سید هادی اسلامی؛ بازار: قوچان با قدمت تاریخی و سابقه فرهنگی و وجود علما و اندیشمندان ، اساتید و هنرمندان برجسته درزمینهٔ های مختلف فرهنگی وهنری، همچنین موقعیت مناسب اقلیمی و آب‌وهوایی، ارتباطی و گردشگری، از گذشته موردتوجه حاکمان، بازرگانان، جهانگردان و زائران و گردشگران قرار داشته است.
به گفته مورخان از منظر تاریخی قدمت آن به قبل از اسلام و دوره‌هایی چون پارت‌ها پایتخت نیز بوده است و محل اقامت این خاندان بوده است و نام‌هایی چون« آساک» نامیده شده که در دوره‌های بعد«خبوشان» نیز نام‌گرفته و سپس «وجان» و سرانجام قوچان نام‌گذاری شده است.
ازلحاظ گردشگری وجود مناطق زیبای طبیعی و خوش آب‌وهوا ازجمله منطقه نمونه گردشگری دره «شمخال» در شهر مرزی باجگیران و همچنین منطقه گردشگری دره یوسف خان و سد تبارک، مهم است که لازم است در این مناطق با سرمایه‌گذاری‌ها و ایجاد امکانات خدماتی و رفاهی مناسب زمینه اشتغال ساکنان و حضور گردشگران و طبیعت گردان بیشتری را جذب کند.
یک فرصت دیگر مؤثر درزمینهٔ اشتغال رسیدگی به آثار بناهای تاریخی و باستانی است که باعث بهبود وضعیت اقتصادی شهرستان می‌شود و وجود موزه مردم‌شناسی قوچان هم از دیگر ظرفیت‌های گردشگری است که زمانی در همین مکان تعدادی اشیای قدیمی و تاریخی مانند سکه‌ها، ظروف سفالی و آثار خطی مربوط به قوچان در ویترین‌ها در معرض دید قراردادت که بعد به هر دلیل این اشیا به مشهد انتقال یافت.
قرار گرفتن شهرستان قوچان در مسیرهای مواصلاتی به سمت مشهد مقدس خود یک فرصت دیگری است که می‌توان با ایجاد توقفگاه‌های لازم در این شهرستان صنایع‌دستی این شهرستان را به نمایش گذاشت و مسافران را با آداب‌ورسوم قوچان آشنا کرد.
در ایام عید مسافران استان‌های شمالی به سمت مشهد مقدس روانه می‌شوند و لذا ایجاد مکان‌های اقامتی و استراحتگاهی و طرح توسعه و خدمات بهتر دو میقات الرضا امامزاده ابراهیم (ع) و امامزاده جلیل (ع) یک ضرورت است.
یکی دیگر از زمینه‌هایی که سبب افزایش رونق اقتصادی این شهر به دنبال دارد توجه بیش‌تر به صنایع‌دستی و ایجاد بازار ثابتی برای فروش محصولات توسط هنرمندان صنایع‌دستی در مبادی ورودی و خروجی شهراست که هم شاهد به رونق افتادن هنرها و صنایع‌دستی مختلف مثل چارق‌دوزی، نمدمالی، جاجیم، گلیم‌بافی و پوستین‌دوزی که گذشته موفقی در مردمان این دیار داشته است.
درهرحال قوچان با داشتن تاریخ و تمدن کهن و آثار به ثبت رسیده در فهرست آثار ملی و ظرفیت‌های گفته‌شده همچنان از وجود اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی بی‌بهره است که در سال ۱۳۹۵ در سفر معاون وقت رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور به قوچان در تبدیل نمایندگی میراث فرهنگی گردشگری آن به اداره قول مساعد داده‌شده که متأسفانه تاکنون به انجام نرسیده است.
این امید است باهمت مسئولان مربوط این اداره در قوچان راه‌اندازی شود و توجه هرچه بیش‌تر به قوچان درزمینهٔ میراث فرهنگی و جذب سرمایه‌گذاران و رونق گردشگری و همچنین حمایت از هنرمندان در بخش صنایع‌دستی، وضعیت اشتغال و اقتصاد و رونق بازار شهرستان به‌خوبی بهبود یابد از برخی مهاجرت‌ها از قوچان به شهرهای بزرگ نیز کاسته شده که مهاجرت هنرمندان ارزنده از آن جمله است.
قوچان و گذشته پر افتخار
قوچان در ۱۳۰ کیلومتری مشهد و ۸۰۷ کیلومتری تهران قرار دارد. انگور و شیره انگور این منطقه مشهور است و سیب درختی منطقه اوغاز باجگیران نیز کم‌نظیر است.
قوچان دارای دام و محصولات دامی فراوانی است و پنیر کردی قوچان که در داخل پوست (خیک) نگهداری می‌شود، بسیار مرغوب و خوشمزه است. از جاجیم که نوعی پارچه زبر و رنگی این منطقه است نوعی پالتو درست می‌کنند که به آن چوخه می‌گویند و هنگام کشتی چوخه از آن استفاده می‌شود.
شهرستان قوچان در فاصله ۱۳۰ کیلومتری مشهد مقدس و در مسیر جاده آسیایی و شمال شرقی کشور قرار دارد و محدوده آن از شمال به درگز و کشور ترکمنستان و از جنوب به نیشابور و از شرق به چناران و از غرب به فاروج منتهی می گردد و از معبر گمرک باجگیران به کشورهای آسیای میانه متصل می گردد و دارای ۲۸ کیلومتر مرز بین المللی با کشور ترکمنستان می باشد.
قدمت قوچان به حدود ۲۵۰ سال پیش از میلاد بر می گردد. از صدر اسلام تا اوایل تسلط قوم مغول به اسامی آساآک ،آشاک، آرسکا، استوا، خوجان، خبوشان یاد شده است و سلسله اشکانی از ۲۵۶ سال قبل از میلاد تا ۲۲۴ میلادی بر ایران حکومت داشته اند . اولین پایتختش در حوالی قوچان امروز بوده است .
شهر قوچان در زلزله پیاپی سالهای ۱۳۱۱و ۱۳۱۲ ه.ق در هم ریخت و سیل ۱۳۵۵ ه.ش. نیز زخم دیگری بر سینه مردمان مقاوم و صبور این خطه وارد آورد و خانه های شهر قدیم (قوچان عتیق) را به آوار تبدیل کرد که در همان سالهای وقوع زلزله ، شجاع الدوله محمد ناصر خان پس از تهیه زمین در حدود ۱۲ کیلومتری شهر مخروبه مکانی را برای ایجاد شهر جدید در نظر گرفت.
دشت قوچان و حوزه رود اترک در مجاورت ارتفاعات هزار مسجد، شاه‌جهان، عامل مهمی در پیدایش تمدن‌های پیشرفته حداقل در هزاره چهارم قبل از میلاد و پس از آن بوده و بدلیل اقلیم مناسب و خاک حاصل‌خیز از گذشته‌های دور تا به امروز مورد سکونت قرار گرفته است و بدلیل موقعیت جغرافیایی آن در مسیر جاده آسیایی و ترانزیتی کشورهای آسیای میانه از معبر گمرک باجگیران همیشه مورد توجه بوده است.
شهر قوچان بدلیل موقعیت تاریخی از جمله دارا بودن ۱۴۰ اثر تاریخی و داشتن ۳۲ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی و ۲۰ منطقه جذاب گردشگری و موقعیت خاص آن از گذشته مورد توجه بوده و عالمان ،عارفان و اندیشمندان و شعراء و پهلوانان صاحب نامی همچون آقا نجفی قوچانی، جعفر قلی زنگلی، استاد قشیری، نوعی خبوشانی، صحرایی، بهادری و شکفته بوده است.
از وقایع مهم دیگر قوچان کشته شدن نادرشاه افشار در محلی به نام فتح آباد در سال ۱۱۶۰ هجری قمری است. از حوادث دیگر کشته شدن کلنل پسیان است که در ذهن معاصرین هنوز زنده است. قوچان بارها در اثر زلزله ویران شده و شهر جدید قوچان در ۱۲ کیلومتری شهر کهنه پس از زلزله سال ۱۳۱۲ ایجاد شده است.
نظر شما