بازار؛ گروه استانها- مشکلات عشایر استان های شمالی کشور را می توان به دو بخش تقسیم کرد آنانی که ریشه انسانی دارند یعنی عدم داشتن بازارهای مناسب برای عرضه تولیدات لبنی، گوشت، صنایع دستی و حتی گردشگری، فقدان تامین زنجیره تولید عشایر و ... و دوم عامل طبیعی مانند خسارات سیل، رانش زمین، از بین رفتن جاده ها، بالا امدن آب رودخانه ها، کرونا و ... که این عوامل سبب شده تا عشایر در سال های اخیر به خصوص، متضرر شوند.
زندگی عشایر در کوچ تنیده شده و قصه زیبای کوچ برای هر یک از اعضای عشایر یک نماد استواری، اتکا و خودکفایی محسوب می‌شود، بر اساس برنامه زمان بندی کوچ عشایر از اواخر اردیبهشت از مناطق قشلاقی آغاز می‌شود، اما امسال در سراسر کشور به دلیل شیوع کرونا و وقوع سیلاب، کوچ عشایر با کمی تأخیر انجام خواهد شد.
سهم بزرگ عشایر از تولید
عشایر استان مرکزی با دامداری، تولید محصولات کشاورزی، لبنیات و صنایع دستی سهم بزرگی در رفع نیاز کشور دارند، حال مشکل نقدینگی، خرید تضمینی و بازارسازی محصول خواسته این جامعه است. مدیر امور عشایر استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار بازار، در خصوص انواع بهره وری عشایر در استان اظهار داشت: طبق آمار هر سال ۲۰ درصد تولیدات دام سبک استان مرکزی توسط جامعه عشایری تولید می‌شود و عشایر این استان علاوه بر تولید محصولات زراعی، باغی و دامی در صنایع دستی نیز فعالیت دارند، به طوری که در دو سال گذشته ۲۹۰ متر قالی و قالیچه پشمی، ۱۳ متر قالی و قالیچه ابریشمی و یک هزار و ۸۰۰ سبد توسط عشایر بافته و به بازار مصرف عرضه شده است.
علی اکبر منصوری عمده اشتغال عشایر استان مرکزی را فعالیت در حوزه دامداری دانست و افزود: اقتصاد و معیشت عشایر استان با پرورش ۳۳۰ هزار رأس دام سبک و ۱۵ هزار رأس دام سنگین تأمین می‌شود که سهم ۲۰ درصدی از تولید گوشت قرمز استان را به خود اختصاص داده‌اند.
ضرورت رفع مشکلات عشایر
کارشناس بهسازی امور تولید سازمان امور عشایر استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار بازار، با اشاره به اینکه طی دو سال اخیر بر تنوع بخشی درآمد عشایر کارهایی در حال انجام است که صرفاً مبتنی بر دام نباشد، اظهار داشت: یکی از شاخه‌های مورد توجه در عشایر گیاهان دارویی بوده و با توجه به اینکه مراتع استان از گیاهان دارویی خوبی برخوردار است و عشایر این گیاهان را به خوبی می‌شناسند، امکان بهره برداری برای آنان وجود دارد.
اکبر اسکندری در ادامه به صنایع دستی عشایر استان مرکزی نیز اشاره کرد و عنوان داشت: با همه این پتانسیل‌ها مشکل اساسی در بازاریابی محصولات تولیدی عشایر است که یکی از نمونه‌های این محصولات پرورش گل محمدی بوده که در قسمت‌هایی که عشایر آب در اختیار داشتند با دریافت تسهیلات اقدام به پرورش گل محمدی کرده‌اند اما مشکلی که هم اکنون با آن مواجه هستند بازار فروش این گل‌ها است، چرا که عشایر اشرافی به بازار فروش ندارند و نیاز است که برای آن‌ها بازاری ایجاد شود و مورد حمایت قرار بگیرند.
وی بیان داشت: مسیر مشخصی باید برای محصولات تولیدی عشایر در نظر گرفته شود و بازار مصرفی ایجاد شود که تولیدات به فروش برسد و همانطور که دولت برای گندم قیمت تضمینی گذاشته برای محصول عشایر نیز می‌توان قیمت تضمینی تعیین شود.
بارندگی و سیلاب موجب خسارات به عشایر شد
در این بین اما حوادث طبیعی نیز سبب شد تا عشایر متضرر شوند، بارش‌های بهاره سیل‌آسای سال گذشته که بسیاری از استان‌های کشور را با مسئله سیل درگیر کرد برای قزوین نیز روزهای حساسی را رقم زد، روزهایی که شاید به مردم و به مسئولان ما یادآوری کرد که رودخانه‌های خروشانی از میانه شهر قزوین عبور می‌کنند، یا شهرداران را در شهرهایی که اتفاقاً در مسیر رودخانه احداث‌شده بود هشیارتر کرد.
به‌هرحال هرچه که بود، اگرچه تلفات جانی به همراه نداشت اما در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت، حتی باوجود آماده‌باش کامل دستگاه‌های خدماتی، نظارت‌های مستمر مسئولان و هشدارهای متعدد به مردم بازهم بیش از ۲۴۰ میلیارد تومان خسارت بر جای گذاشت
مدیر امور عشایری قزوین در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار بازار بیان کرد: تجربه بارندگی‌های سال گذشته، سرمای هوا و شیوع بیماری کرونا موجب شد تا با توصیه‌هایی کوچ عشایر در ابتدای فصل بهار دیرهنگام انجام شود که همین مسئله جلوی خسارات در این بخش را گرفت.
بهزاد غیاثوند بیان کرد: کوچ عشایر قزوینی به نقاط ییلاقی امسال از ۱۵ اردیبهشت‌ماه آغاز شد که همین برنامه‌ریزی درست برای موجب شد تا به‌جز خسارت ر حوزه مسیرها و گذرگاه‌ها خسارت دامی و انسانی در حوزه عشایر نداشته باشیم از سوی دیگر باید گفت در استان قزوین دو هزار و ۳۰۰ خانوار عشایری در بیش از پنچ منطقه عشایر نشین زندگی می‌کنند که بیشترین تراکم عشایری استان در منطقه طارم، کوهیم و الموت وجود دارد همچنین بخشی از راه‌های عبور، گذرگاه‌ها و مسیرهای تردد عشایری در این مدت توسط بارندگی و سیلاب‌ها دچار آسیب شد که خسارت جزئی به همراه داشت و برآوردها هنوز برای ارزیابی ریالی آن انجام‌نشده است.
وی از اجرای چهار پروژه راه‌سازی در حوزه عشایری در قزوین خبر داد و گفت: امسال پروژه‌های توزیع پنل خورشیدی و تولید انرژی پاک، هشت پروژه تأمین آب شرب و چهار پروژه راه‌سازی در حوزه عشایری در استان در حال اجرا است که قطعاً شرایط زندگی را برای این خانوارهای عشایر قزوینی تسهیل می‌کند.
اقدامات پیشگیرانه
مدیریت بحران استانداری قزوین نیز گفت: بااین‌حال با اقدامات پیشگیرانه و آمادگی که از قبل برای مواجهه با این مسئله داشتیم خسارات در قزوین کمتر از ۱۳ میلیارد تومان بوده است.
خانی گفت: اگرچه امسال برای قزوین سال پربارشی بوده است اما از ابتدای امسال خسارات مادر حوزه آبگرفتگی تنها ۳۲ واحد در مناطق مختلف استان بوده است، و در ۳ مورد زیر پل‌های استان و ۵ خیابان آب‌گرفتگی‌های مقطعی را تجربه کردیم که در مدت‌زمان کوتاهی مرتفع شد.
وی بیان کرد: در این مدت زیرساخت‌های راه و پل‌ها بیشترین میزان خسارات را داشتند که از مجموع ۱۳ میلیارد خسارت سیل در قزوین بزرگ‌ترین سهم به این بخش اختصاص‌یافته است آن‌هم به دلیل عمر زیاد برخی از این پل‌ها بود و همچنین آسیب‌دیدگی‌هایی که سال گذشته برخی از راه‌ها و پل‌ها را درگیر کرده و به‌خوبی مرمت نشده بود امسال دوباره شدت گرفت.
خسارات چندانی نداشتیم
خانی مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین بیان کرد: در حوزه مسکن روستایی در استان قزوین پنج واحد در حد تعمیری آسیب دیدند ولی واحد تخریبی نداشتیم و در حوزه عشایر نیز خسارت جانی و دام مشاهده نشده است از سوی دیگر بررسی وضعیت بارش‌ها در قزوین و سایر استان‌های درگیر باسیل نشان می‌دهد باکمی بی‌توجهی ما هم می‌توانستیم شرایطی نظیر خوزستان، گلستان و لرستان داشته باشیم.
وی بیان کرد: تنها در یک مورد از بارندگی‌های امسال میزان بارش و طغیان رودخانه به حدی بود که اگر درست مدیریت نمی‌شد می‌توانست بخش قابل‌توجهی از شهرستان آبیک را تخریب و خسارات زیادی به همراه داشته باشد اما با استفاده از روش‌های کارشناسی، احداث خاک‌ریز و هدایت جریان آب به ضلع غربی شهر توانستیم از خسارات مالی و جانی زیادی جلوگیری کنیم.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین با بیان اینکه احداث شبانه خاک‌ریز شهر آبیک را از سیلی وحشتناک نجات داد و توانستیم بدون هیچ خسارتی این مسئله را مدیریت کنیم، گفت: امسال نیز خوشبختانه با همراهی شرکت آب منطقه‌ای قزوین طرح رفع نقاط خطرساز را آغاز کردیم و با شناسایی ۲۲۴ نقطه خطرساز در ۱۵۷ رشته رودخانه استان شناسایی و برای ایمن‌سازی آن برنامه‌ریزی‌شده است به همین منظور نزدیک به شش میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی‌شده که به‌زودی در اختیار آب منطقه‌ای قرار می‌گیرد تا اجرای طرح آغاز شود.
باران و خسارات به زیرساخت های عشایری در تهران
بارش باران، تگرگ و صاعقه اخیر در استان تهران سبب وارد آمدن خسارات در این استان شد و در پی این حوادث ۴۳ کیلومتر راه عشایری آسیب دید و نیاز به بازسازی دارد. همچنین پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت نیز تگرگ میهمان بام تهرانی‌ها شد و جو ناپایدار در این استان هنوز هم مشاهده می‌شود. در پی بارش باران و رعدوبرق، صاعقه بیش از ۳۰ رأس گوسفند را در روستای « شیرین‌آباد» از توابع دهستان « اخترآباد» ملارد تلف کرد.
مالک این گوسفندها در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: ما یک‌صد گوسفندداریم، که ۳۰ رأس آن‌ها در پی رعدوبرق از بین رفت و بره‌های ۱۵ روزه، ۲۰ روزه و ۲۵ روزه این حیوانات تلف‌شده کوچک و شیری هستند و نمی‌توان آن‌ها را بدون مادربزرگ کرد و این بره‌ها نیز از دستمان خواهند رفت از سوی دیگر ۷۰ گوسفند باقیمانده نیز برای ما گوسفند نمی‌شود و طبق نظر دامپزشکان آسیب‌های جدی از صاعقه دیده‌اند.
به گفته مسئولان دهستان « اخترآباد» علاوه بر تلف شدن این ۳۰ رأس دام سبک و آسیب جدی به ۷۰ رأس دیگر، بیش از ۱۰ رشته قنات در این دهستان نیز در پی بارندگی و جاری شدن سیل ریزش کرده و نیازمند مرمت و لایروبی است.
میزان خسارات ناچیز است
مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران نیز میزان خسارات وارده به زیرساخت‌های این استان در پی بارش‌های شدید باران، تگرگ و جاری شدن سیلاب را ناچیز قلمداد کرد و به خبرنگار بازار گفت: در بخش‌های عمرانی شاهد خسارات قابل‌توجهی نبودیم، اما در بخش کشاورزی گزارش خاص از سازمان مربوطه خواسته‌شده و در حال جمع‌آوری اطلاعات هستیم.
منصور درجاتی ادامه داد: بارش‌ها همواره در بالادست شدید و در پایین‌دست با آبگرفتگی همراه بوده است، در بارش‌های اخیر وضعیت « چلقز» و « سنگتراشان» در حوالی پاکدشت و نیز « اسماعیل‌آباد» به‌سرعت موردبررسی قرار گرفت و آبگرفتگی در این مناطق تخلیه شد و مورد خاصی وجود نداشت.
وی گفت: بارش تگرگ دریکی دو هفته اخیر در تهران شدید بود، اما طی گزارش‌هایی که ما دریافت کردیم، حادثه‌ای با موضوع بارش تگرگ از سوی شهروندان در سراسر استان تهران به مراکز اطلاع‌رسانی آتش‌نشانی شهرها اعلام نشد البته اثر بارش تگرگ تعدادی از درختان در معابر و بوستان‌ها در تهران و برخی شهرستان‌ها آسیب دید، اما حوادثی از قبیل تصادف، پرتاب اجسام و ... در پی بارش تگرگ نداشتیم.
وقوع سیل در راه های عشایری تهران
مدیرکل امور عشایری استان تهران نیز در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه وقوع سیل در روزهای اول فروردین ۲۵ رأس دام سبک در «حسن‌آباد فشافویه» را تلف کرد، افزود: این دام‌ها متعلق به دامداران روستایی ییلاقات شمیرانات( دربندسر) بوده است، که برای شرایط قشلاق به حسن‌آباد فشافویه آمده بودند.
هاتف ممیزی ادامه داد: تگرگ خسارتی برای عشایر استان تهران در برنداشت، اما وقوع سیل و جاری شدن روان آب‌ها در فروردین و اردیبهشت سال جاری و نیز بارش‌های اوایل سال ۹۸ سبب شد، راه‌های عشایری و روستایی آسیب‌های زیادی ببینند.
وی اضافه کرد: به دلیل همین آسیب‌ها و برای ترمیم و بازسازی ابنیه فنی راه‌های روستایی و عشایری مانند پل‌ها، آب‌نماها و ... در منطقه « سیاه کوه» به‌عنوان قطب عشایری استان تهران اعتبار ۴۰۰ میلیون تومان از محل اعتبارات استانی در نظر گرفته‌ایم همچنین توافقی با قرارگاه خاتم داشته‌ایم، که بااعتبار چهار میلیارد تومان ۴۳ کیلومتر از راه‌های خسارت‌دیده عشایری در سطح استان تهران بازسازی شود.
به نظر می‌رسد، در شرایط کنونی کشور و تأکید مقام معظم رهبری برجهش تولید، می‌بایست با هماهنگی و انسجام بیشتر نیازهای کشاورزان، عشایر و اقشار مولد تأمین‌شده و با حمایت از این عزیزان شرایط برای پویایی اقتصاد فراهم آید.
نظر شما