بازار؛ گروه استانها: پس از روی کار آمدن طالبان، به دلیل کاهش تقاضا، تبادلات تجاری بین ایران و افغانستان به‌شدت کاهش یافت اما در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۱ تبادلات تجاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲۳ درصد افزایش داشت حال باوجود افزایش صادرات اما موانع صادراتی در پایانه‌های مرزی خراسان رضوی موجب شده تا زمان ترخیص کالا زمان‌بر شده و صف خودروهای ترانزیتی از حوصله رانندگان و صاحبان بار خارج شود.
نحوه ترخیص کالا و خروج خودروهای ترانزیتی در مرزهای شمال خراسان رضوی نیز هم‌زمان با از سرگیری مراودات تجاری با کشور ترکمنستان مشکل‌ساز و به‌ویژه در طی ۶ ماهه دوم موجب نارضایتی بسیاری از صاحبان کالا شده است.
اگرچه مسئولان دولتی در طی هفته‌های گذشته مراسم سال نو میلادی و نزدیکی به کریسمس را بهانه این انتظارها در مرز اعلام کردند اما واقعیت این است که ظرفیت دستگاه‌های اجرایی و خدمات دهنده در مرزهای خراسان رضوی با حجم کالاها و ناوگان عبوری تناسب نداشته و کندی تردد خودروهای ترانزیتی را به همراه دارد.
این موضوع موجب شده تا تعدادی از تشکل‌های اقتصادی در نامه‌ای به دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان اعلام کنند که توقف‌های چندروزه کامیون‌های حمل بار باعث شده تا بخشی از بازارهای ترانزیتی از دست برود.
پیش‌ازاین نایب‌رئیس انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی با گلایه از تردد کند خودروها در مرزها اعلام کرد: مطابق آمار سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، سالانه ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت بابت توقف‌های مرزی به بخش صنعت حمل‌ونقل وارد می‌شود.
محمود امتی گفت: پیش‌ازاین حدود هزار و ۳۰۰ دستگاه کامیون در مرز دوغارون به‌صورت رفت‌وبرگشت تردد داشتند اما اکنون این رقم به روزانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ دستگاه رسیده است اما باوجود کاهش ترددها بازهم ناوگان تجاری چندین شب در این مرز مهم معطل می‌شوند.
نایب‌رئیس انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی ادامه داد: علاوه بر اینکه توقف ناوگان تجاری به صاحبان ناوگان، شرکت‌های حمل‌ونقل و صاحبان بار ضررهای هنگفتی وارد می‌کند، این توقف برای نیروهای فعال در حوزه حمل‌ونقل در مرز، فسادزا و مشکل‌آفرین خواهد بود.
وی ادامه داد: هرچند مرزبانی وظایف نظارتی خود را انجام می‌دهد اما گاه توقف‌های طولانی‌مدت به دلیل تأخیرهایی است که نیروهای اداری مرزبانی در انجام وظایف خود کوتاهی می‌کنند.
ازدحام در پایانه مرزی لطف‌آباد
به گزارش خبرنگار بازار با ازسرگیری مراودات تجاری از طریق پایانه مرزی لطف‌آباد در شمال خراسان رضوی با کشور ترکمنستان این پایانه نیز این روزها با ازدحام خودروهای عبوری و ترانزیتی بسیاری روبرو است که برای عبور از مرز حداقل باید یک هفته در انتظار ترخیص کالا بمانند.
انتظار یک‌هفته‌ای برای خودروهای ترانزیتی که به‌ویژه حامل مواد غذایی و میوه و تره‌بار که خطر تخریب آن بسیار بالاست یکی از دغدغه‌هایی که صاحبان بار و تجار را می‌آزارد و بنا بر گفته صاحبان شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی این انتظارهای طولانی برای خروج بار از کشور درنهایت ضرر محسوب شده و بسیاری از بازرگانان را دلسرد می‌کند.
مدیر پایانه مرزی لطف‌آباد در این رابطه می‌گوید: برای کاهش توقف در مسیرهای تردد ناوگان تجاری در این پایانه مرزی، نوبت‌دهی جداگانه برای خروج ناوگان صادرات حامل تره‌بار و هم‌چنین افزایش ساعت کار پایانه مرزی تا ساعت ۱۹ اقدام شده است.
انتظار یک‌هفته‌ای برای خودروهای ترانزیتی که به‌ویژه حامل مواد غذایی و میوه و تره‌بار که خطر تخریب آن بسیار بالاست یکی از دغدغه‌هایی که صاحبان بار و تجار را می‌آزارد و بنا بر گفته صاحبان شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی این انتظارهای طولانی برای خروج بار از کشور درنهایت ضرر محسوب شده و بسیاری از بازرگانان را دلسرد می‌کند
محسن رکنی اظهار می‌کند: این اقدامات موجب تسهیل ترددهای تجاری از این گذرگاه مرزی در شمال استان با کشور ترکمنستان شده و در پی آن رفت‌وآمد ناوگان تجاری در آذرماه نسبت به مهر و آبان ۲۵ درصد افزایش‌یافته است.
وی با اشاره به اینکه مهر و آبان امسال شمار ناوگان خروجی از این پایانه مرزی ۱۴۰ دستگاه در روز بود اظهار می‌کند: این رقم در آذرماه به‌طور میانگین به ۱۸۵ دستگاه رسیده و هم‌اینک خواب و انتظار ناوگان باری برای ورود به خاک ترکمنستان به پنج روز رسیده است .
علت تأخیر چیست؟
نماینده اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان درباره میزان توقف کامیون‌ها در مرز می‌گوید: در ۱۰ روز ابتدای دی‌ماه متوسط زمان توقف ناوگان غیر سوختی در پایانه‌های مرزی لطف‌آباد و سرخس و دوغارون، ۴ روز و روزانه به‌طور متوسط ۲۷۳ دستگاه بوده است.
نصیر برادران مهم‌ترین علل توقف کامیون‌ها در مرز دوغارون را نیز تمایل رانندگان به سوخت‌گیری کامل در جایگاه سوخت عنوان کرده و ابراز کرد: با توجه به عرضه کم سوخت در جایگاه یا بعضاً عدم عرضه سوخت به ناوگان افغان، صف ناوگان به وجود می‌آید.
وی اظهار داشت: در پارکینگ شهید فخری زاده دوغارون متوسط توقف ناوگان افغانستانی تا سه روز و به‌طور متوسط روزانه ۱۱۳ دستگاه است، در پارکینگ باراندازان این منطقه متوسط توقف ناوگان سوختی (ایرانی) مربوط به منطقه ویژه دوغارون تا پنج روز است که روزانه به‌طور متوسط ۲۶۱ دستگاه متوقف می‌شوند که علت افزایش زمان توقف، اعزام ناکافی ناوگان خالی افغان از سوی کشور مقابل برای انجام عملیات ترانشیپمنت سوخت است.
وی ادامه داد: در محوطه پایانه مرزی، متوسط توقف ناوگان حداقل ۲ روز و روزانه به‌طور متوسط تعداد ۱۰۵ دستگاه است که علت آن کندی حرکت و کاهش تعداد خروجی از مرز به علت انجام کنترل‌های مضاعف مرزبانی و پایش انتهایی سوخت توسط شرکت نفت است.
نماینده اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی گفت: زمان توقف ناوگان در پایانه مرزی لطف‌آباد ۶ روز است که به‌طور متوسط روزانه ۶۰۵ دستگاه در آن متوقف می‌شوند، در ۱۰ روز ابتدایی دی‌ماه سال جاری، مهم‌ترین علل توقف در این پایانه، نزدیک شدن به سال جدید میلادی و افزایش تقاضای صادرات و ترانزیت کالا و افزایش حجم ورودی ناوگان، کمبود نیروی انسانی دستگاه‌های مستقر در مرز، ایجاد گره ترافیکی در محوطه و محدودیت ساعت کاری طرف ترکمن است.
برادران بیان کرد: در ۱۰ روز ابتدایی دی‌ماه سال جاری در پایانه مرزی سرخس متوسط زمان توقف ناوگان پنج روز بوده که در این پایانه مرزی به‌طور متوسط روزانه ۴۳۸ دستگاه متوقف می‌شود.
زمان توقف ناوگان در پایانه مرزی لطف‌آباد ۶ روز است که مهم‌ترین علل توقف در این پایانه افزایش تقاضای صادرات و ترانزیت کالا و افزایش حجم ورودی ناوگان، کمبود نیروی انسانی دستگاه‌های مستقر در مرز، ایجاد گره ترافیکی در محوطه و محدودیت ساعت کاری طرف ترکمن است
وی از مهم‌ترین علل و عوامل توقف ناوگان در مرز سرخس را هم‌زمانی با سال جدید میلادی و افزایش تقاضای صادرات و ترانزیت کالا، ادامه رویه تبادل یدک و قرارگیری کشنده‌ها در مسیر عبوری ناوگان ترانزیتی و صادراتی و ایجاد تأخیر در جریان خروجی، انجام «دیپ زنی» و پایش سوخت در حدفاصل ایکس ری و درب خروج و وجود اشکالات هندسی در مسیر خروجی ذکر کرد.
فقدان مدیریت جامع
رئیس گروه حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی اظهار می‌کند: این استان به دلیل هم‌جواری با کشورهای افغانستان و ترکمنستان و وجود چهار پایانه مرزی مهم شامل دوغارون در مرز افغانستان و باجگیران، سرخس و لطف‌آباد در مرز ترکمنستان، یکی از استان‌های مهم در بخش ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی است.
احمد زمانیان یزدی بابیان اینکه حرکات و رفت‌وآمدها در آسیای میانه افزایش‌یافته و نیاز به مسیر ایران، پررنگ‌تر شده است به خبرنگار ما می‌گوید: در حال حاضر باید از این فرصت به وجود آمده استفاده کنیم اما در حال از دست دادن این فرصت به دلیل زمان‌بر بودن ترخیص کالاها در مرز هستیم.
وی با اشاره فعالیت ۲۰۴ شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی در خراسان رضوی می‌گوید: این شرکت‌ها علاوه بر افغانستان و آسیای میانه، در ترانزیت کالا به سایر کشورها نیز فعال و دارای سهم مهمی در ترانزیت کالا از کشور هستند.
رئیس انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی می‌گوید: فقدان مدیریت جامع و هوشمند در مرزهای خراسان و ناهماهنگی‌های موجود به دلیل تکثر بخشنامه‌های اجرایی سازمان‌های مختلف دست‌به‌دست هم داده تا ترخیص کالا زمان بسیاری را به خود اختصاص دهد و این موضوع موجب نارضایتی بسیاری از صاحبان کالا و هم‌چنین شرکت‌های حمل‌ونقل شده است.
زمانیان بابیان اینکه سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی هماهنگی لازم را در مرز با یکدیگر ندارند افزود: این ناهماهنگی و تداخل کاری باعث می‌شود تا با این توقف‌ها به حوزه ترانزیت آسیب جدی وارد شود.
فقدان مدیریت جامع و هوشمند در مرزهای خراسان و ناهماهنگی‌های موجود به دلیل تکثر بخشنامه‌های اجرایی سازمان‌های مختلف دست‌به‌دست هم داده تا ترخیص کالا زمان بسیاری را به خود اختصاص دهد و این موضوع موجب نارضایتی بسیاری از صاحبان کالا و هم‌چنین شرکت‌های حمل‌ونقل شده است
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی بیان کرد: در حال حاضر در مرزها و پایانه‌های صادراتی خراسان رضوی شاهد توقف‌های طولانی هستیم که دیگر قابل‌تحمل نیست و خسارت‌های فراوانی را به همراه داشته است.
بخش خصوصی حلال مشکلات
در همین راستا مسئول دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی راهکار حل این مشکل در مرزها را واگذاری خدمات را به بخش خصوصی می‌داند.
علی‌اکبر لبافی با شاره به کمبود نیرو در برخی از دستگاه‌های خدمات دهنده می‌گوید: در صورت واگذاری مدیریت اقتصادی کل گمرکات مرزی خراسان رضوی به فعالان بخش خصوصی، آنان هیچ مشکلی در تأمین نیروی انسانی و هزینه‌های مربوطه ندارند و دولت می‌تواند شدیدترین نظارت‌ها را در این بخش اعمال کند.
وی بیان می‌کند: به‌موجب ماده ۱۲ قانون امور گمرکی مسئولیت هماهنگی، نظارت و به‌طورکلی مدیریت حوزه مرزی در بخش اقتصادی با گمرک است، اما در سال ۱۳۹۶ حسب دستور رئیس‌جمهور وقت این مسئولیت به نحوی به حوزه معاونت راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای وزارت راه و شهرسازی گذاشته‌شده است، لذا هنوز دوگانگی در احکام بالادستی منجر به پراکندگی مدیریت در مرز شده است.
لبافی اذعان می‌کند: این موضوع باعث شده است که نمایندگی‌های دستگاه‌های اجرایی به دلیل کمبود نیروی انسانی ساعات کمتری در مرز حضورداشته باشند و مدت‌زمان کمتری را به رسیدگی به امور کامیون‌های حمل بار اختصاص دهند.
مسئول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی بیان می‌کند: توقف‌های کامیون‌های حمل بار در مرز از یک‌سو هزینه‌های حمل‌ونقل کالای صادراتی یا ترانزیتی را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر صاحبان کالاها ترجیح می‌دهند که از کوتاه‌ترین مسیر، حمل‌ونقل کالای خود را انجام دهند لذا در این میان بخشی از صادرات و ترانزیت استان از بین می‌رود.
نظر شما