بازار؛ گروه بین الملل: حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در سفر اخیر خود به عمان از دریافت ایده‌هایی درباره احیای برجام خبر داد و از نقش سازنده و نیات صادقانه سلطان عمان در این خصوص تشکر کرد. جزئیاتی از این پیشنهادات منتشر نشده است. از سوی دیگر سلطان عمان قرار است سفری به ایران داشته باشد.
همچنین رسانه های غربی از پیشنهاد امریکا در خصوص توافق موقت خبر داده بودند که ایران هر گونه توافق موقت درباره مذاکرات احیای برجام را رد کرد.
همچنین در جدیدترین تحول، آژانس بین المللی انرژی اتمی دوربینهای جدید که در سفر رافائل گروسی مدیر کل آژانس مورد تفاهم ایران و آژانس قرار گرفته بود را در برخی سایتهای هسته ای مورد توافق با ایران نصب کرده است.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
*حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در سفر اخیر خود به عمان از دریافت برنامه هایی برای احیای برجام خبر داد. از سوی دیگر قرار است سلطان عمان به ایران سفر کند. به نظر می رسد سفر سلطان عمان به ایران می تواند زمینه را برای آغاز مذاکرات هسته ای فراهم کند. ارزیابی شما چیست؟
یقیناً عمان از دیرباز نقش واسطه را بین ایران و آمریکا در بسیاری از مسائل از جمله امضای برجام و پس از آن ایفا کرده است. بنابراین، می توان تصور کرد که سلطان عمان ممکن است دوباره این نقش را ایفا کند. با این حال، هیچ نشانه ای در مطبوعات آمریکا و اظهارات مقامات این کشور که حاکی از احیای مذاکرات در این زمینه در آینده نزدیک باشد، وجود ندارد. محدوده یک توافق موقت بالقوه همچنین مبهم و کلی باقی می ماند.
*جزئیات طرحی که عمان به امیرعبداللهیان اطلاع داده منتشر نشده است. اما پیش از آن اعلام شده بود که آمریکا خواهان توافق موقت است که ایران آن را رد کرد. به نظر می رسد طرح مسقط مربوط به این پیشنهاد باشد. ارزیابی شما چیست؟
یک توافق موقت در بهترین حالت کمکی برای مشکلات ایران خواهد بود. به احتمال زیاد ایالات متحده از ایران می خواهد که سطح غنی سازی اورانیوم خود را به شدت کاهش دهد و احتمالاً برخی از سانتریفیوژها را ببندد. با این حال، سطح کاهش تحریم ها برای ایران بعید است قابل توجه باشد. همچنین، احتمال اینکه ایران بتواند به بخش قابل توجهی از دارایی های مسدود شده خود دسترسی پیدا کند، محدود است.
* اخیراً اعلام شد که کشورهای اروپایی با برخی از اعضای غیردائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به منظور بررسی فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران جلسه داشته اند. به نظر شما این موضوع بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد یا خیر؟
چنین اقداماتی قطعا با هدف فشار بر ایران است. با این حال، خطر متوسل شدن غرب به مکانیسم ماشه نیز واقعی است و ایران باید آن را جدی بگیرد.
*برخی از تحریم های مربوط به برنامه موشکی و پهپادی ایران (بر اساس بندهای غروب آفتاب) در اکتبر امسال برداشته می شود. این موضوع تا چه اندازه می تواند طرف مقابل برجام را به آغاز گفت و گو ترغیب کند؟
من مطمئن نیستم که این محدودیت ها در ماه اکتبر برداشته شوند، مگر اینکه در این میان پیشرفت هایی در روابط ایران و آمریکا اتفاق بیفتد و تنش ها کاهش یابد. همین امر در مورد کشورهای اروپایی نیز صدق می کند. در صورت نیاز، آنها می توانند راه هایی برای گسترش این محدودیت ها بیابند. بنابراین، ایران نباید روی رفع این محدودیت‌ها یا تأثیر مثبت آنها بر احیای برجام حساب کند.
* با توجه به تحولات اخیر، آغاز مذاکرات را تا چه حد محتمل می دانید؟
فضای سیاسی ایران در آمریکا نه تنها بهبود نیافته، بلکه بدتر هم شده است. به‌ویژه، جمهوری‌خواهان تندرو تلاش می‌کنند تا تحریم‌ها علیه ایران را دائمی کنند و همچنین از اتخاذ رویکردی انعطاف‌پذیر در قبال ایران و برجام جلوگیری کنند. با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در یک سال آینده، من شک دارم که بایدن بخواهد در قبال ایران ضعیف به نظر برسد. از سوی دیگر، اسرائیل و حامیانش نیز فشار وارد می شود. اگرچه روابط بایدن با نتانیاهو تیره شده است، جمهوری خواهان کنگره، از جمله رئیس مجلس نمایندگان، کوین مک کارتی، می خواهند از نتانیاهو دعوت کند تا به آمریکا سفر کند و در کنگره سخنرانی کند.
به نظر من، ایران برای شکستن بن بست فعلی در سیاست خارجی کلی خود، از جمله سرنوشت برجام، باید اقدامات جسورانه ای انجام دهد و مسیری جدید برای روابط خارجی خود تعیین کند. اما با قضاوت بر اساس آنچه در رسانه های ایران ظاهر می شود و اظهارات سیاستمداران آن، چشم انداز چنین اصلاحات جسورانه ای دلگرم کننده نیست.
نظر شما