خبرگزاری بازار، مونا مشهدی رجبی- با وجود اینکه هنوز شیوع ویروس کرونا در دنیا ادامه دارد و این ویروس در سراسر دنیا قربانی می گیرد، ولی اغلب کشورها باز شدن اقتصاد و از سر گیری فعالیتهای اقتصادی را به صورت تدریجی آغاز کرده اند. در شماری از کشورهای از قبیل آلمان آغاز فعالیتهای اقتصادی با تمهیدات خاصی انجام می شود و رسما اعلام شده است در صورتیکه این سیاست زمینه را برای افزایش شمار مبتلایان و خطرناک شدن وضعیت برای مردم فراهم کند، دستور توقف فعالیتهای اقتصادی و قرنطینه دوباره صادر می شود . در برخی دیگر از کشورها مانند امریکا اجرای این سیاست با دستور رییس جمهور انجام شد و بسیاری از مسولان بهداشتی با آن مخالف هستند.
به هر حال دنیا در حال بازگشت تدریجی به زندگی عادی است البته فاصله گذاری اجتماعی و رعایت مسایل بهداشتی یک ضرورت اعلام شده است. حال سوال این است که با از سر گیری فعالیتهای اقتصادی، آیا روند افول اقتصادی دنیا متوقف می شود و اقتصاد دنیا از رکود می رهد یا خیر؟
رکود تورمی در راه است
روزنامه ساندی مورنینگ هرالد در گزارش اخیر نوشت:« فعالیتهای اقتصادی در حال از سر گیری است ولی خطر بزرگی اقتصاد دنیا را تهدید می کند و همین خطر بزرگ است که وضعیت امروز دنیا را متفاوت از وضعیت اقتصادی جهان در دهه ۱۹۳۰ میلادی کرده است.این خطر بزرگ احتمال وقوع رکود تورمی است که در نتیجه سیاستهای اجرا شده در کشورها برای حمایت از اقتصاد در شرایطی که نرخ بیکاری در حال افزایش است و بسیاری از کسب و کارها امکان بازگشت به وضعیت قبل را ندارند ، ایجاد خواهد شد.»
رابرت اسکیدلسکی اقتصاددان بزرگ امریکا که حوزه اصلی تخصصی او تاریخ اقتصاد است در مصاحبه ای با این روزنامه گفت:«دولتها میلیاردها دلار به اقتصاد دنیا تزریق کردند تا بتوانند تقاضا را در جامعه در سطح قبل حفظ کنند. این سطح تقاضا در شرایطی که نرخ بیکاری در این کشورها روند افزایشی دارد و هر روز یک شرکت یا صنعتی خبر از اجرای طرح تعدیل نیرو می دهد ، می تواند وضعیت مشکل آفرینی برای اقتصاد ایجاد کند.»
وی افزود:« دولتها با تزریق بودجه به صنایع تلاش می کنند تا مشاغل را حفظ کنند. مثلا در اروپا به تنهایی بالغ بر ۴۰ میلیون شغل تنها به دلیل تزریق بودجه توسط دولت حفظ شده است ولی این حجم بالای نقدینگی در اقتصاد می تواند بستر ساز تورم شود. تورمی که همراه با رکود در اقتصاد ایجاد می شود و شرایط را برای مردمی که با درآمدهای اندک زندگی می کنند، سخت تر خواهد کرد.»
بخشی از این تورم مطلوب است
این اقتصاددان برجسته به این نکته اشاره کرد که بخشی از این تورم در کشورهای صنعتی که سالها با مشکل نرخ پایین تورم روبرو بودند مطلوب است زیرا انگیزه تولید را بیشتر می کند و فشار مالی دولتها را کاهش می دهد ولی افزایش بیش از حد تورم نگران کنند است.اسکیدلسگی با اشاره به اینکه در دهه ۱۹۷۰ میلادی هم رکود تورمی در اقتصاد دنیا اتفاق افتاده است ، گفت:«رکود تورمی ایجاد شده در دهه ۱۹۷۰ میلادی زمینه را برای تغییر روش اداره اقتصاد توسط دولت فراهم کرد. پیش از این تاریخ رویکرد کینزین در مدیریت بودجه دولتی برای اداره اقتصاد استفاده می شد و بانکهای مرکزی در تصمیم گیری های مهم اقتصادی کشور حضور پر رنگ داشتند ولی بعد از این زمان رویکرد اداره اقتصاد کشور تغییر کرد و بانکهای مرکزی مستقل شدند.»
شرایط این روزهای دنیا با تمامی تحولات قبلی در طول تاریخ اقتصاد دنیا فرق دارد. در شرایط فعلی مرز بین سیاستهای پولی و مالی برای حمایت از اقتصاد از بین رفته است و بانکهای مرکزی برای اینکه دولتها بتوانند منابع مالی خود را با کمترین هزینه بدست آورند، نرخ های بهره را در سطح بسیار پایینی حفظ خواهند کرد.
اسکیدلسکی معتقد است نتیجه این وضعیت تنها و تنها افزایش قیمتها است و بدون شک یکی از اصلی ترین چالشهای اقتصادی دولتها بعد از پایان بحران کرونا ایجاد مکانیزمی برای هزینه های دولتی است که توسط قوانین مصنوعی محدود نشده باشد. قوانینی که مانع از اجرای طرح های اقتصادی با انگیزه های سیاسی شود و در ضمن همچنان حامی اقتصاد باشد.
وضعیت غیر قابل پیش بینی است
اما بلومبرگ از جنبه دیگری به این مساله پرداخته است و پیش بینی وقوع رکود تورمی که در روزانه ساندی مورنینگ هرالد مطرح شده است را زیر سوال برد. این رسانه امریکایی در گزارش خود از سیاستهای بانک های مرکزی در کشورهای صنعتی برای حمایت از اقتصاد نام برد و نوشت:« بانکهای مرکزی در کشورهای صنعتی بعد از بحران مالی سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ میلادی تلاش کردند تا نرخ تورم را افزایش دهند ولی موفقیت چندانی در این زمینه بدست نیاوردند. مثلا در امریکا نرخ تورم حتی به مرز ۲ درصد هم نرسید. در این شرایط بحران کرونا ایجاد شد و اقتصاد وارد رکود بسیار عمیقی شد. این رکود عمیق اقتصادی در کنار افت بی سابقه قیمت نفت باعث شد تا فشار قیمتها باز هم کمتر شود. بنابراین خطری که این روزها اقتصاد دنیا را تهدید می کند تورم نیست بلکه افزایش سرعت افت قیمت کالاها است که می تواند انگیزه تولید را از واحدهای صنعتی و تولیدی بگیرد. واحدهایی که با بحران های زیادی کارشان را از سر گرفته اند.»
در پایان باید گفت آنقدر شرایط کنونی اقتصاد دنیا بی ثبات است و آینده آن نامشخص است که نمی توان به درستی در مورد آینده پیش بینی کرد ولی آنچه مشخص است، این است که اقتصاد دنیا چه در قرنطینه باقی بماند و چه فعالیتش را به طور تدریجی از سر بگیرد، با بحران های زیادی روبرو خواهد بود و روزهای سختی را تجربه خواهد کرد.
نظر شما