بازار؛ گروه استانها: زیتون به عنوان میوه‌ای ارزشمند در تمام جهان شناخته می‌شود. زیتون و روغن آن از جایگاه تغذیه‌ای خوبی برخوردار است که جلوگیری از بیماری‌هایی مانند عارضه قلبی عروقی، کاهش فشار خون، خاصیت ضد سرطانی تأییدی بر این مدعا است.
نکته مهمی که در این میان وجود دارد حساس بودن این محصول است و اینکه گویا کشاورزان بیشتر خواستار خام فروشی آن به کارخانه‌ها برای کنسرو و صادرات به کشورهای دیگر هستند و فرآوری خوراکی آن مانند روغن زیتون دیگر توجیه اقتصادی ندارد.
راه نجات این حوزه گویا توجه به مکانیزاسیون اراضی سطح زیر کشت و انجام مطالعات دقیق و سرمایه‌گذاری در حوزه فرآوری دارویی آن است. در همین راستا با (حسین طالبی)، مدیرعامل شرکت سخت کوشان عباس آباد در نهبندان که صنعتی کوچک در فرآوری زیتون راه‌اندازی و از بزرگترین تولیدکنندگان زیتون در خراسان جنوبی هستند، گفت‌وگو کردیم.
از چه سالی شروع به کار کردید؟
از سال ۹۶ این صنعت کوچک را که در بخش فرآوری است، راه‌اندازی شد که در آن فقط یک دستگاه برای روغن‌گیری از زیتون را داریم.
حجم فرآوری، فروش و اشتغال‌زایی شما چگونه است؟
ظرفیت ۵۰۰ کیلو در ساعت را دارد و اگه سه شیفت کار شود ۱۰ تا ۱۲ تن را روغن گیری می‌کنیم. در سه شیفت ۶ نفر مشغول به کار هستند.
در زمینه فروش نیز برند خاصی نداریم و خرده فروشی به مردم، عطاری‌ها و فروشگاه‌ها می‌شود و فقط به دلیل صداقت در کار و کیفیت خوبی که محصولات ما دارند مشتریان زیادی از تمام کشور مانند اصفهان، تهران، شیراز و مشهد داریم. از آنجایی که صنعت بزرگ با تبلیغات فراوان هم نیستیم صادرات نداریم.
دلیل ورود به این حوزه توسط شما چیست؟
خود ما حدود ۲۵ هکتار سطح زیر کشت زیتون داریم و اولین زیتون کار خراسان بزرگ و حالا هم در خراسان جنوبی هستم که سالانه ۶۰ تن محصول داریم هر چند که امسال به دلیل مشکلات و سرمازدگی‌ها شاید برداشت به سه تن برسد. ولی به دلیل این حجم زیتون تصمیم گرفتیم که وارد بخش فرآوری شویم و ظرفیت خالی نیز داریم و از روستاهای دیگر و کشاورزان دیگر نیز محصولات خود را برای فرآوری به ما می‌دهند.
مشکلاتی که در این مسیر دارید چیست؟
یکی از اصلی‌ترین مشکلات ما این است که قطعه و تجهیزات دستگاه در استان خراسان جنوبی پیدا نمی‌شود و باید برای تأمین قطعات و تعمیر به سراغ دیگر استانها برویم که خود این موضوع نیز هزینه‌های بالایی را برای ما که یک صنعت کوچک هستیم به همراه دارد و حمایتی هم در این زمینه از ما نشده است.
مشکل دیگر کم و فصلی بودن زیتون است و دستگاه ما فقط برای روغن زیتون کارایی دارد و برای ریز دانه‌های دیگر مانند آفتاب گردان و کلزا و موارد دیگر مناسب نیست به همین دلیل برای توسعه کار و بهبود شرایط به دنبال خرید دستگاه بزرگی برای روغن گیری از ریز دانه‌ها هستیم که قیمت بسیار بالایی دارد.
در استان خیلی از کشاورزان وارد حوزه کاشت زیتون شدند ولی به دلیل مشکلاتی که این محصول دارد و توجیه اقتصادی ندارد، دیگر ادامه ندادند و کار در حوزه دانه‌های روغنی مانند کلزا، کنجد و آفتاب گردان اقتصادی‌تر است.
اگر مسئولان تدابیری در بخش حمایتی نداشته باشند شاهد پایان یافتن کشت این محصول و حتی فرآوری و روغن گیری آن خواهیم بود و با خام فروشی آن شاهد واردات روغن زیتون خواهیم بود.
حمایت‌ها از شما چگونه بوده است؟
در این مدت حمایتی از ما نشده است در ابتدای کار حتی قول تسهیلات بلاعوض با سود چهار درصد از سوی دفتر زیتون که زیر مجموعه شورای ملی زیتون ایران است به ما داده شد ولی زمانی که باید به این قول خود عمل می‌کردند اجرایی نشد و یک ریال هم حمایت نشدیم.
به نظر شما فرآوری زیتون سودآوری برای استان و کشور دارد؟
فرآوری زیتون مسلماً سود بسیار خوبی را برای خراسان جنوبی و کشور به همراه دارد ولی مشکل در هزینه‌های جانبی است.
اکنون در بخش نبود کارگر و افزایش هزینه‌های آنها روبه رو هستیم، همچنین زیتون بسیار حساس است و با یک سرمازدگی تا حدود سه سال محصولی ندارد حتی در شرایط عادی بعد از یک سال بار خوب، چند سال بار آن کم است.
از آن سوی قیمت ارائه شده روغن زیتون به بازار اصلا با هزینه‌های جانبی مانند کود، کارگر، سم و هرس آن برابری نمی‌کند و نمی‌توان با قیمت واقعی نیز وارد بازار کرد چرا که دیگر مشتری نخواهد داشت.
اکنون خام زیتون بیشتر سود دارد چرا که به کارخانه‌های بزرگ با قیمت بیشتر به فروش می‌رسد و آنها به کنسرو زیتون تبدیل و به کشورهای عربی و چین و ژاپن صادر می‌کنند و به همین دلیل در کشور کشاورزان فعال در این حوزه بیشتر به فروش خام روی آورده‌اند.
در گذشته شرایط این بخش به چه صورت بود؟
سال ۸۵ مدیرکل شورای زیتون اعلام کردند که بهترین و با کیفیت‌ترین زیتون در نهبندان تولید می‌شود و قرار بود سرمایه گذار ژاپنی بیاید تا کیلویی ۵۰ دلار در زمین خریداری کند ولی به دلیل نبود حجم زیاد برای صادرات قابل اجرا نبود که این مبلغ یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان در آن زمان به دلار بود.
دلیل استقبال دیگر کشورها از محصول خام زیتون توجه به بخش دارویی آن است و چندان به بخش خوراکی آن توجه نمی‌شود چرا که زیتون عصاره تمام گیاهان دارویی است و برای بیماری‌های بسیاری مناسب است. ولی در کشور و استان ما به این موضوع اصلاً توجه نمی‌شود که اگر به این نکته توجه و مطالعات درست انجام شود شاهد رونق اقتصادی و ارزآوری بالایی در این حوزه خواهیم بود.
درخواست و توصیه شما برای بهبود این وضعیت چیست؟
در ابتدا مسئولان بودجه‌ای برای مطالعات در بخش دارویی این محصول در نظر بگیرند چرا که با این کار آینده اقتصادی این محصول تضمین می‌شود و کشاورز و سرمایه‌گذار هم به دلیل تمایل بالای دیگر کشورها به این حوزه بیشتر وارد میدان خواهند شد.
دیگر اینکه در بخش خوراکی با این قیمت‌ها توجیه اقتصادی ندارد چرا که امکانات، خدمات و ماشین‌آلات نیست و اگر روند کاشت، داشت و برداشت مکانیزه شود، می‌توان کمی به بهبود این وضعیت کمک کرد و لازم است که مسئولان در این حوزه حمایت کنند. حتی ما چندین سال است که به دنبال پهباد سم پاشی هستیم ولی وامی به ما نمی‌دهند و با سود ۱۸ درصد می‌دهند که برای ما توجیه ندارد.
برای مکانیزه شدن با توجه به هزینه‌هایی که کردیم زیاد نیست و حدود چهار میلیارد تومان نیاز است که با بهره کم باشد و حتی با این کار می‌توان به دیگر زیتون کاران که در سطح کم کار انجام می‌دهند هم خدمات ارائه کرد حتی اگر این تسهیلات برای خرید تجهیزات مکانیزه به فرد دیگری هم داده شود ما مشکلی نداریم چرا که می‌توان از آنها استفاده و هزینه اجاره را پرداخت کرد.
نظر شما