بازار؛ گروه ایران: منابع آبی کره زمین محدود است، منابع آبی ایران محدود تر؛ بنابراین چاره ای نیست جز اینکه کشت گلخانه ای و دیمزار در کشورهایی همچون ایران مورد توجه ویژه قرار بگیرد. شیوه ای که شاید چندان مطلوب کشاورزان نباشد و آن ها را از آینده ای که بارندگی نباشد و احتمال عدم برگشت هزینه ای که برای تهیه بذر و غیره کرده اند نگران کند.
از طرفی رها کردن مزارعی که امکان تامین منابع آبی پایدار برای آن ها وجود ندارد به فرسایش خاک کمک می کند و رفته رفته این گنج ارزشمند را بی ارزش می کند. بر این اساس سه سالی می شود که ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) وبه ویژه هلدینگ کشاورزی و صنایع غذایی این ستاد به موضوع کشت دیمزارها ورود کرده است و از کشاورزان در این راستا حمایت می کند. حمایتی که نتیجه آن توسعه کشت دیمزارها، کاهش مصرف منابع آب زیرزمینی، حفظ محیط زیست و جلوگیری از فرسایش خاک، اشتغال بومیان و از همه مهمتر تامین امنیت غذایی کشور می شود.
در این راستا حسن حیدری مدیرعامل شرکت گسترش توسعه گری پردیس هلدینگ کشاورزی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در خصوص برنامه های ستاد و سایر مزایای توسعه کشت دیمزار با طرح سوالی که موضوع کشت دیم چرا برای کشور حائز اهمیت است؟ به بازار می گوید: برای تامین غذای ۱۵۰ میلیون نفر نیازمند توجه ویژه به محصولاتی همچون گندم هستیم؛ محصولی که در کشت آن عمده تمرکز بر روی منابع آبی است.
۱۳ درصد از حدود ۴۳۰ میلیارد مکعب منابع آبی که سالانه به کشور وارد می شود قابلیت استفاده در صنعت کشاورزی و سایر صنایع دارد
وی می افزاید: برخلاف عموم مردم که تصور می کنند در کشت گندم باید منابع آبی بسیاری زیادی مورد استفاده قرار بگیرد و نیاز به برداشت از سفره های آب زیرزمینی است و فکر می کنند این امکان وجود ندارد که گندم به مقدار کافی بدون نیاز به مصرف منابع آبی به ویژه آب های زیرزمینی تولید شود؛ تاریخ کشاورزی ایران نشان داده که خاستگاه کشاورزی کشور تولید دیم مبتنی بر منابع آب سبز و بارش های فصلی است.
حیدری با اشاره به اینکه حدود ۴۳۰ میلیارد مترمکعب آب در هر سال به کشور وارد می شود ادامه می دهد: فقط ۱۳ درصد از این منابع آبی تجدید پذیر است که در صنعت کشاورزی و سایر صنایع استفاده می شود. بنابراین عمده این منابع آبی از دسترس ما خارج می شود. بنابراین در صورتی تحقیقات و محصولات شرکت های دانش بنیان بر روی توسعه فناوری کشت دیم به خصوص در حوزه بذر، مبارزه با عوامل زیان رسان، حاصلخیزی خاک و غیره متمرکز شود ظرفیت های تولید فوق العاده ای به دست می آید که می تواند پاسخی برای نیاز کشور باشد.
جهش تولید کشت دیمزارها در ۲۱ استان
مدیرعامل شرکت گسترش توسعه گری پردیس با اشاره به اینکه از ۱۶۴ میلیون هکتار اراضی کشور تنها حدود ۱۴ میلیون هکتار درگیر تولید غذا است تاکید می کند: این درحالی است که وسعت مراتع در حدود ۸۴ میلیون هکتار است و می توان بخش قابل توجهی از آن را با روش های خاک ورزی حفاظتی و کشت حفاظتی بدون اینکه آسیبی به خاک، محیط زیست و منابع طبیعی برسد در راستای تولید محصولات علوفه ای و حبوبات مورد بهره برداری قرار بگیرد. از همین رو موضوع توسعه دیم از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) به موضوع کشت دیم توجه ویژه ای دارد می گوید: نگاه ستاد، نگاه توسعه مناطق محروم و کم بضاعت است. بنابراین با توجه به اینکه عمده دیم کاران در بخش کشاورزی افرادی هستند که زمین ها و اراضی شان در دور دست ترین مناطق کشور قرار دارد و ارزش اراضی شان پایین ترین ارزش مالی را دارد از لحاظ مالی نیز توانایی بالایی ندارند. بر این اساس ستاد به این موضوع ورود کرده و ضمن اینکه طرح کشت در دیمزارها را در ۲۱ استان کشور دنبال می کند برای ۴۰۰ هزار کشاورز نیز اشتغال ایجاد کرده است.
در شرایطی که دیم کاری ریسک بالایی در تولید دارد و این احتمال وجود دارد که باران نبارد و کشاورز متضرر شود، ستاد در طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور، اراضی کشاورزان را بیمه و به آن ها یارانه پرداخت می کند
حیدری با اشاره به اینکه ستاد حمایت ویژه ای از مردم مناطق محروم دارد و به کمک کشاورزانی که اکوسیستم اقتصادی شان در این مناطق تعریف شده است می آید، اضافه می کند: بنابراین در شرایطی که دیم کاری ریسک بالایی در تولید دارد و این احتمال وجود دارد که باران نبارد و کشاورز متضرر شود، ستاد در طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور، اراضی کشاورزان را بیمه و به آن ها یارانه پرداخت می کند.
وی با اشاره به کمک ستاد به بحث الگوی تغذیه ای خاک ادامه می دهد: برای مثال از کشاورزان برای تهیه کودهای پایه حمایت می کند و یارانه می دهد که این طرح شامل فراهم کردن شرایط برای تهیه کود های سرک و محلول پاشی می شود. از طرف دیگر ستاد قراردادی با سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی برای تامین بذری که مورد نیاز دیم کشور است دارد. همچنین بذر دیمزارها طی چند دهه اخیر مورد غفلت قرار گرفته بود؛ چرا که کشت دیم بیشتر بر عهده کشاورزانی بود که از بضاعت کافی برخوردار نبودند
دیمزارها حافظ منابع طبیعی و تامین کننده امنیت غذایی
حیدری بیان می کند: بحث راهبری، آموزش و ترویج و حمایت از پایگاه های نوآوری در هر استان که فرهنگ صحیح کشت را در حوزه دیم ترویج می کند در ستاد توسط یک سامانه به نام دیمزار راهبری می شود؛ یعنی تک تک کشاورزانی که در این طرح حضور دارند با اطلاعات دقیق زمین و خودشان در آن سامانه ثبت می شوند. همچنین در گام جدید قصد داریم بحث پایش مکانی را هم اضافه کنیم که مطمئن شویم یارانه و حمایتی که ستاد اختصاص می دهد با کمترین انحراف به هدف برسد.
وی در پاسخ به این سوال که چشم انداز ۵ ساله برنامه جهش تولید در دیمزارها را چطور متصور می شود می گوید: در این طرح قرار است به طور متوسط حدود ۹ میلیون هکتار از اراضی کشور تحت پوشش قرار بگیرد؛ بنابراین بر اساس تجربه ای طی یکی دو سال اخیر دست یافته ایم حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش تولید با اجرای طرح جهش تولید در دیمزارها محقق شده است. بنابراین در شرایطی که در هر هکتار یک تن محصول به صورت میانگین برداشت شود تولید دانه های روغنی، حبوبات و محصولات علوفه ای می تواند رشد ۴۰ تا ۵۰ درصدی داشته باشد. همچنین در حوزه غله نیز حداقل می توان ۳۰ درصد رشد تولید را تجربه کرد.
به جای اینکه یک بسته حمایتی به مناطق محروم بدهیم، اقتصاد مردم آن مناطق را رونق می دهیم تا در روستای خود بمانند و مهاجرت اجباری به شهر نداشته باشد
مدیرعامل شرکت گسترش توسعه گری پردیس با اشاره به اینکه تامین امنیت غذایی تنها هدف جهش تولید در دیمزارها نیست، می افزاید: شاید مهم تر از افزایش تولید، دستاوردهای اجتماعی این طرح باشد. برای مثال به جای اینکه یک بسته حمایتی به مناطق محروم بدهیم، اقتصاد مردم آن مناطق را رونق می دهیم تا در روستای خود بمانند و مهاجرت اجباری به شهر نداشته باشد.
وی ادامه می دهد: در صورتی که اراضی کشور به صورت عالمانه و دانش بنیان تحت کشت قرار بگیرد می تواند احیا کننده منابع طبیعی و محیط زیست باشد. خیلی از مشکلاتی که در حوزه ریزگرد ها داریم به اراضی ای بر می گردد که در گذشته زیر کشت می رفته و الان رها شده است؛ یعنی اگر در آن زمین هرسال کشت و کار شود و پوشش گیاهی داشته باشد، می تواند جلوی فرسایش خاک و ریز گرد ها را بگیرد.
حیدری تاکید می کند: موضوع کشاورزی و دیم یک موضوع تک بعدی نیست که بگویید که فقط به امنیت غذایی کشور کمک می کند بلکه جهش تولید در دیمزارها می تواند به اقتصاد ملی، تولید ناخالص ملی، به معیشت اقشار محروم کشور کند. همچنین در کنار این مزایا حفظ محیط زیست و احیای منابع طبیعی را هم از دلایل دیگری است که باید به توسعه کشت در دیمزارها بیشتر توجه کرد.
نظر شما