بازار، گروه استانها: سال‌ها است که سرمای بهاره محصولات تولیدی استان سمنان در بخش باغات و مزارع را نابود می‌سازد و عملاً دولت مردان اقدام عملی و مشخصی برای مقابله با آن به کار نبسته‌اند از سوی دیگر یک سال تمام به نام دانش بنیان ها گذشت و حتی شاهد کمترین دستاورد دانش بنیان ها در زمینه مقابله با سرمازدگی در استان نبودیم.
از یک سو کارشناسان اعتقاد دارند که راهکارهای سنتی مانند آتش زدن روغن سوخته و لاستیک برای مقابله با سرمازدگی جواب نمی دهد و از سوی دیگر کشاورزان معتقد هستند که راهکار دیگری از عهده شان بر نمی آید و عملاً در برابر سرمازدگی عاجز هستند.
مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان ارقام دیر گل ده و مقاوم به سرمای بسیاری را تولید کرده است اما این ارقام به دو دلیل در باغات استان کشت نمی شوند نخست اینکه ترویج درستی نشده و کسی از آنها اطلاع ندارد و در ثانی، دیر گل دادن یعنی دیر میوه دادن و این به معنای از دست دادن بازار سرگل میوه های نوبرانه و عدم سود کشاورزان است لذا از این ارقام استقبال چندانی نمی شود. در گفتگویی با مهرزاد رویانی نژاد که هم کارشناس کشاورزی است و هم خود در اجرای تاسیسات کشاورزی مانند آبیاری، سرمازدگی و ... دستی بر آتش دارد، پیرامون موضوع سرمازدگی به گفتگو نشستیم.
* شرایط امروز دوم فروردین ماه را چطور می بینید؟
سرما وارد استان سمنان شده و در نتیجه احتمال از بین بردن تمام محصولات باغی را افزایش داده است روش های سنتی برای مقابله جواب نمی دهد. برودت هوا در استان سمنان همزمان با دومین فروردین ماه ۱۴۰۲ و احتمال سرمازدگی محصولات کشاورزی و باغی به خصوص در مهدی شهر، دامغان و شاهرود را افزایش داده است.
بسیاری از باغداران در شرق استان سمنان درختان تناور و بارده زردآلوی خودشان را با اره موتوری از روی خاک قطع کردند
متاسفانه راهکارهای سنتی مانند آتش زدن لاستیک برای مقابله با سرمازدگی اصلا جواب نمی دهند و به عبارتی حتی مسکن هم نیستند چه برسد به اینکه درمان باشند. نزدیک به ده سال است که سرما زدگی به استان سمنان می آید، محصولات کشاورزی و باغی را نابود می کند و می رود و باز سال دیگر در دو مقطع آبان و فروردین ماه به سراغ کشاورزان می آید و همین بلا را بر سرشان می آورد.
بسیاری از باغداران در شرق استان سمنان درختان تناور و بارده زردآلوی خودشان را با اره موتوری از روی خاک قطع کردند و در باغ شان گوجه فرنگی می کارند. تمام این مصیبت ها ناشی از بی تدبیری مسئولان دولتی است که بعد از یک دهه هنوز در مبارزه با سرمازدگی عاجز هستند.
* به لحاظ دانش چه جایگاهی داریم؟
بسیاری از واحدهای دانش بنیان در استان سمنان وجود دارد اما یک بار نتوانسته اند برای همیشه راهکاری را برای مقابله با سرمازدگی باغات ارائه کنند به لحاظ دانش خوشبختانه در شرایط خوبی هستیم و همچنین مرکز تحقیقات کشاورزی در استان سمنان توانسته ارقام مقاوم به سرمازدگی را در زردآلو و انگور و ... تولید کند اما ترویج آن صورت نمی.گیرد.
چسب محافظ تنه درختان، یا سفید کردن درختان و ... هیچ کدامشان راهکارهای عملی نیستند
مسئولان ما انتظار دارند که کشاورزان خودشان از دستاوردهای علمی مرکز تحقیقات آگاه شوند و به سراغ دانشمندان آن بیایند و ارقام دیرگل ده و مقاوم به سرما را در باغ هایشان بکارند! گو اینکه اصلا جهاد کشاورزی بخشی به نام ترویج نداد.
* چه باید کرد؟
قبل از این سوال باید گفت که کشاورز در برابر سرمازدگی رها شده و یکه و تنها است این را باید فراموش نکرد در نتیجه نباید به این قشر هم خرده گرفت امروز تهیه یک برج ۲۰ متری بخاری دمنده ۷۰ میلیون تومان هزینه دارد.
حال به سوال بازگردیم اولین راهکار برای مقابله با سرمازدگی این است که ما نوع آن را بشناسیم که آیا سرمازدگی یخبندان تشعشعی است یا انتقالی و این به راحتی با سنسورهای ساده و همچنین اعلام هواشناسی میسر است و لذا با پیشرفت فناوری حتی از ۲۰ روز جلوتر نیز توان نقطه تمرکز سرمازدگی تشعشعی را هم دریافت و مشخص کرد پس این کار دشواری نیست.
نکته دوم این است که ما باید بپذیریم که در قبال سرمازدگی تشعشعی که تا کیلومترها از سطح زمین سرمای شدید وجود دارد، عاجز هستیم و هرگز نمی توانیم ۱۰۰ درصد باغ را حفظ کنیم چون همه جا سرد است در حالی که در نوع دیگر سرما زدگی بالای ۲۰ متر هوا گرم است و می توان با دمیدن آن به سطح به راحتی از سرمازدگی جلوگیری کرد اما در برابر نوع اول که شایع تر است، دستان کشاورزان به نشانه تسلیم بالا است.
* یعنی همواره سرما یک قدم از ما جلوتر است؟
کلاً طبیعت ده قدم از ما جلوتر است؛ ما در مقابله با این نوع سرما زدگی با امکاناتی که داریم در بهترین حالت می توانیم نیمی از باغ را نجات دهیم چرا که قدرت سرمازدگی از قدرت ما بیشتر است و از سوی دیگر ما در باغات مان از ارقام دیرگل ده و مقاوم به سرما که در مراکز علمی تولید شده، استفاده نمی کنیم.
ستون‌های دمنده هوای گرم به داخل باغات می‌تواند یکی از مهمترین راهکارهای مقابله با سرمازدگی باشد که البته هزینه بالایی دارند
چسب محافظ تنه درختان، یا سفید کردن درختان و ... هیچ کدامشان راهکارهای عملی نیستند لذا یا باید از ارقام دیرگل استفاده کنیم که اصلاً تا ۲۰ فروردین درختان زردآلو شکوفه ندهند یا باید کنترل سرمای بهاره توسط بخاری ها را صورت دهیم که راهکاری نسبتاً عملی تر است و می تواند ۵۰ درصد باغ را نجات دهد که البته هزینه زیادی هم دارد.
* درباره بخاری‌های باغی بگویید
همانطور که در بالاتر هم عنوان کردیم ستون های دمنده هوای گرم به داخل باغات می تواند یکی از مهمترین راهکارهای مقابله با سرمازدگی باشد که البته هزینه بالایی دارند. اگر کسی می خواهد بخاری هایی را در باغات درست کند مثلا با لاستیک آتش زدن یا سوزاندن روغن جلوی سرما زدگی را بگیرد اولا باید گفت که با این روش بخش کوچکی از باغ را می توان نجات داد و در ثانی، اصلا از بخاری های بزرگ نباید بهره گرفت چرا که به باغ حتی خسارت هم وارد می کنند.
به جای یک بخاری بزرگ باید ۲۰ بخاری کوچک را داشت چرا که اثر آن بیشتر است همچنین استفاده از سوخت های جامد و موم ها بهتر از روغن و گازوئیل و ... است چرا که گرمای یک دست تری داشته و دیرتر هم خاموش می شود.
* برخی باغ را آبیاری می‌کنند یا روی درخت پلاستیک می‌کشند
بله؛ ایجاد مه مصنوعی به عنوان سدی در برابر هدر رفتن گرما محسوب می شود اما باید در نظر داشت که مه پاشی در بهترین حالت سه الی چهار درجه دما را کاهش می دهد در نتیجه اگر دمای هوا مثلا ۱۲ درجه زیر صفر شود اصلا تاثیری ندارد چرا که بالاخره باغ بازهم سرما خواهد خورد.
استفاده از پوشن‌ها و پلاستیک‌ها و ... در باغات فقط زمانی تاثیر دارد که زیر آن پلاستیک یک بخاری روشن باشد
استفاده از پوشن‌ها و پلاستیک‌ها و ... در باغات فقط زمانی تاثیر دارد که زیر آن پلاستیک یک بخاری روشن باشد وگرنه پلاستیک خالی نه تنها تاثیری ندارد بلکه سرما را در درون خود جذب و نگهداری هم می کند در نتیجه درخت بدتر سرما خورده می شودو
در نهایت باید گفت روش های سنتی در بهترین حالت ممکن نیمی از باغ را حفظ می کنند لذا باید از بخاری ها و دمنده های هوای گرم استفاده کرد و به واسطه قیمت بالای آنها بهتر است که دانش بنیان ها به این عرضه وارد شده و دولت هم سوبسیدی به آن تعلق دهدراهکار بعد استفاده از ارقام دیرگل ده و مقاوم به سرما است که می تواند تا حد بسیار زیادی از بروز خسارات به باغات میوه جلوگیری کند.
نظر شما