بازار؛ گروه بین الملل: «شی جین‌پینگ»، رئیس‌جمهور چین در سفر اخیر به کشورهای عربی، به سران این کشورها گفته پکن این طرح را در دستور کار خواهد داد که در خرید و تبادلات تجاری انرژی، به جای دلار از یوان (واحد پول چین) استفاده کند.
این اظهارات رئیس‌جمهور چین گامی دیگر از تلاش‌های پکن برای کنارگذاشتن دلار در معاملات بین‌المللی است. صدور قراردادهای آتی نفت توسط چین در پترویان واضح‌ترین نشانه‌ای است که نشان می‌دهد چین مایل است حضور خود را به عنوان بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان نشان و ترجیح می‌دهد در آینده نفت از کشورهایی مانند عربستان سعودی را به ارز خود خریداری کند.
به نظر می‌رسد ولیعهد عربستان سعودی این مسیر را در بازارهای جهانی انرژی درک و متوجه می شود که برای اینکه بتواند از فشار عظیم ایالات متحده که بر ریاض وارد می‌شود از پترویان استفاده کند. بنابراین، ریاض باید از دیگر شرکای بالقوه از جمله چین استقبال کند. اما در مقابل، چین خواسته‌های سیاسی شرکای خود را مطرح نمی‌کند، چه رسد به ژئوپلیتیک. با این وجود، چین مایل است تنش زدایی را در میان همه شرکای خود بر اساس اصول برد-برد از طریق ایجاد رفاه تقویت کند.
بنابراین، می‌توان دید که سیاست‌های عدم مداخله سیاسی چین بر شریک احتمالی آینده سعودی تأثیر می‌گذارد، به گونه‌ای که سیاست‌های فوق مداخله‌گرایانه ایالات متحده اغلب بر شرکای آن تحمیل می‌شود. بنابراین، محمد بن سلمان با هر دیدگاهی، این را دریافته که باید به سمت چین حرکت کند.
همچنین، نحوه دور زدن دلار آمریکا و همچنین پترودلار سال‌هاست که در اجلاس گروه بریکس مورد بحث قرار گرفته است. روسیه اکنون بزرگترین تامین کننده نفت خام چین است. با افزایش تحریم های اخیر علیه روسیه، اکنون مسکو و پکن به شدت در پی دور زدن دلار آمریکا در تجارت دوجانبه هستند. از همین روی، چین یک سیستم پرداخت را برای هر دو ارز یوان و روبل راه اندازی کرد که در مورد نفت روسیه خریداری شده توسط چین نیز صدق می‌کند.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «جفری کارلینر» استاد دانشگاه بوستون امریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
*یکی از محورهای نظم تجاری بعد از جنگ جهانی دوم، سلطه دلار در سطح بین المللی بود. دلار تا چه اندازه در نهادینه ساختن نظم آمریکایی موثر بود؟
تسلط دلار برای ۷۵ سال گذشته در درجه اول نتیجه قدرت اقتصادی و سیاسی ایالات متحده است اما به قدرت ایالات متحده آمریکا نیز کمک کرده است. اقتصاد ایالات متحده بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم بیش از نیمی از کل اقتصاد جهانی بود و تجارت ایالات متحده به مراتب بزرگتر از تجارت هر کشور دیگر بود.
بازارهای مالی ایالات متحده بسیار بزرگتر از بازارهای مالی هر کشور دیگر بودند. خرید و فروش دلار و خرید و فروش اوراق قرضه دولتی ایالات متحده از ارزها و اوراق قرضه سایر کشورها آسان تر است.
بنابراین تقریباً همه کشورها بخش اعظم تجارت خود را به دلار انجام می دهند و بیشتر ذخایر ارزی خود را به صورت اوراق قرضه دلار نگه می دارند. مزایای استفاده از دلار در تجارت و ذخایر ارزی برای سالها ادامه خواهد یافت، اما با گذشت زمان کمتر می شود.
این تسلط، قدرت سیاسی و اقتصادی ایالات متحده آمریکا را افزایش داده است، از جمله توانایی تحمیل تحریم ها بر کشورهایی مانند ایران و روسیه.
*در سالهای احیر دلارزدایی از سوی کشورهای مختلف از جمله چین و روسیه دنبال می شود. حتی کشورهای سازمان همکاری شانگهای به دنبال مبادلات با ارز بومی هستند. دلیل این موضوع چیست و تا چه اندازه دلارزدایی موفق خواهد بود؟
با رشد اقتصاد چین سریعتر از اقتصاد ایالات متحده آمریکا، طبیعی است که تسلط دلار بسیار آهسته کاهش یابد. یک دلیل بسیار بزرگتر برای چین و روسیه در راستای سیاست دلار زدایی، استفاده ایالات متحده از تحریم ها علیه روسیه و ایران است.
ایالات متحده هنگام حمله روسیه به اوکراین، ذخایر ارزی روسیه را توقیف کرد و مشارکت ایران را برای چندین سال به شدت محدود کرده است. کشورهایی که نگران این هستند که ایالات متحده ممکن است تحریم هایی را بر آنها اعمال کند، انگیزه بزرگی برای نگه داشتن ذخایر ارزی خود به صورت ارزی غیر از دلار و انجام برخی از امور تجاری خود با ارزهای دیگر و خارج از سیستم بانکی بین المللی دارند. این امر باعث کاهش اهمیت دلار می شود، اما احتمالاً دلار برای سالهای متمادی حاکم است.
*رئیس جمهور چین در سفر اخیر خود به عربستان، موضوع تبادل انرژی با پول چین یعنی یوآن را مطرح کرد. آیا این موضوع عملی می شود؟
برای عربستان سعودی و سایر صادرکنندگان نفت آسان است که نفت خود را با ارز یوان به چین بفروشند. صادرکنندگان نفت می توانند از یوان خود برای پرداخت کالاهایی که از چین وارد می کنند استفاده کنند یا یوان اضافی را در بازارهای بین المللی بفروشند. توافق در مورد چگونگی محاسبه قیمت یوان و چگونگی ارتباط آن با قیمت دلار نفت نباید دشوار باشد.
*برخی معتقد هستند تجارت انرژی چین با اعضای شورای همکاری خلیج فارس با یوآن ضربه سختی به آمریکا و سلطه دلار وارد خواهد آورد. بر این اساس ریسک این اقدام برای این کشورها بالاست و ممکن است حمایتهای نظامی آمریکا را از دست بدهند. نظر شما چیست؟
واردات نفت چین از کشورهای خلیج فارس تنها بخش بسیار کمی از کل تجارت جهانی و حتی در مقایسه با جریان بین المللی سرمایه از اهمیت کمتری برخوردار است. اگر چین به پرداخت واردات نفت خود به یوان بپردازد، این موضوع تأثیر کمی در از بین بردن تسلط دلار خواهد داشت.
* با توجه به طرح ایجاد منطقه تجارت آزاد میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس و چین، اهمیت این موضوع در رقابت آمریکا و چین در این منطقه چیست؟
ایجاد یک منطقه تجارت آزاد بین کشورهای خلیج فارس و چین مطمئناً اهمیت اقتصادی و سیاسی چین را در خلیج فارس افزایش می دهد. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس واردات خود را از چین افزایش داده و واردات خود را از متحدین آمریکایی مانند ژاپن، کره جنوبی، اروپا و ایالات متحده کاهش می دهند. این امر باعث تقویت تأثیر سیاسی چین نسبت به نفوذ ایالات متحده در منطقه می شود.
نظر شما