بازار؛ گروه استانها: حمل‌ونقل کالا و تسهیل تجارت میان کشورها به‌عنوان یک شاخص جهت رشد در تمامی زمینه‌ها ازجمله تجارت، اشتغال، حمل‌ونقل می‌تواند مؤثر باشد.
برخی کشورها با دارا بودن موقعیت جغرافیایی راهبردی و سرمایه‌گذاری در امور زیربنایی مانند تجهیزات بندری،جاده‌ها و راه‌آهن توانسته‌اند از این مزیت برای افزایش درآمدهای ارزی و ارتقای جایگاه خود در توسعه تجارت ملل محصور در خشکی، به نحو مطلوب استفاده کنند.
استان خراسان رضوی در زمره استان‌هایی است که به لحاظ موقعیت جغرافیایی از مزیت عبور کالا بهره‌منداست و با تجهیز هم‌زمان مبادی ورودی و خروجی کالا تکمیل‌کننده کریدور های بین‌المللی است.
تسهیل ترانزیت در مرزهای خراسان به دلیل حجم قابل‌توجه صادرات به آسیای میانه و به‌ویژه کشور افغانستان بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند جایگاه واقعی ایران در صنعت ترانزیت را تحقق بخشد و از این مزیت در راستای افزایش درآمدهای ارزی و ارتقای موقعیت راهبردی خود در منطقه به نحو مطلوب استفاده کرد اما این آرزو درگرو تسهیل صادرات و ترانزیت است.
فرازوفرود در مرزهای شرقی
خراسان رضوی دارای اقتصاد ترانزیتی است و سالانه ناوگان حمل‌ونقل بخشی از کالاهای کشورهای دیگر از مرز این استان وارده کرده و به کشورهای دیگر منتقل می‌کند اما موانع متعددی مانند فرسودگی ناوگان باری و یا توقف کامیون‌ها در مرز که درنهایت به گران تمام شدن بارهای صادراتی منجر می‌شود از جمله مشکلاتی است که بر روی قدرت رقابت ایران در بازارهای منطقه تأثیر نامطلوبی دارد.
توقف‌های کامیون‌های حمل بار در مرز از یک‌سو هزینه‌های حمل‌ونقل کالای صادراتی یا ترانزیتی را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر صاحبان کالاها ترجیح می‌دهند که از کوتاه‌ترین مسیر، حمل‌ونقل کالای خود را انجام دهند لذا در این میان بخشی از صادرات و ترانزیت استان از بین می‌رود
مسئول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: توقف‌های کامیون‌های حمل بار در مرز از یک‌سو هزینه‌های حمل‌ونقل کالای صادراتی یا ترانزیتی را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر صاحبان کالاها ترجیح می‌دهند که از کوتاه‌ترین مسیر، حمل‌ونقل کالای خود را انجام دهند لذا در این میان بخشی از صادرات و ترانزیت استان از بین می‌رود.
علی‌اکبر لبافی در پاسخ به اینکه چرا باوجود اهمیت تسهیل تردد خودروهای باری در مرز هنوز شاهد برخی ناهماهنگی‌ها و بی‌نظمی هستیم اظهار می‌کند: در این راستا عوامل بسیاری دخیل است که برخی به احکام بالادستی و برخی به نبود مدیریت واحد و برخی به تعلل دستگاه‌های اجرایی باز می‌گردد.
وی عنوان می‌کند: به‌طور مثال به‌موجب ماده ۱۲ قانون امور گمرکی مسئولیت هماهنگی، نظارت و به‌طورکلی مدیریت حوزه مرزی در بخش اقتصادی با گمرک است اما در سال ۱۳۹۶ حسب دستور رئیس‌جمهور وقت این مسئولیت به نحوی به حوزه معاونت راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای وزارت راه و شهرسازی گذاشته‌شده است، لذا هنوز دوگانگی در احکام بالادستی منجر به پراکندگی مدیریت در مرز شده است.
مسیر ناهموار ترانزیت
وی فقدان مدیریت جامع، پراکندگی خدمات از سوی دستگاه‌های اجرایی متولی در مرز، توقف کامیون‌ها و خطر از دست رفتن بازارها را بخشی از مشکلات پیش روی مسیر ناهموار ترانزیت در این مرزها عنوان کرده و ابراز می‌کند البته برخی از عوامل را نیز تابع شرایط زمانی است.
مسئول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی می‌گوید: درگذشته مرز دوغارون ظرفیت تردد دو هزار کامیون به‌صورت روزانه را داشت، اما در حال حاضر شاهد تردد حدود ۲۰۰ دستگاه کامیون دررفت و ۲۰۰ دستگاه در برگشت هستیم لذا برخی نمایندگی‌های دستگاه‌های اجرایی به دلیل کمبود نیروی انسانی ساعات کمتری در مرز حضور دارند و مدت‌زمان کمتری را به رسیدگی به امور کامیون‌ها ای حمل بار اختصاص می‌دهند لذا با افزایش تعداد ترددها خواب کامیون‌ها افزایش و این موضوع دردسرساز می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه آیا راهکاری برای حل مشکلات موجود در مرز و تسهیل تردد کامیون‌های ترانزیتی هست یا خیر نیز به ما می‌گوید: به نظر بنده برای حل موضوع توقف کامیون‌های صادراتی و ترانزیتی در مرزهای شرقی، مدیریت اقتصادی کل گمرکات مرزی استان باید به بخش خصوصی واگذار شود.
وی با اشاره به اینکه البته اقداماتی مانند راه‌اندازی سیستم نوبت‌دهی برای روان‌سازی انجام پذیرفته است ادامه می‌دهد: هوشمند سازی سیستم نوبت‌دهی ناوگان حمل‌ونقل در مرز دوغارون توسط بخش خصوصی انجام‌شده که اگر این سیستم دقیق کار کند بخش اعظمی از مشکلات حل می‌شود.
کاهش حجم کالاهای صادراتی
رئیس انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی نیز با اشاره به اینکه در طی یک سال گذشته تلاش دولتمردان در راستای حل مشکلات و تسهیل تردد ناوگان باری معطوف بوده است به بازار می‌گوید: مشکلات در مرزهای شرقی کم شده اما واقعیت این است که هنوز حل‌نشده است.
حجم صادرات و ترانزیت کم شده و لذا مشکلات سال گذشته و اعتراضات شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی نسبت به قبل کاهش‌یافته است اما هنوز مشکل ارائه خدمات و هماهنگی در مرز برای سرعت گرفتن ترانزیت وجود دارد
احمد زمانیان یزدی البته بخشی از کم شدن مشکلات و روان‌سازی تردد ناوگان حمل‌ونقل باری را ناشی از کاهش حجم بارهای صادراتی از ایران می‌داند و می‌گوید: حجم صادرات و ترانزیت کم شده و لذا مشکلات سال گذشته و اعتراضات شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی نسبت به قبل کاهش‌یافته است اما هنوز مشکل ارائه خدمات و هماهنگی در مرز برای سرعت گرفتن ترانزیت وجود دارد.
وی اذعان می‌کند: تسهیل در تردد خودروهای ترانزیتی و کاهش زمان ترخیص کالا در حفظ بازارهای رقابتی بسیار حائز اهمیت است.
رئیس انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی بابیان اینکه ترخیص کالا در بندرعباس خود به پنج تا شش روز زمان نیاز دارد به ما می‌گوید: این موضوع برای کانتینرهایی که اجاره آن‌ها به دلار پرداخت می‌شود گران تمام‌شده و هزینه کالای صادراتی را افزایش می‌دهد حال وقتی این بار قرار است یک هفته نیز در مرز خراسان بر روی زمین بماند و هزینه خواب به آن اضافه شود لذا دیگر برای تاجر صرفه اقتصادی ندارد.
وی با تأکید بر اینکه باید تا جای ممکن هزینه حمل بار را برای باقی ماندن در میدان رقابت منطقه‌ای کاهش دهیم می‌افزاید: این موضوع موجب شده تا جدیداً برخی تاجران افغانستانی مسیر پاکستان را برای تأمین نیازهای خود انتخاب کنند و لذا این موضوع به نفع ما نیست.
افزایش دلار و دودی که به چشم صادرات می‌رود
زمانیان بابیان مشکلات افزایش نرخ ارز و آسیب تصمیمات ناگهانی نیز اذعان می‌کند: ارز با نوساناتی که پیداکرده باعث شده کرایه حمل‌ونقل بیش از اندازه افزایش پیدا کند و از طرفی در حوزه گمرک، دستگاه‌های امنیتی تصمیماتی ناگهانی می‌گیرند و بر همین اساس بسیاری از امور دچار اخلال می شود و صاحبان بار مشمول خسارات بسیاری می‌شوند.
رئیس انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی تأکید کرد: مجموع این اقدامات باعث تاتیر منفی در حمل‌ونقل ریلی و ترانزیت می‌شود که این اتفاقات نه برای تجار خارجی و هزینه‌ها و فرآیندها می‌صرفد و نه شرکت حمل‌ونقل می‌تواند قیمت ثابتی برای مشتری خارجی خود اعلام کند.
زمانیان اظهار می‌کند: به دلیل مشکلاتی ازجمله زمان‌بر بودن ترخیص کالا در مرزها و تأخیر در رسیدن بار به مقصد و از طرفی افزایش هزینه بار لذا امروز شاهد هستیم که حجم کالای کمتری در مرزهای شرقی برای صادرات در صف صادرات است.
وی در خصوص راهکاری برای حل این موضوع به ما می‌گوید: بیشترین مانع ما دستگاه‌هایی است که خود را مرتبط با این موضوع می‌دانند و یک دستگاه متولی وجود ندارد که همه دستگاه‌های اجرایی را تحت نظر داشته باشد.
وی هم‌چنین بابیان اینکه تنها کم‌کاری ادارات و افزایش نرخ دلار را نباید دلیل گران تمام شدن کالاهای صادراتی دانست اضافه می‌کند: بالا بودن سن ناوگان حمل‌ونقل در حوزه تجارت بی‌تأثیر نیست چون هزینه سوخت بالا می‌رود و سرعت حمل کم می‌شود و خطرات انسانی در آن جدی است.
رئیس انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی ادامه داد: هزینه تعمیر و نگهداری این ناوگان فرسوده بالاست، وقتی هزینه بالا برود مالک ماشین هزینه بیشتری برای حمل بار می‌گیرد و وقتی هزینه حمل بیشتر شود عملاً صاحب بار ناراضی می‌شود و در بلندمدت مشتری از بین می‌رود و این از اثرات فرسودگی ناوگان است.
اجرای طرح یکپارچه‌سازی
مشکلات تردد ناوگان حمل نقل عمومی تاکنون جلسات بسیاری را به خود اختصاص داده است و حتی موجب شد تا استاندار خراسان رضوی هفته گذشته برای پاسخ به مشکلات جمع‌بندی شده توسط بخش خصوصی در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی حاضر شود.
به گزارش خبرنگار بازار؛ یعقوب علی نظری در این رابطه اذعان کرد: یکپارچه‌سازی مدیریت مرزی در استان به‌عنوان یک اصل پذیرفته‌شده و هم‌اکنون در مرزها ازجمله دوغارون در حال اجراست.
استاندار خراسان رضوی افزود: در راستای یکپارچه‌سازی مدیریت مرزی در دوغارون، حکم فرماندار تایباد بر این مهم استوار بوده تا بتواند همه بخش‌ها و دستگاه‌های اجرایی مرتبط را هماهنگ کند و فرماندار تایباد به‌عنوان نماینده استاندار در مرز دوغارون مسئول اعمال مدیریت واحد مرزی است.
وی بابیان اینکه مشکلات مربوط به منطقه مرزی خراسان رضوی مرحله‌به‌مرحله در حال رفع شدن است ادامه داد: عملیات اجرایی طرح جامع دوغارون در دهه فجر آغازشده است و در این راستا باید اقداماتی در گمرک، مرزبانی و بازارچه مرزی انجام گیرد.
استاندار خراسان رضوی گفت: همه مباحث مربوط به مرز به‌صورت ویژه و دقیق در حال بررسی است و حل برخی از مشکلات مرزی در خراسان رضوی نیاز به زمان دارد گر چه بخش دیگری از مشکلات را هم می‌توان در کوتاه‌مدت حل کرد.
نظری افزود: برای رفع دغدغه تشکل‌های بخش خصوصی در مورد تردد کامیون‌ها در مرزهای سرخس، لطف‌آباد و دوغارون لازم است یک هیئت تدبیر متشکل از نمایندگان بخش حاکمیتی و خصوصی شکل گیرد و مسائل هر یک از مرزها را به‌صورت جداگانه بررسی و درباره آن‌ها تدبیر کند تا مسائل به‌سرعت در این بخش حل شود.
وی اضافه کرد: هم‌اکنون ورود و خروج کامیون‌ها در مرزهای استان خراسان رضوی به روزانه بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ دستگاه رسیده است و مشکلات جزئی مرزها و تردد کامیون‌ها در هیئت تدبیر مزبور قابل‌پیگیری و حل شدن است.
استاندار خراسان رضوی گفت: رویکرد کلی در خراسان رضوی روان‌سازی و تسهیل در امور اقتصادی است و نظارت بر عملیات در مرز باید حین اجرا انجام گیرد و یک هسته مرکزی در قالب هیئت تدبیر می‌تواند همه بررسی‌های مرزی را انجام دهد اما باید سازوکار آن تعیین شود.
نظر شما