بازار؛ گروه کشاورزی: بحث توسعه دیمزارها از سوی وزارت جهاد در حال پیگیری است و عمده تلاش برای افزایش کشت این محصولات است. با این وجود کارشناسان معتقدند در توسعه کشت دیمی باید تمرکز را روی بالا بردن عملکرد گذاشت و صرفا در فکر توسعه هکتاری کشت دیمی نباشیم. به خصوص اینکه در حال حاضر نیز بخش قابل توجهی از محصول استراتژیک گندم از طریق کشت دیم تامین می شود اما میزان بهره وری آن چندان بالا نیست.
عطاالله هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران در این خصوص به بازار می گوید: به طور متوسط از ۶میلیون هکتار سطح زیرکشت گندم ۴میلیون هکتار دیم و ۲ میلیون هکتار کشت آبی است. که با توجه به بحران آبی الان کشت آبی گندم تقلیل یافته و به حدود ۱۶۰۰ تا ۱۸۰۰ میلیون هکتار رسیده و مناطق دیم نیز به بیش از ۴میلیون هکتار رسیده است.
توسعه کشت دیمزارها بدون فراهم کردن شرایط افزایش عملکرد نتیجه ای در پی نخواهد داشت
وی در پاسخ به این سوال که از نگاه شما توسعه سطح زیرکشت دیم خوب است یا خیر، گفت: در خصوص گندم توسعه دیمزارها اتفاق خوبی است منتها باید از این توسعه دادن ها نتیجه نتیجه بگیریم و مساله مهم این است که نتیجه گرفتن تابع فراهم کردن الزامات آن است.
هاشمی افزود: به عبارت دیگر باید در ابتدا بذری مناسب داشته باشیم که تابع شرایط آب و هوایی ما باشد. همچنین نیاز است که تکنولوژی روز داشته باشیم که شرایط خاک را فراهم کند. در این صورت است که می توان به نتیجه دادن توسعه کشت دیمی امیدوار بود در غیر این صورت فایده ای نخواهد داشت.
اگر تکنولوژی مناسب دیم را ۱۰۰درصد در نظر بگیریم الان حدود ۴۰درصد از این تکنولوژی را در کشور داریم
بر اساس این گزارش، در بحث کشاورزی یکی از اصلی ترین نیازها دسترسی به تکنولوژی و ماشین آلات روز است و حال در مورد توسعه دیمزارها که شرایط بسیار متفاوتی نسبت به کشت آبی دارد بحث تکنولوژی اهمیتی دو چندان دارد. با این وجود رئیس بنیاد ملی گندمگاران کشور معتقد است در حال حاضر این تکنولوژی را در اختیار نداریم و می گوید: اگر تکنولوژی مناسب دیم را ۱۰۰درصد در نظر بگیریم الان حدود ۴۰درصد از این تکنولوژی را در کشور در اختیار داریم.
وی در خصوص میانگین برداشت گندم آبی و دیمی کشور اظهار داشت: آبی متوسط برداشت حدود ۳تن در هکتار است و در دیم هم در مناطق مختلف متعیر است؛ به عنوان مثال در مناطقی که شرایط مناسب است تا ۲تن در هکتار هم برداشت داریم اما به طور متوسط میزان برداشت در هکتار یک تن و ۲۰۰هزار کیلوگرم است. با این وجود اگر تکنولوژی مناسب باشیم این میانگین عملکرد به ۲تن هم می رسد.
تامین ماشین آلاتی که بتوان از رطوبت زمین برای سبز شدن گیاه در دیمزارها استفاده کنیم ضروری است
علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور از دیگر فعالان بخش است که معتقد است از آنجایی که یک فاکتور بسیار مهم در بحث دیمزارها نزولات جوی است لذا اگر بارندگی نباشد هر توصیه ای هم در خصوص دیمزارها داشته باشید فایده ندارد. با این وجود وی معتقد است حتی اگر میزان بارندگی و پراکنش کمتر از نرمال باشد با رعایت یکسری اصول فنی که هم در بحث بذر است که در مقابل تنش های محیطی در مناطق دیم مقاومت داشته باشد، می توان نتیجه خوبی به دست آورد.
ایمانی همچنین به بازار می گوید: نکته مهم بعدی در خصوص توسعه کشت دیمزارها بحث استفاده از ماشین آلاتی است که بتوانیم بدون اینکه خاک را بهم بریزیم از رطوبت موجود در خاک برای سبز کردن گیاه استفاده کنیم. این هم نیاز به سرمایه گذاری، تامین تکنولوژی، ابزار و همچنین نیاز به آموزش کشاورزان دارد.
وی ادامه داد: نکته مهمتر از این بحث تغذیه است که اگر چناچه شرایط جوی حتی کمی مساعد باشد با استفاده از ریزمغذی هایی که از طریق محلول پاشی به گیاه می دهیم، می توان خاک را تغذیه کرد.
برای توسعه موفق دیمزارهای بایستی از دستگاه های و ماشین آلاتی که مناسب کشاورزی حفاظتی است استفاده کرد تا کمترین تخریب خاک را داشته باشد و از رطوبت خاک برای سبز شدن گیاه استفاده کرد
گفتنی است شرایط در دیمزارها طوری است که نمی توان کود اوره و دیگر کودهایی که مواد معدنی هستند داد چون رطوبت کافی برای حل آن ماده معدنی در خاک وجود ندارد. به همین دلیل کارآمدترین روش این است که خاک و گیاه را از طریق ریزمغذی ها به صورت محلول پاشی غنی سازی کرد. بنابراین بایستی برای توسعه موفق دیمزارها در مرحله داشت از مکمل های غذایی استفاده کرد.
ایمانی همچنین معتقد است لازمه توسعه موفق دیمزارها و پای کار آوردن کشاورزان و همچنین انتقال علم، فن و مهارت و تجربه و یا یافته های تحقیقاتی های جدید، برگزاری کارگاه های آموزشی است که در مزارع برگزار شود و این مسائل منتقل شود.
این مقام مسئول در خصوص اینکه در حال حاضر چقدر از اصول فنی نامبرده در کشت دیم گندم به عنوان یک محصول استراتژیک و مهم برای کشور استفاده می شود گفت: درصد بسیار کمی است البته از سال قبل که بحث توسعه تولید در دیمزارها استارت خورده است وضعیت کمی بهتر شده است. مساله اینجا است که برای تحقق این اصول فنی باید دستگاه هایی که به اصطلاح برای کشاورزی حفاظتی مورد نیاز است تهیه شود که تامین منابع مالی آن مشکل است. اگرچه این منابع به تدریج در حال تامین شده است و همچنین ریز مغذی های مورد نیاز در حال تامین است که گاهی به صورت رایگان در اختیار دیم‌کارها قرار خواهند داد.
استمرار عملیات غنی سازی خاک و تامین ماشین آلات مناسب دیم از شروط موفقیت در توسعه دیمزارها است
ایمانی با بیان اینکه میانگین عملکرد ما در شرایط متعارف در دیمزارها ۱.۲تن است افزود: حال اگر با اصول فنی نامبرده در ۴میلیون هکتار اراضی دیم بخواهیم ۵۰۰کیلو افزایش عملکرد ایجاد کنیم می توانیم دو میلیون تن به میزان تولیدات و برداشت از اراضی دیم کشور گندم اضافه کنیم و به این ترتیب به همین میزان نیز کمتر نیاز به واردات از کشورها خارجی داشته باشیم. بخصوص اینکه اگر الان بخواهیم دو میلیون تن گندم وارد کنیم حداقل ۴۰۰دلار در هر تن باید بپردازیم.
وی همچنین خاطر نشان کرد: در بحث توسعه دیمزارها نکته مهم این است که استفاده از اصول فنی مانند بذور مناسب، ریزمغذی ها و ماشین آلات روز در صورتی تاثیر گذار است که این عملیات مستمر باشد نه اینکه این کار را شروع کنند و بعد از مدتی رها کنند و به رویه سابق برگردند.
گفتنی است به گفته مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور در حال حاضر در در دنیا ۷۰درصد محصولات کشاورزی از بخش دیم تامین می شود به این دلیل که میزان بارندگی آنها زیاد است. لذا گفته می شود دیم اما به قدری نزولات جوی زیاد است که نیاز به آبیاری ندارند. اما برعکس در کشور ما ۷۰درصد محصولات ما از محل منابع آبی تامین می شود و ۳۰درصد دیم است.
از سوی دیگر ایمانی می گوید: بنابراین در فرانسه میانگین عملکرد در دیمزاها در هر هکتار ۸تن است! در آلمان، کانادا و انگلیس نیز تقریبا همین میزان است یعنی در حالی که آب مورد نیاز تولید را از آب سبز (نزولات جوی) تامین می کنند. اما در ایران نزولات جوی قابل توجه نیست.
نظر شما