تسریع توسعه اقتصاد دریا با صنعتی سازی شیلات کشور| بسته بندی ضعیف؛ پاشنه آشیل صنعت آبزی پروری

بازار؛ گروه کشاورزی: اقتصاد دریا جزو مفاهیمی است که از سوی بانک جهانی تحت عنوان استفاده پایدار از منابع دریایی برای رشد اقتصادی، بهبود معیشت و اشتغال با حفظ سلامت اکوسیستم دریا تعریف شده است و کشورهای بسیاری توانسته اند از این مقوله بیشترین بهره برداری را داشته باشند. ایران نیز جزو کشورهایی است که قابلیت بهره گیری از این امکان را دارد اما به نظر می رسد برای تحقق آن ابتدا باید یکسری شرایط فراهم شود. از جمله عواملی که باعث می شود نتوان آنگونه که شایسته است در این مسیر حرکت کرد این است که صنعت پرورش آبزیان کشور و همچنین صیادی کشور هنوز سنتی است و چندان به سمت صنعتی شدن پیش نرفته است. با این وجود بسیاری معتقدند با توجه به بحران کم آبی خواه ناخواه باید به سمت صنعتی شدن پیش رفت اگرچه در این مسیر موانعی از جمله گران بودن تجهیزات وجود دارد. با این وجود تولیدکنندگان بخش تجهیزات صنعتی آبزیان معتقدند هزینه هایی که برای خرید این تجهیزات صرف می شود ظرف مدت کوتاهی باز می گردد.

افزایش ۴برابری میزان تولید در مزارع پرورشی با استفاده از تجهیزات صنعتی شدنی است

مسعود نجف پور یکی از فعالان این بخش است که به صورت تخصصی در حوزه ساخت دستگاه های اکسیژن ساز، نیتروژن ساز و پلنت تولید گاز CO۲ فعالیت دارد. این تولید کننده تجهیزات صنعتی سازی شیلات در خصوص کارکرد دستگاه های نامبرده در اقتصادی کردن تولید آبزیان به بازار می گوید: دستگاه اکسیژن ساز ما از طریق سیستم PSA اکسیژن موجود در هوا را تخلیص می کند و به خلوص ۹۳درصد می رساند این گاز خالص در صنایع مختلفی از چمله پرورش ماهی و دیگر آبزیان کاربرد دارد. در واقع کارکرد آن در حوزه آبزیان به این شکل است که با تزریق اکسیژن به آب در گردش در مزارع پرورش ماهی میزان اکسیژن محلول در آب افزایش پیدا می کند و از ۵PPM به ۲۰PPM می رسد و به حالت اشباع می رسد. این باعث می شود که بتوان در یک استخر با وسعت ثابت میزان تراکم را حداقل ۴ برابر کند.

وی می گوید: به عنوان مثال اگر یک استخر ۱۰۰کیلوگرم توانایی پرورش ماهی داشته باشد با این تکنولوژی روی ۴۰۰ کیلو می آید. این باعث می شود با توجه به بحران کم آبی کشور، مصرف آب بسیار کاهش پیدا کند چون عملا یک سیستم متراکم آب در حال گردش است.

نجف پور خاطر نشان کرد: نکته جالب توجه اینکه آبی که اکسیژن اش توسط ماهی ها کم شده دوباره در یک لوپ (حلقه) می آید داخل دستگاه و اکسیژن آن افزایش پیدا می کند و در دسترسی ماهی قرار می گیرد. از سوی دیگر میزان غذادهی افزایش می یابد چون متابولیسم خوراک ماهی ها افزایش پیدا می کند می تواند غذادهی زیاد شود.

استفاده از تجهیزات صنعتی در مزارع پرورش آبزیان در راستای افزایش توناژ تولید گامی موثر جهت حضور موثرتر در بازارهای جهانی و بهره مند شدن بیشتر از اقتصاد دریا است

وی ادامه می دهد: علاوه بر این از این طریق سرعت رشد ماهی زیاد می شود. همچنین کاهش استرس ماهی ها نیز یکی دیگر از دستاوردهای این دستگاه است. در نهایت این دستگاه با اکسیژنی که به استخر تزریق می کند عملا توناژ را می تواند بالا ببرد و با کاهش مصرف آب و افزایش توناژ صرفه اقتصادی خوبی را برای هر شرکتی داشته باشد.

گفتنی است زمانی که به ماهی غذا داده می شود باید اکسیژن هم باشد که غذا را هضم کند و تبدیل به انرژی کند؛ یعنی با آبی که داخل آن اکسیژن کم است ماهی میلی به غذا خوردن هم ندارد. همانطور که در جایی که غلظت اکسیژن پایین باشد متابولیسم خوردن غذا در انسان هم کاهش پیدا می کند. بنابراین هرچقدر اکسیژن در دسترس ماهی زیادتر باشد می تواند بیشتر غذا بخورد و رشد سریعتری داشته باشد و این امر خود می تواند برای نائل شدن به شاخص های توسعه اقتصاد دریا مثمر ثمر باشد.

این تولید کننده تجهیزات صنعتی شیلات در پایان خاطر نشان می کند: نکته جالب توجه اینکه در دنیا استفاده از این دستگاه امری بدیهی است اما متاسفانه در ایران بسیار کم استفاده می شود چون منابع آبی تا حالا زیاد بوده و اکثرا سنتی کار می کنند. اما به تدریج به این سمت پیش می رویم که پرورش ماهی دیگر برای کسانی که سنتی کار می کنند و متراکم کار نمی کنند نمی صرفد و صنعت پول سازی نمی شود. لذا شاهد حرکت شیلات کشور از سنتی به صنعتی هستیم که این خود گامی موثر بر بهره گیری از منابع در راستای حضور قوی تر در بازارهای خارجی است.

ضعف در بسته بندی محصولات دریایی؛ مانعی پیش روی بهره برداری از اقتصاد دریا

بر اساس این گزارش، از دیگر مواردی که پیرامون تولیدات و محصولات دریایی وجود دارد و می تواند بر جا داشتن این محصولات در بازارهای جهانی نقش مهمی ایفا کند بحث بسته بندی این محصولات است. رضا عبدی دیگر فعال در بخش بسته بندی صنایع غذایی دریایی به بازار می گوید: به طور خاص برای اینکه بتوانیم در وهله اول در بازارهای جهانی حضوری خوب داشته باشیم و به تبع آن بهره برداری اقتصادی داشته باشیم عرضه محصولات تولیدی خود در بسته بندی های شکیل است.

کشورهای مختلف برای اینکه در بحث اقتصاد دریا و بهره برداری از آن سهم بیشتری به خود اختصاص دهند نه تنها از روشهای کاملا نوین و صنعتی برای صید، پرورش و بازاریابی استفاده می کنند بلکه در حوزه بسته بندی نیز با یکدیگر رقابت می کنند

این فعال بخش معتقد است محصولات غذایی کشور از نظر بسته بندی استانداردهای جهانی را ندارد به طوری که حتی محصول خاویار به عنوان ارزشمندترین محصول دریایی کشور هنوز در بسته بندی های ده های گذشته عرضه می شود. حال اینکه باید در ابتدا چشم خریداران را از نظر زیبایی بصری جلب کرد.

عبدی خاطر نشان می کند: مساله اینجا است که کشورهای مختلف دنیا برای اینکه در بحث اقتصاد دریا و بهره برداری از آن سهم بیشتری به خود اختصاص دهند نه تنها از روشهای کاملا نوین و صنعتی برای صید، پرورش، بازاریابی و غیره استفاده می کنند بلکه در حوزه بسته بندی نیز با یکدیگر رقابت می کنند به خصوص اینکه بسته بندی هر کالایی ویترین آن محصول محسوب می شود.

بر اساس این گزارش از دیگر مواردی که باعث می شود در بحث اقتصاد دریا و محصولات دریایی چندان موفق عمل نکنیم تکی عمل کردن مجموعه های مختلف است. با این وجود مهدی تقوی کارشناسان این حوزه می گوید: حضور انفرادی شرکتها در بازارهای جهانی نسبتا منسوخ شده است و شاهد هستیم که در کشورهایی که به طور خاص در بحث صنایع غذایی به ویژه صنایع غذایی دریایی فعالیت دارند به طور اشتراکی کار می کنند. چرا که این امر موجب می شود توان حضور بیشتری داشته باشند.

تقوی افزود: با این وجود در کشور هنوز آن فرهنگ جانیفتاده است و غالب شرکتها به کارگروهی اعتقادی ندارند و همین امر موجب می شود در بازارهای جهانی به نوعی تنها باشند. این در حالی است که امروزه شاهد هستیم در بحث محصولات دریایی به عنوان مثال یک کشور با شرکتهای مختلف و از بخش های متفاوت در بازارهای جهانی حضور دارد و تا جایی که امکان داشته باشد از منافع اقتصادی مختلف این حوزه بهره برداری می کنند و به وقت نیاز هم از یکدیگر پشتیبانی می کنند.