها و تاسیسات آبی شرکت آب منطقه ای گلستان می گوید: امسال فقط شش درصد سدهای استان آب دارند و سایر سدها مانند نوار مرزی گلستان تقریبا فاقد آب هستند او فرهنگ سازی و آموزش را راه خروج از این بحران می داند و معتقد است: از دستگاه های متولی در حوزه کشاورزی تا مساجد و مدارس باید نسبت به مدیریت مصرف آب به شهروندان و کشاورزان هشدار دهند تا با کمترین تنش در سال جاری عبور کنیم. مشروح این گفتگو را بخوانید.

* توضیحی درباره چگونگی وضعیت بحران آب و خشکسالی بدهید

خشکسالی یک رفتار طبیعی در کره زمین است چرا که ما همواره با ترسالی و خشکسالی و سال های نرمال مواجه هستیم اما اینکه چرا خشکسالی پشت سر هم و مداوم اتفاق می‌افتد علت آن تغییر اقلیم، وجود گازهای گلخانه ای است. در این شرایط دما افزایش پیدا می کند و شاهد کاهش بارندگی خواهیم بود که به تبع آن تبخیر افزایش می یابد و به این ترتیب روند نرمال طبیعت با این تغییر اقلیم و گازهای گلخانه دچار مشکل می شود.

در صورت تداوم شرایط خشکسالی پدیده فرونشست زمین اتفاق می‌افتد

به عبارتی ما با تولید گازهای گلخانه‌ای، نیروگاه ها، کارخانجات، شهرسازی و از ایجاد شبکه‌های ارتباطی مثل راه ها اکوسیستم طبیعی را به هم ریختیم و به همین خاطر طبیعت هم در مقابل با آتش سوزی جنگل ها و خشکی رودخانه هاو تالاپ ها واکنش نشان می دهد. در صورت تداوم شرایط خشکسالی پدیده فرونشست زمین اتفاق می‌افتد که در اثر برداشت‌های بی‌رویه منابع آبی زیرزمینی اتفاق می‌افتد بنابراین باید به مصرف کننده ها یاد دهیم که به حقوق دیگران احترام بگذارند و از آب به میزان مورد نیاز بهره ببرند.

* وضعیت سدها و منابع آبی استان چطور است؟

در چند سال اخیر کاهش بارندگی، آورد رودخانه های استان و افزایش دما باعث تشدید تبخیر شده و حجم منابع آبی استان را کاهش داده است. مطابق آماری که از سدهای گلستان موجود است سد شهید چمران هشتصد هزار مترمکعب در حال حاضر آب دارد در حالیکه سال گذشته دو میلیون و ۴۵۰ متر مکعب آب داشته است. سد گلستان در حال حاضر ۴۰۰ هزار مترمکعب آب دارد ولی در سال گذشته ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار متر مکعب آب داشته؛ اگر بخواهیم سایر سدهای استان را هم مقایسه کنیم بقیه سدها هم تقریباً خالی هستند تاجایی که می توان گفت در سدهای نوار مرز ما تقریبا آبی وجود ندارد.

نباید محصولاتی مانند شالی که آب زیادی مصرف می کنند در گلستان کشت شود

در مقایسه ای از حجم مخازن سدهای استان را از سال گذشته تاکنون در می یابیم که حجم مخازن سدهای استان در سال گذشته ۶۴ میلیون متر مکعب بوده که در حال حاضر ۱۵ میلیون متر مکعب است به عبارتی در حال حاضر شش درصد از ذخایر سدهای ما آب دارند در حالی که سال گذشته ۲۶ درصد از سدهای استان آب داشت. با این مقایسه متوجه می‌شویم که شرایط استان به لحاظ منابع آبی خوب نیست باید برای استفاده از آب رعایت نکات را داشته باشیم تاحداکثر استفاده از منابع آبی با کمترین تنش را داشته باشیم.

* چه راهکارهایی برای مقابله با تنش آبی به نظرتان می‌رسد؟

نباید محصولاتی مانند شالی که آب زیادی مصرف می کنند در گلستان کشت شود؛ توصیه ما این است که فقط در نسق ها کشت شالی انجام شود که آن هم باید کشاورزان کمتر از میزان هر ساله سطح زیر کشت داشته باشند و اینگونه نباشد که شالی در مساحت زیادی در نسق ها کشت شود که ما با بحران کم آبی مواجه شویم.

نکته بعدی اینکه محصولاتی در استان کشت شود که به خشکی مقاوم است و آب کمتر مصرف می کند همچنین محصولاتی که کشت می شود هم باید با استفاده از روش نوین آبیاری شوند که این هم به پرمحصولی و مدیریت مصرف آب کمک می کند.

یکی دیگر از مواردی که باید به آن توجه کرد فرهنگ سازی و آموزش است که در این راستا می توان از دستگاه های متولی و انجمن ها برای هوشیاری کشاورزان بهره برد. ضمن اینکه استفاده از رسانه‌های جمعی و شبکه های اجتماعی هم برای آموزش، ترویج و هشدار به کم آبی بسیار موثر است بنابراین به نظر می‌رسد باید از این ظرفیت هم برای آگاهی کشاورزان استفاده شود.

دربحث توضیح آب باید مدیریت یکپارچه منابع آب را رعایت کنیم این موضوع بسیار دارای اهمیت است چراکه بسیاری از اراضی بالادست در مقایسه با زمین های پایین دست برداشت بیشتر از آب دارند. خواهش ما این است که این دوستان با یک برنامه ریزی مناسب تقسیم آب انجام دهند به گونه ای که نسبت سهمی که دارند این تقسیم آب اتفاق بیفتد تا تعیین تنش اجتماعی و بحران آب به حداقل میزان ممکن برسد. استفاده از ظرفیت مساجد و مدارس برای آگاه سازی نسبت به بحران کم آبی هم بسیار موثر است.