بازار؛ گروه بین الملل: در پی اعمال تحریم های آمریکا و اروپا علیه شرکت ها و نهادهای روسی، مسکو نیز به تلافی برخاسته و عملا شیرهای انتقال گاز خود به اروپا را بست. این مساله برای کشورهای اروپایی که عمدتا سردسیر هستند اهمیت گاز روسیه را چند برابر میکند. در نهایت توقف خرید نفت و گاز ارزان روسیه برای اروپا گران تمام شد، زیرا نه تنها موجب افزایش بهای برق، گاز و حامل های انرژی در حوزه یورو شد، بلکه به سبب زنجیره های بهم پیوسته اقتصاد، گرانی و رکود بی سابقه ای را هم در این کشورها رقم زد تا جایی که هم اکنون بسیاری از دول حوزه یورو برای جبران اندکی از تحمیل هزینه های کمرشکن به خانوارها مجبور به ارائه بسته های حمایتی شده اند.
رکورد نرخ تورم در کشورهای حوزه یورو از ماهها قبل هر ماه شکسته شده است و رشد قیمت منابع انرژی به عنوان دلیل اصلی افزایش نرخ تورم در کشورهای اروپایی یاد میشود. نرخ تورم در کشورهای اروپایی نگرانی‌ها از پیامدهای اجتماعی آن را افزایش داده است زیرا بسیاری از خانواده‌های کم‌بضاعت برای تنظیم بودجه خود به ویژه در پایان هر ماه با مشکل روبرو هستند، زیرا افزایش بهای بسیاری از کالاها روزافزون شده و شرکت ها نیز توان رقابتی خود را در بازار از دست داده اند.
کاهش توان رقابتی صنایع بزرگ و کوچک اروپا
روند رو به رشد هزینه‌های تولیدو قیمت سرسام آور حامل های انرژی مصرفی لازم برای تولید کالاها و محصولات موجب کاهش توان رقابتی کالاهای اروپایی نسبت به کالاهای مشابه آمریکای شمالی یا آسیا شده است.
شرکت‌های مختلف اروپایی به دلیل کمبود انرژی در حال کاهش تولید در برخی بخش‌ها یا جابه جایی به آن سوی مرزها هستند که این موضوع زنگ خطری را در اروپا به صدا درآورده است
این در حالی است که شرکت‌های مختلف اروپایی به دلیل کمبود انرژی در حال کاهش تولید در برخی بخش‌ها یا جابه جایی به آن سوی مرزها هستند که این موضوع زنگ خطری را در اروپا به صدا درآورده است.
اخیرا خبرگزاری رویترز اعلام کرده است که شرکت‌های آلمانی با وجود بسته حمایتی ۲۰۰ میلیارد یورویی دولت، به علت قیمت‌های گزاف انرژی در فکر خروج از کشور و یافتن راهی برای روند تولید ارزان در خارج آلمان هستند. دولت آلمان در راستای کمک به خانوارها و شرکت‌های کوچک و متوسط جهت مقابله با افزایش قیمت‌ها، یک بسته حمایتی انرژی شامل کاهش قیمت گاز و کاهش مالیات فروش برای سوخت را مطرح کرده است. اما این در حالی است که بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط در آلمان اعتقاد دارند که بسته حمایتی پیشنهادی با گذر زمان هیچ تغییری را در برنامه کاری آنها ایجاد نمی‌کند و باید جایگزین دیگری برای خروج از این بحران پیدا کنند.
دستمزد بالای کارگر و هزینه‌های دیگر در آلمان که ناشی از تورم و افزایش بهای حامل های انرژی در این کشور است بسیاری از شرکت‌ها را بر آن داشته تا بخش‌هایی یا تمامی کسب و کار خود را به مکان‌هایی ارزانتر در اقتصادهای نوظهور اروپا و کشورهای دیگر انتقال دهند. تولید کنندگان در آلمان با قبوض انرژی ۱۰ برابری نسبت به ۲ سال گذشته مواجه هستند و از هر ۵ شرکت مهندسی یکی از آنها در خطر انتقال کسب و کار خود به خارج از کشور است زیرا به اعتقاد آنها با افزایش قیمت تمام شده کالا در اروپا بازار از دستشان خارج شده و عمدتا کالاهای آسیایی یا آمریکای شمالی بازا را تصاحب کرده اند.
نیمی از شرکت‌ها در آلمان به دلیل بحران انرژی نتوانستند برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود را که قصد انجام آن را داشتند، اجرایی کنند و ۳۹ درصد آنها مجبور به خروج کامل از برخی بازارها شدند که علت آن افزایش چندبرابری قیمت برق و گاز در آلمان، بالا بودن هزینه نیروی کار و دیگر هزینه‌های مرتبط با تولید است که در نهایت منجر به افزایش قیمت کالاها و از دست رفتن توان رقابنی شرکت ها شده است
به عنوان مثال شرکت روزنتال که ۱۴۳ سال پیش در آلمان تاسیس شده و در زمینه تولید ظروف چینی فعال است حالا به دنبال تولید برخی از محصولات خود در خارج از کشور است تا هزینه‌های تولید را کاهش دهد. بر اساس آخرین آمار نرخ تورم در آلمان بزرگ ترین اقتصاد اروپا حدود 10.9 درصد است و یکی از کشورهایی است که بیشترین آسیب را دیده است.
اخیرا خبرگزاری تاس اعلام کرد که نیمی از شرکت‌ها در آلمان به دلیل بحران انرژی نتوانستند برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود را که قصد انجام آن را داشتند، اجرایی کنند و ۳۹ درصد آنها مجبور به خروج کامل از برخی بازارها شدند که علت آن افزایش چندبرابری قیمت برق و گاز در آلمان، بالا بودن هزینه نیروی کار و دیگر هزینه‌های مرتبط با تولید است که در نهایت منجر به افزایش قیمت کالاها و از دست رفتن توان رقابنی شرکت ها شده است.
لارس فلد، مشاور وزیر اقتصاد آلمان، پیش از این گفته بود، بحران انرژی و افزایش شدید قیمت گاز ناشی از کاهش شدید صادرات گاز روسیه به اروپا در سایه بحران جنگ در اوکراین، چنین تصمیماتی را به دغدغه اصلی شرکت ها تبدیل کرده است.
در هر چهارگوشه قاره اروپا اکنون قیمت‌ها رو به افزایش است.اقتصاد ۲۷ کشور عضو این اتحادیه تحت تاثیر جنگ روسیه و اوکراین و تبعات آن قرار گرفته است. این در حالی است که اروپا در معیت آمریکا علاوه بر اعمال تحریم های مشترک با واشنگتن علیه مسکو، تحریم های جداگانه ای را نیز علیه روسیه اعمال کرده است. اما در نهایت این ملت ها و شرکت های اروپایی هستند که تاوان این سیاست های جنگ طلبانه را به صورت تورم، رکود عمیق، کاهش تولیدات و درنتیجه بیکاری و کوچک شدن سبد خرید در کشورهای خود تجربه می کنند.
رشد نجومی بهای انرژی در اروپا سبب جهش هزینه‌های عملیاتی برای همه صنایع از جمله فولاد، خودرو و نساجی در این قاره سبز شده است تا جایی که بسیاری از تولیدکنندگان به دنبال محدود، تعطیل یا جابه‌جای کارخانه خود هستند، و این موضوع تهدیدی برای احتمال بازگشایی مجدد واحدهای تولیدی در اروپا و رقابت‌پذیری آن ها است
بحران انرژی گریبان سایر شرکت های اروپایی را نیز گرفته است و آنها نیز به فکر خروج کارخانه خود از اروپا هستند. یک مدیر شرکت فولاد ایتالیایی اعلام کرده است که هزینه‌های گزاف انرژی و مالیات کربن در اروپا، موجب بازنگری در مورد مکان تولید فولاد با قیمت فعلی ۸۰۰ یورو در تن را میشود. تنها بهای گاز برای تولید هر تن فولاد افزایش ده برابری داشته است و این رقم منهای مالیات کربن است، بنابراین شرکت ناچارا به آسیا منتقل می شود تا بتواند در بازار باقی بماند.
رشد نجومی بهای انرژی در اروپا سبب جهش هزینه‌های عملیاتی برای همه صنایع از جمله فولاد، خودرو و نساجی در این قاره سبز شده است تا جایی که بسیاری از تولیدکنندگان به دنبال محدود، تعطیل یا جابه‌جای کارخانه خود هستند، و این موضوع تهدیدی برای احتمال بازگشایی مجدد واحدهای تولیدی در اروپا و رقابت‌پذیری آن ها است. حتی اگر برخی شرکت ها بتوانند کالاهای واسطه‌ای ارزان‌تری وارد کنند باز هم نمیتوانند مانع از تراز منفی تجارت و تشدید رکود شوند. این عمل موجب سوق دادن خریداران بین المللی به سمت کالاها و منابع غیر اروپایی میشود که در نهایت ریسک آسیب به رقابت پذیری کالاهای اروپا را در پی دارد.
به عنوان مثال، آمونیاک که ماده اولیه تولید کود کشاورزی است از گاز طبیعی تولید می شود و افزایش قیمت کود به دلیل بحران انرژی در اروپا باعث تعطیلی کارخانه ها شده است. قیمت آمونیاک کود نیتروژن معمولی در ایالات متحده در ماه سپتامبر نزدیک به 24 درصد افزایش یافت و اروپا تولید آمونیاک خود را به بیش از نصف کاهش داده است.
دیگر صنایعی که از بحران انرژی در اروپا متضرر شده اند صنایع مواد شیمیایی، سرامیک، معدن، شیشه و کاغذ هستند که خواستار اقداماتی برای رسیدگی به تأثیر قیمت گاز طبیعی بر رقابت‌پذیری صنعتی و انجام اقداماتی برای قطع ارتباط قیمت برق و گاز شده اند.
این در حالی است که صنعت آلومینیوم هم در اروپا در بحبوحه بحران انرژی به شدت آسیب دیده است و به علت افزایش سرسام آور بهای انرژی محصولات آنهادیگر در بازار توان رقابتی ندارد و به همین علت تصمیم به کاهش تولید می گیرند. اواخر تابستان امسال کارخانه ذوب آلومینیوم اسلووالکو در اسلواکی اعلام کرد که تولید اولیه خود را تا پایان ماه سپتامبر متوقف خواهد کرد. این شرکت در بیانیه‌ای گفت که تصمیمش درباره پایان دادن به تولید اولیه آلومینیوم به علت شرایط نامطلوب و قیمت بالای برق صورت گرفته است و هیچ نشانه‌ای از بهبود این وضعیت در کوتاه مدت وجود ندارد. این در حالی است که اسلووالکو تامین کننده کلیدی برای شرکت های اسلواکی و سایر شرکت های اروپایی است و پس از توقف تولید، اروپا مجبور به واردات آلومینیوم از کشورهایی از جمله روسیه و چین خواهد شد. پیشتر نیز یک کارخانه ذوب روی در هلند چنین تصمیمی گرفته بود.
اخیرا موسسه اس اند پی موبیلیتی که تحولات بازار خودرو را بررسی می کند گزارش داده که بحران انرژی می تواند تا پایان سال ۲۰۲۳ تولید بیش از یک میلیون خودرو را کاهش دهد. بر اساس این گزارش با توجه بهای گزاف انرژی در اروپا یک زمستان سخت می تواند موجب تعطیلی بخش های خودروسازی در اروپا شود که بیشترین فشار بر تامین کنندگان کوچک قطعات و فناوری این صنعت است. این موسسه پیش بینی کرده که از سه ماهه جاری تا پایان سال آینده، تولید سه‌ماهه کارخانه‌های مونتاژ خودرو اروپا بین یک تا ۴.۵ میلیون دستگاه باشد.اما محدودیت های بالقوه می تواند این میزان را به ۲.۷۵ تا ۳ میلیون دستگاه در هر سه ماه کاهش دهد.
صنعت پوشاک نیز یکی دیگر از حلقه های این زنجیره اقتصاد اروپا است که به شدت در بحران انرژی اخیر آسیب دیده است تا جایی که شرکت‌های چینی تولید کننده لباس‌های زمستانی از افزایش تقاضا از سوی کشورهای اروپایی در آستانه فصل سرما خبر دادند که به علت هزینه های کمتر پوشاک چینی در مقایسه با انواع اروپایی آن است. به گزارش گلوبال تایمز، اروپا در حال واردات پتوی های برقی، پمپ‌های گرمایشی، هیترهای برقی و کیسه‌های آب گرم از چین است.
روسیه اولین تامین‌کننده نفت، گاز و زغال سنگ کشورهای اروپایی محسوب میشود و حدود یک چهارم از انرژی مصرفی در اروپا را روسیه تامین میکند. کارخانه های اروپایی برای تامین انرژی خود عمدتا از سوخت های فسیلی وارداتی روسیه استفاده می کردند. از سوی دیگر، خشکسالی تابستان امسال در اروپا ظرفیت نیروگاه های برق آبی را کاهش داده است و عدم وزش بادهای مناسب در دریای شمال که اکثر نیروگاه های بادی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در آن مستقر واقع هستند نیز به مشکلات تامین انرژی این قاره دامن زده است.
نتیجه
رکود تورمی، کاهش تولید توان رقابتی کالاهای اروپایی و همچنین از بازار خارج شدن بسیاری از شرکت های اروپایی پیامد همراهی اتحادیه اروپا با آمریکا در تحریم روسیه و دست کشیدن از نفت و گاز ارزان این کشور است که بخش مهمی از نیاز چرخه انرژی قاره سبز را تامین میکند و این در حالی است که به عقیده صاحبان شرکت های اروپایی بسته های حمایتی دولتی نیز چندان برایشان کارساز نبوده و ناچار هستند با کاهش تولید یا جابه جایی محل کارخانه خود به خارج اروپا هزینه های تولید را کاهش دهند تا بتوانند از دور رقابت با کالاهای آسیایی یا اروپایی خارج نشوند. ناگفته نماند که انتقال کارخانه به گزینه هایی مانند اقتصادهای نوظهور اروپا، شمال آفریقا یا خارمیانه منجر به بیکاری و رکود مجدد در اروپا میشود.
اما همچنان مشخص نیست اروپا که با فرارسیدن فصل زمستان با باتلاق انرژی مواجه شده است چه زمانی منافع و مصالح ملل خود را به همراهی با آمریکا و تحریم روسیه ارجحیت میدهد تا جلوی ضرر بیش از این به معیشت مردم و صنایع کوچک و بزرگ را بگیرد.
نظر شما