امید محمدی؛ بازار: خودروهای فرسوده به پنج دلیل؛ کاهش قابلیت رقابت، افزایش هزینه نگهداری، افزایش مصرف سوخت، افزایش هزینه درمان و افزایش تصادفات تاثیرات منفی در اقتصاد کشور دارند. براین اساس حدود ۲۸ میلیون دستگاه خودرو در کشور تردد دارند که یک سوم آن براساس آمار منتشر شده فرسوده است، حجم بالای خودروهای فرسوده در ماه های اخیر چالش تامین سوخت را به دولت سیزدهم تحمیل کرده است. علیرغم اینکه سید رضا فاطمی امین وزیر صمت، سابقه کاری قابل توجهی در مراکز اسقاط خودرو داشته، ظاهرا برنامه جدی برای بهبود شرایط «نوسازی» و کاهش مصرف سوخت خودرو ندارد. اگر برنامه مدون و جدی برای نوسازی از سوی دولت تدوین و اجرا نشود، این موضوع می تواند به یکی از چالش های بزرگ دولت تبدیل شود، برای بررسی این موضوع با سید امیر احمدی دبیر انجمن مرکز اسقاط کشور به گفت و گو پرداختیم:
در حال حاضر ۴۵ درصد از کل خودروهای موجود در کشور فرسوده هستند
* به تازگی پلیس راهور ناجا آماری از تردد ۲۸ میلیون دستگاهی خودرو در کشور منتشر کرده است، از این حجم چه مقدار خودرو فرسوده در کشور وجود دارد؟
در حال حاضر ۴۵ درصد از کل خودروهای موجود در کشور فرسوده هستند، این مورد یکی از موضوعات مهم است، چرا که در سال جاری دولت به دنبال واردات سوخت است.
خودروهای فرسوده دو برابر یک خودرو تولید داخل مصرف سوخت دارند
* با اشاره به واردات سوخت، آماری از میزان مصرف سوخت خودروهای فرسوده در کشور دارید؟
بله، خودروهای فرسوده دو برابر یک خودرو تولید داخل مصرف سوخت دارند. متاسفانه این خودروها در حال تردد و سوختگیری هستند، دولت به جای دنبال کردن برنامه واردات سوخت می تواند با پیشگیری از افزایش خودروهای فرسوده و نوسازی، هدف کاهش سوخت را دنبال کند. توجه داشته باشید خودروهای فرسوده فقط مصرف سوخت بالا ندارند، بلکه در یک بازه ۱۳ روزه باعث جان باختن ۱۹۰۰ نفر براساس آمار پلیس راهور در جاده ها شدند، این مورد نیز یکی دیگر از اثرات استفاده از خودروهای فرسوده است.
* در فصل گرما متاسفانه شاخص آلودگی برای مالکان خودرو دیگر اهمیت چندانی ندارد، آیا خودروهای فرسوده مذکور می توانند معاینه فنی دریافت کنند؟
خودرو فرسوده الزاما معنی کارکرد یا سن بالای یک وسیله نقلیه را ندارد، بلکه خودرویی که نتواند معاینه فنی براساس استانداردهای جهانی دریافت کند، فرسوده است. شاهد هستیم که خودروهای صفر کیلومتری ساخت داخل که از کارخانه خارج می شوند، هزاران چالش فنی دارند. خودرویی که نتواند ۱۶۴ پارامتر معاینه فنی جهانی را پاس کند، فرسوده است. متاسفانه معاینه فنی خودروها در کشور براساس استانداردهای جهانی نبوده و گرنه هیچ یک از خودروهای تولیدی قادر به پاس کردن استانداردهای معاینه فنی نبودند. اگر سختگیری تولید خودرو به اندازه تشریفات گمرک برای ورود خودرو به کشور بود، اکنون شاهد عدم شماره گذاری بیشتر خودروهای داخلی بودیم.
در حال حاضر یک «سوداگری» در بازار خودرو ایجاد شده است که هدایت آن در دست خودروسازان است. به بیانی بهتر خودروسازان از رانت موجود در بازار خودرو سو استفاده می کنند
* سال گذشته شما بارها در گفت و گو با رسانه «بازار» به بحث نوسازی و جایگزینی خودروها اشاره کردید، چه مقدار خودرو سال گذشته نوسازی شد؟
براساس ردیف بودجه سال ۱۴۰۱ باید حدود ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو جهت نوسازی و جایگزینی به مالکان خودروهای فرسوده اختصاص می یافت، ولی از این مقدار کمتر از ۱۴ هزار دستگاه خودرو به مالکان وسایل نقلیه فرسوده تحویل شد. از سوی، سامانه مربوط به نوسازی از دهم بهمن ماه سال گذشته بسته شده است، بنابراین می توان گفت عزمی برای نوسازی و ارائه خدمات به قشر محروم جامعه وجود ندارد. در حال حاضر یک «سوداگری» در بازار خودرو ایجاد شده است که هدایت آن در دست خودروسازان است. به بیانی بهتر خودروسازان از رانت موجود در بازار خودرو سو استفاده می کنند.
۴۵ درصد از خودروهای موجود در کشور معادل حدودی ۱۰ میلیون دستگاه خودرو فرسوده است
* پیشتر شما اشاره داشتید که ۴۵ درصد از خودروهای موجود در کشور فرسوده هستند، این مقدار چه حجم تعدادی از خودرو را در بر دارد؟
۴۵ درصد از خودروهای موجود در کشور معادل حدودی ۱۰ میلیون دستگاه خودرو فرسوده است، هر روز نیز به آمار خودروهای فرسوده اضافه می شود. برخی از خودروهای تولید داخل علاوه بر نقص فنی مونتاژی با گذشت یکسال به طور کامل فرسوده می شوند. انجمن مرکز اسقاط خودرو پیش بینی کرده بود که سال ۱۴۰۴ حدود ۸ میلیون خودرو فرسوده در کشور وجود خواهد داشتُ اما امروز با احتساب خودروهای خارجی به حدود ۱۰ میلیون خودرو فرسوده رسیدیم. دو سال پیش بینی واردات بنزین به دلیل فرسودگی خودروها را داشتیم، طرحی در خصوص پیشگیری از افزایش مصرف سوخت به دولت و مجلس شورای اسلامی تحویل دادیم، اما در بدنه دولت فعلی مقاومت برای اجرای این طرح وجود دارد.
* به عنوان پرسش پایانی طرحی که به دولت و مجلس شورای اسلامی تحویل دادید چه بود؟ مزایای این طرح که منجربه کاهش مصرف سوخت می شود چیست؟
طرح مورد نظر با هدف بهینه سازی مصرف سوخت تدوین شد، براساس این طرح هر مالک خودرو که محصول فرسوده خود را تحویل دهد، گواهی آن در بورس انرژی به فروش می رسد، مزایایی مالی این فروش نیز فقط به مالک خودرو داده می شود. یکی از مزایایی مهم این طرح، دریافت ارزش واقعی خودرو فرسوده توسط مالک است، این مساله می تواند رغبت برای تحویل خودرو فرسوده به مراکز اسقاط را افزایش دهد. این طرح در سال ۱۴۰۰ تدوین شد، در آن سال مالک یک دستگاه پیکان می توانست ۷۰ میلیون تومان دریافتی در ازای تحویل خودرو به مراکز اسقاط با شیوه مذکور داشته باشد.
نظر شما