بازار، گروه استانها، سال ۹۹ برای مالکان سهام عدالت استان قزوین بعد از ۱۵ سال بلاتکلیفی سال حساسی بود، روزهایی که سرنوشت مدیریت سهام عدالت به مردم سپرده شد، درحالی‌که بخش قابل‌توجهی از مردم در پی این تصمیم یک‌باره در سردرگمی تصمیم‌گیری برای آینده این دارایی خود به سر می‌برند.
تعیین سرنوشت سهام عدالت ، دارایی عمومی اکثریت مردم در حالی به دست مردم سپرده شد که بر اساس مطالعات انجام‌شده بخش قابل‌توجهی از جمعیت کشور از حداقل‌های سواد بورس و مدیریت سهام برخوردار نیستند، این ناآشنایی مردم با بازارهای سرمایه از یک‌سو و آینده مبهم مدیریت غیرمستقیم سهام از سوی دیگر اماواگرهای فراوانی را پیش روی مردم قزوین قرارداد.
شاید هم‌زمانی عجیب آزادسازی سهام عدالت و بحث‌های خریدوفروش آن با مشکلات اقتصادی که در پی شیوع بیماری کروناسایه انداخته، بیشتر وسوسه فروش سهام عدالت را در بین اقشار متوسط و ضعیف جامعه ایجاد کرده است، وسوسه‌ای که این روزها با آینده مبهم سهام عدالت زمینه را برای حضور سودجویان و دلالان فراهم می کند و مردم باید بیشتر مراقب این موضوع باشند.
حالا فرصت سهام عدالت تا ۱۵ خرداد ماه تمدید شده و مردم همچنان در دوراهی مانده ان. درباره تمام کم و کیف و ابهامات سهام عدالت با فرزین بهنامی‌فر مدیرکل اقتصاد و دارایی استان قزوین به گفتگو نشستیم.
* سهام عدالت از چه روزی در کشور ما شکل گرفت؟
با تصمیم دولت وقت و مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۴ اجازه داده شد برای شش دهک درآمدی بخشی از سهام‌دارایی‌های دولت در قالب سهام عدالت و با بازپرداختی ۱۰ ساله از محل سود همین سهام در نظر گرفته که دو دهک اول آن شامل مددجویان کمیته امداد و بهزیستی برای دریافت این سهام از ۵۰ درصد تخفیف بهره‌مند شدند و مابقی دهک‌های درآمدی از سهام عدالتی با بازپرداخت ۱۰ ساله برخوردار شدند. که با این اتفاق برای برخی از مردم سهام یک‌میلیون تومانی و برخی دیگر سهام ۵۰۰ هزارتومانی اختصاص یافت.
در کل کشور ۴۹ میلیون و ۲۶۰ هزار نفر ثبت‌نام کامل را انجام دادند و سهامدار سهام عدالت شدند و در استان قزوین نیز پس از ثبت‌نام نزدیک به هشت هزار نفر ۷۶۵ هزار و ۵۶۹ نفر آن‌ها سهامدار قطعی محسوب شدند که چیزی نزدیک به ۶۰ درصد جمعیت استان را شامل می‌شد که بسیار به میانگین‌های کشوری نزدیک بود.
* چرا ارزش سهام مالکان سهام عدالت با یکدیگر متفاوت است؟ هر ایرانی چقدر سهام‌دارد؟
در زمان اختصاص سهام عدالت به مردم مبنای اختصاص سهام برای هر ایرانی یک میلیون تومان برای یک خانواده ۵ نفره در نظر گرفته شد و بر اساس بعد خانوار در خانواده‌های بیش از پنج نفر ارزش سهام ببین اعضای خانواده تقسیم شد و ازاین‌رو برخی از افراد زیر ۱ میلیون تومان سهام دریافت کردند.
از سوی دیگر بعد از گذشته ۱۰ سال از اختصاص سهام عدالت به ایرانیان با محاسبه میزان سود سهام و بازگشت هزینه اولیه آن نزدیک به نیمی از ارزش سهام به مالکیت افراد درآمد و ۵۰ درصد مابقی ارزش آن به دو دهک درآمدی پایین تخفیف داده شد اما برای دهک‌های درآمدی دیگر فرصتی برای تکمیل ماء التفاوت سود و ارزش سهام در نظر گرفته شد تا بتوانند از کل سهم خود برخوردار شوند. در این بازه زمانی نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر از مردم ایران با پرداخت ماء التفاوت سهم توانستند مالک تمام سهام خود شوند و ازاین‌رو امروز
افرادی که سهام عدالت خود را به‌صورت کامل دریافت کردند سهامی نزدیک به ۱ میلیون تومان و مابقی افراد سهام ۵۳۲ هزارتومانی و ۴۹۲ هزارتومانی دارند. بر همین اساس در سال ۹۵ پرونده سهام عدالت با بیش از ۴۹ میلیون و ۲۰۰ هزار سهامدار به‌صورت کامل بسته شد و سهامداران مالک ۴۹ سهم از ۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیر بورسی شدند.
* سود اختصاص‌یافته به این میزان سهام برای سهامداران چه قدر است؟
بر همین اساس طی چند سال گذشته سود سهامداران بر مبنای ارزش سهام آنان به‌حساب افراد واریز شد که سود سال ۹۵ برای سهامداران ۱ میلیون تومانی ۱۵۰ هزار تومان، سود سال ۹۶ مبلغ ۱۷۵ هزار تومان و سود سال ۹۷ مبلغ ۲۰۵ هزار تومان واریز شد.
در این مدت افرادی که موفق به ثبت شماره شبا در سامانه نشده باشند سود آن‌ها به امانت در نزد سازمان خصوصی‌سازی وجود دارد و پس از تاریخ ۱۰ خرداد سایت باز می‌شود و امکان ثبت شماره شبا برای این افراد وجود دارد و سود این سه دوره یکجا به‌حساب آن‌ها واریز می‌شود.
*آزادسازی سهام عدالت تازه‌ترین اقدام دولت در این خصوص است
بله؛ با اذن مقام معظم رهبری در ۹ اردیبهشت‌ماه سال جاری فرآیند آزادسازی سهام عدالت در کشور آغاز و از ۱۰ اردیبهشت لغایت ۱۰ خردادماه برای سهامداران مهلت تعیین شد البته این مهلت یک هفته دیگر نیز تمدید شد تا مردم بتوانند ثبت نام کنند به هر حال مردم می بایست بین دو روش مستقیم و غیرمستقیم راهی را برای مدیریت سهام عدالت خود انتخاب کنند.
از این رو دو گزینه مدیریت مستقیم سهام عدالت و مدیریت غیرمستقیم پیش روی سهامداران قرار گرفت چون به‌صورت پیشرفت روش غیرمستقیم در سامانه برای مدیریت سهام در نظر گرفته‌شده کسی که به این جمع‌بندی رسیده است که توانایی مدیریت سهام خود را دارد با مراجعه به سامانه سهام عدالت می‌تواند روش مدیریت مستقیم سهام عدالت را انتخاب کند.
*تفاوت روش مدیریت مستقیم و غیرمستقیم در چیست؟
درروش مستقیم مدیریت سهام بر عهده خود سهامدار است و برای کسانی مطلوب است که آگاهی کافی داشته باشند البته روش مستقیم پیش‌بینی می‌شود که محدودیت‌هایی برای فروش وجود داشته باشد که سهامدار درصد مشخصی از سهام را و در مقاطع مشخصی از سهام بتواند به فروش برساند چراکه مجموع کل سهام عدالت موجود در کشور عدد بزرگی است و اگر آزادسازی کامل عرضه شود قطعاً نظام مالی بورس به هم می‌ریزد و این پیش‌بینی کارشناسانه صورت گرفته است که افراد در مقاطع زمانی بتوانند بخشی از سهام خود را به فروش برسانند.
درروش غیرمستقیم شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مسئولیت مدیریت سهام مالکین را عهده‌دار می‌شوند و درواقع مالکین سهام عدالت سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌شوند و سبدی از سهام تشکیل می‌شود و همه سهام‌ها در داخل یک سبد ریخته می‌شود و فرد سهامدار آن شرکت سرمایه‌گذاری می‌کند.
مرحله آزادسازی سهام عدالت به این معناست که افراد مالکیت سهام خود را به دست می آوردند و در هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم افراد اختیاردار سهام خود هستند و امکان فروش برای این افراد بعد از اعلام دولت فراهم خواهد بود.
ازاین‌رو تصور ایجادشده در مردم که تنها درروش مدیریت مستقیم امکان فروش سهام وجود دارد درست نیست و درروش غیرمستقیم هم مردم می‌توانند سهام خود را بفروشند، اما احتمالاً محدودیت‌هایی برای این‌که بازار ساز بتواند در سطح کلان بازار را کنترل و مدیریت کند وجود خواهد داشت.
* آیا ارزش سهام افراد متفاوت است؟
از ابتدای طرح مسئله سهام عدالت در کشور یکی از مواردی که نگرانی‌هایی را برای مردم ایجاد کرده است مسئله ارزش سهام افراد بود اما از آنجائی که اسم این سهام ایجاب می‌کند، نوع تقسیم سهام به‌گونه‌ای بوده است که ارزش سهام برای تمامی افراد به یک اندازه باشد به عبارتی می‌توان گفت پس از آزادسازی تمامی مالکین سهام ۱ میلیون تومانی دارای یک‌میزان ارزش واقعی سهام خواهند بود.
ازاین‌رو با انتخاب نحوه‌های مختلف مدیریت سهام تغییری روی ارزش سهام افراد ایجاد نمی‌شود و از مجموع ۴۹ سهم موجود افرادی که روش مستقیم را انتخاب می‌کنند برای ۳۶ شرکت بورسی می‌تواند روش مستقیم را انتخاب کند و همچنان برای ۱۳ شرکت غیر بورسی اختیاری ندارد.
* ارزش واقعی سهام عدالت در بازار امروز چه میزان است؟
طی این مدت از سوی کارشناسان اعداد و ارقام مختلفی برای ارزش واقعی سهام عدالت در نظر گرفته‌شده است اما چیزی که به نظر منطقی می‌رسد رشد بین ۱۰ تا ۱۵ درصدی است که بسته به میزان اولیه سهام افراد اتفاق افتاده است.
ما هیچ توصیه‌ای برای انتخاب روش‌ها نداریم و مردم باید با توجه به سواد بورسی و علمی که دارند خودشان انتخاب کنند چون شورای عالی بورس هم اظهارنظر نکرده است، نمی‌توانیم اظهارنظری در این خصوص داشته باشیم، البته شاید اگر اظهارنظر می‌شد برای مردم هم انتخاب راحت‌تر بود ولی چیزی که العان ما بر اساس آن می‌توانیم این انتخاب را راحت کنیم بحث همان آگاهی و سواد بورسی است و واقعاً اگر کسی از خودش نمی‌بیند روش مستقیم می‌تواند برای این افراد به از دست دادن این دارایی منجر شود.
* وضعیت جاماندگان سهام عدالت چگونه است؟ ثبت‌نام جدید از چه زمانی آغاز می‌شود؟
در حال حاضر سؤال‌هایی از قبلی این‌که من جامانده‌ام، آن موقع بچه‌ای نداشته‌ام، آن موقع کارمند نبوده‌ام و یا این‌که طی چند سال اخیر دهک درآمدی بنده تغییر کرده است در این خصوص ایجادشده است ، اما چیزی که امروز وجود دارد این است که فایل سهام عدالت در کشور دیگر بسته‌شده است و برای کسایی که جابه‌جایی بین دهک‌ها ایجادشده ، جامانده از سهام عدالت هستند و یا پس از ثبت‌نام سال‌های گذشته متولدشده‌اند امکان ثبت‌نام جدید وجود ندارد. البته باید در این خصوص منتظر تصمیم دولت باشیم اما تاکنون هیچ فرآیند مشخصی برای ثبت‌نام این افراد در نظر گرفته نشده است.
خریدوفروش غیررسمی سهام عدالت مورد تائید شما است؟
متأسفانه سوءاستفاده، تخلف و کلاه‌برداری در همه موضوعات مرتبط با پول و سرمایه مشاهده می‌شود که امروز سهام عدالت با همه ابهاماتی که در خصوص مدیریت و سرنوشت آن وجود دارد هم شاهد حضور سودجویان هستیم اما به مردم اطمینان خاطر می‌دهید که با اندکی صبر می‌توانند بهترین تصمیم‌گیری را برای سهام خود داشته باشند و قطعاً خریدوفروش غیرقانونی در این وضعیت به ضرر مالکین سهام عدالت خواهد بود. ازاین‌رو از مردم می‌خواهیم تا پایان روز هشتم خردادماه با تعیین و تکلیف سهام خود برای آینده این دارایی تصمیم‌گیری کنند.
نظر شما