بازار؛ گروه استانها: نوروز که می‌رسد با شکفته شدن شکوفه‌ها به نظر می‌رسد که حس همدلی و خدمت به زائران و مسافران نیز در ایران شکوفا می‌شود زیرا در هر روستا و مسجدی شاهد برپایی میز خدمت به مسافران و معرفی جلوه‌های فرهنگی و آداب‌ورسوم مردم هر منطقه هستیم.
در این میان مسافران بسیاری برای زدودن خستگی راه و آشنایی با آداب‌ورسوم مردم هر منطقه لحظه از شتاب سفر کاسته و در مقابل همین توقفگاه‌های موقت ترمز گرفته و با نگاه و همچنین خرید برخی از سوغات محلی برپاکنندگان این آئین‌های بومی را همراهی می‌کنند.
توقف بسیاری از این رانندگان و زائران در ایام نوروز و در برابر ایستگاه‌های خدمت موجب می‌شود تا شوق خدمت اهالی روستاهای حاشیه جاده‌ها برای ارائه خدمات و فروش کالا بیشتر شود لذا این موضوع کمک شایانی در این ایام به اقتصاد روستائیان می‌کند.
مسیرهای منتهی به مشهد مقدس سالانه شاهد هزاران خودرو و میلیون‌ها مسافر است که توقف این مسافران در حاشیه جاده‌ها و روستاها منجر به تقویت اقتصاد مردم این مناطق می‌شود.
بی‌توجهی به اقتصاد روستایی
حسین ابراهیمی کارشناس بوم گردی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: استان خراسان رضوی به دلیل برخورداری از طبیعتی چهارفصل تمام روستاهای آن از ظرفیت گردشگری برخوردار است که باید با ساخت اقامتگاه‌های بوم گردی و توجه به زیرساخت‌های گردشگری برای افزایش اشتغال در این مناطق تلاش کرد.
وی ادامه می‌دهد: این در حالی است که ما هنوز در بسیاری از تفرجگاه‌ها مانند «اخلمد» که سالانه هزاران گردشگر خارجی و داخلی را به سمت خود می‌کشاند نتوانستیم چشمه بهداشتی موردنیاز گردشگران را فراهم کنیم!
وی در این رابطه توضیح می‌دهد: در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه، الگوی رشد روستایی به‌مثابه راهبرد با اهمیت برای تأمین نیازهای اساسی و توزیع بهینه منافع ناشی از توسعه ملی است.
وی بیان می‌کند: توجه ویژه به روستاها و برنامه‌ریزی برای توسعه روستایی علاوه برافزایش تولید ناخالص ملی، موجب ماندگاری جمعیت مولد به‌ویژه جوانان و نوجوانان در این مناطق شده و جامعه را از پیامدهای مهاجرت و حاشیه‌نشینی، مشاغل کاذب، فقر و آسیب‌های اجتماعی می‌رهاند.
این کارشناس گردشگری با اشاره به روستاهای حاشیه جاده در مناطق شمالی کشور اذعان می‌کند: حضور میلیونی گردشگران و مسافران در جاده‌های شمال کشور موجب رونق و همچنین اشتغال‌زایی برای بسیاری از روستائیان شده است و در بسیاری از روستاهای کشور شما مشاهده می‌کنید که خیلی عظیمی از گردشگر برای مشاهده بناهای روستا زحمت سفر را به جان می‌خرند و لذا سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی برای اقتصادی که در جاده‌های ایران جاری است و از آن استفاده نیم شود باید موردتوجه جدی واقع شود.
اقتصاد گردشگری زنجیره بهم پیوسته
ابراهیمی دراین رابطه اذعان می کند: وقتی از اقتصاد گردشگری صحبت می‌کنیم، منظور تمامی فعالیت‌های مرتبط با توریسم و گردشگری در بخش‌های مختلف از حمل و نقل گرفته تا اقامت و اسکان، رستوران‌ها و مراکز تفریحی، اماکن و بناهای تاریخی، جاذبه‌های طبیعی و آداب و رسوم و میراث فرهنگی و قومی است که مخرج مشترک همه آن‌ها نیز گردشگری و سفر است.
وی بیان می کند: فردی که از منطقه‌ای خارج می‌شود و به جای دیگری می‌رود، به اقتصاد آن منطقه پول تزریق می‌کند و گویی در راه رشد و توسعه آن منطقه گام برداشته یا کالایی را از نقطه‌ای به نقطه دیگر صادر کرده است.
وی می افزاید: در این مسیر درست از زمانی که گردشگران عزم سفر و جایجایی از نقطه‌ای به نقطه دیگر می‌کنند، مجموعه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی آغاز می‌شود که در دسته‌بندی اقتصاد گردشگری قرار می‌گیرند.
این کارشناس توضیح می دهد: از بلیتی که از آژانس خریداری شده تا هواپیما یا قطار و اتوبوس تا محل اقامت و یا غذاها و نوشیدنی‌هایی که مصرف می شود و یا بازدید از اماکن و جاذبه‌ها، خریدهایی که انجام می‌شود همگی در زمره اقتصاد گردشگری قرار دارد.
ابراهیمی به ما می گوید: به عبارتی دیگر تمام خدمات و تسهیلاتی که به گردشگر در زمان سفر به دو شکل کالا یا خدمات ارائه می‌شود، و نیازها و تقاضاهای او را پاسخ می‌دهد، اقتصاد گردشگری می‌گویند که نیازمند فرهنگ سازی؛ آموزش و سرمایه گذاری است.
وی ادامه می دهد: کشورها چند سالی است که به گردشگری و کسب و کارهای مرتبط با آن اهمیت بیشتری می‌دهند و این را با مقایسه سرعت رشد اقتصاد گردشگری در دوره‌های مختلف می‌توان دریافت.
این کارشناس صنعت گردشگری با اشاره به اینکه خوش بینی‌ها به آینده صنعت گردشگری روز به روز بیشتر می‌شود یادآور می شود: خروجی اکثر گزارش‌ها و تحلیل‌ها این است که سرعت رشد صنعت گردشگری، از هر فعالیت اقتصادی دیگری بالاتر است لذا براساس برآوردهای جهانی، ظرف مدت ۱۰ سال علاوه بر اینکه میل عمومی به سفر بیشتر می‌شود و تعداد سفرها با انگیزه‌های مختلف میان مردم سرتاسر جهان فزونی می‌گیرد، مشارکت اقتصادی در مشاغل و کسب و کارهای گردشگری نیز رشد خواهد کرد به طوری که در آینده ۲۵ درصد شغل‌های جهان در حوزه گردشگری خواهد بود.
شناسایی مسیرهای تاریخی
دبیر ستاد اجرایی خدمات سفر خراسان رضوی در همین راستا بابیان اینکه توقف زائران در مسیرهای منتهی به مشهد موجب پویایی اقتصادی شهرستان‌های خراسان رضوی می‌شود اظهار می‌کند: این موضوع علاوه بر برکات مالی از حوادث جاده‌ای به دلیل خستگی و خواب‌آلودگی نیز پیشگیری می‌کند.
سالانه بیش از ۳۰ میلیون زائر به مشهد سفر می‌کنند که حدود ۸۵ درصد از آن‌ها با وسیله نقلیه شخصی در جاده‌های استان تردد دارند که حضور این جمعیت نقش بسزایی در اقتصاد گردشگری دارد
سید جواد موسوی می‌گوید: سالانه بیش از ۳۰ میلیون زائر به مشهد سفر می‌کنند که حدود ۸۵ درصد از آن‌ها با وسیله نقلیه شخصی در جاده‌های استان تردد دارند که حضور این جمعیت نقش بسزایی در اقتصاد گردشگری دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی در این رابطه اذعان می‌کند: توقف زائران و مسافران در شهرها و روستاهای مسیر مشهد و بهره بردن از حضور آن‌ها هنر دهیاران، شهرداران و اعضای شورای شهرها و روستاها در برنامه‌ریزی برای اجرای برنامه‌های فرهنگی و اقتصادی است.
وی بیان می کند: توقف و ماندگاری زائران در روستاها و شهرهای مسیر مشهد به پویایی اقتصادی کمک و از حوادث جاده‌ای که به دلیل خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان رخ می‌دهد، جلوگیری می‌کند.
موسوی می‌افزاید: در همین راستا پیشنهادشده تا آیین نوروز گاه و نمایشگاه‌های صنایع‌دستی، سوغات و محصولات کشاورزی در شهرها و روستاهای مسیر منتهی به مشهد برگزار شود.
وی یادآور می‌شود: پس از امضای تفاهم‌نامه‌ای با جهاد دانشگاهی خراسان رضوی مطالعاتی درزمینهٔ شناسایی مسیرهای تاریخی، فرهنگی، گردشگری و جاذبه‌های این مسیرها انجام‌شده که می‌تواند مبنای توسعه گردشگری در استان باشد.
برنامه‌ریزی برای توقف زائران
مسئول کمیته اسکان و رفاه ستاد اجرایی خدمات سفر خراسان رضوی نیز با اشاره به ظرفیت ۱۵۰ اقامتگاه بوم‌گردی در شهرستان‌های خراسان رضوی به بازار می گوید: پس از گذشت ۲ سال از آغاز کرونا امسال با افزایش کم‌سابقه تعداد زائران مواجه خواهیم بود.
یوسف بیدخوری به تفاوت مسافران در استان خراسان رضوی با دیگر استان‌های کشور اشاره‌کرده و می‌گوید: این استان با محوریت زیارت شناخته می‌شود و نیمی از زائران خارجی ورودی به کشور برای زیارت امام رضا(ع) وارد ایران می‌شوند.
اقتصاد گردشگری زمانی فعال می‌شود که خدمات اقامت و پذیرایی انجام شود، ما نیز تلاش می‌کنیم زمینه ایجاد مراکز اقامتی و پذیرایی را مبتنی بر ظرفیت‌های گردشگری در شهرستان‌ها فراهم کنیم
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی با اشاره به برخی برنامه‌های اداره کل برای توسعه گردشگری در شهرستان‌های خراسان رضوی بیان می‌کند: اقتصاد گردشگری زمانی فعال می‌شود که خدمات اقامت و پذیرایی انجام شود، ما نیز تلاش می‌کنیم زمینه ایجاد مراکز اقامتی و پذیرایی را مبتنی بر ظرفیت‌های گردشگری در شهرستان‌ها فراهم کنیم.
وی در خصوص تمهیدات در نظر گرفته‌شده برای اسکان زائران نوروز ۱۴۰۲ می‌گوید: فضاهایی چون زائر شهر رضوی، حسینیه‌ها و بقاع متبرکه، مدارس، سالن‌های ورزشی، فضاهای اضطراری در اختیار شهرداری مشهد، امور مساجد و فضاهای اردوگاهی سپاه، ظرفیت ادارات و ... در حالت آماده‌باش قرار دارند؛ البته ممکن است مانند دهه پایانی صفر برخی از این فضاها مورداستفاده قرار نگیرند اما پیش‌بینی‌های لازم انجام‌شده است.
دهیاران خط مقدم خدمت‌رسانی به زائران
سرپرست اداره کل هماهنگی امور رفاهی زائرین استانداری خراسان رضوی نیز می‌گوید: شهرداران، دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی شهرها و روستاهای مسیر، در خط مقدم خدمت‌رسانی به زائران قرار دارند.
محمدعلی توسلی اذعان می‌کند: ۶۵ روستا در حاشیه جاده‌های مواصلاتی قرارگرفته‌اند که ظرفیت و پتانسیل حضور و تردد زائران در آن‌ها وجود دارد.
وی به اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری شاد طی ایام نوروز اشاره‌کرده و اذعان می‌کند: ایجاد این ایستگاه‌ها و توقف گاه‌ها می‌تواند ظرفیت‌های روستاها را معرفی کند به‌گونه‌ای که انعکاس جهانی داشته باشد.
توسلی بیان می‌کند: همچنین اطلاع‌رسانی از اقدامات و برنامه‌های فرهنگی و خدماتی برای زائران یکی از ضروریات است.
نظر شما