بازار؛ قاسم حیدری، کارشناس نساجی: از مهمترین دلایل نوسانات شدید قیمت در هر کالایی، عدم هم سطح بودن عرضه و تقاضا است، درصورتیکه قیمت ها تحت تاثیر عرضه و تقاضا باشد و به صورت دستوری تحمیل نشود.
اما این ادعا در مورد بازار عرضه و تقاضای نخ متفاوت است و دخالت ها عموما ناکارآ و دیر هنگام بوده است برای بررسی موضوع از منظر اقتصادی و تعادل عرضه و تقاضا فرضیات زیر مورد توجه است:
- تقاضای پایین و عرضه بالای نخ، موجب کاهش قیمت نخ می شود و ورشکستگی کارخانجات ریسندگی که پشتوانه مالی بالایی ندارند و به فروش سریع نخ جهت تامین سرمایه در گردش وابسته اند، می شود.
- تقاضای بالا و عرضه پایین نخ سبب افزایش قیمت و سوددهی بالای تولیدکننده و جذابت تولید می شود و با گذشت زمان، برای تقاضای بالا عرضه بالا توسط جذب شدن سرمایه گذار محقق می شود.
- تقاضای بالا و عرضه بالا و همچنین تقاضای پایین و عرضه پایین که به نوعی تعادل میان عرضه و تقاضا را برقرار می کند، ثبات بازار را در پی دارد.
در مورد بازار عرضه و تقاضای مواد اولیه پنبه نیز شرایط به همین منوال است. وقتی که کشت یک محصول نسبت به سایر محصولات ریسک بالاتری داشته باشد، تمایل به کشت آن کاهش می یابد. لذا ثبات قیمتی باعث کاهش ریسک پذیری و افزایش تمایل به کشت پنبه می شود. لذا در سیاستگذاری ها برای کشت پنبه باید همزمان به کشت های موازی و خرید های تضمینی محصولات استراتژیک و جلوگیری از سیفی کاری هم مورد توجه قرار گیرد.
اما این تمام ماجرا نیست درصورتیکه تلفیق عرضه و تقاضای نخ و پنبه را در کنار هم بعنوان مواد اولیه و محصول کارخانجات ریسندگی تحلیل کنیم می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- تقاضای پایین و عرضه بالای نخ در کنار تقاضای بالا و عرضه پایین پنبه، سبب کاهش قیمت نخ و افزایش قیمت پنبه می شود و به ورشکستگی هر چه سریعتر تولیدکنندگان دامن می زند. این وضعیت بشدت برای تولیدکننده خطرساز می باشد و متاسفانه بارها شاهد وقوع این وضعیت بوده ایم.
- تقاضای بالا و عرضه پایین نخ و پنبه سبب جذب سرمایه گذاری در ریسندگی نخ و کشت پنبه می شود.
- تقاضای پایین و عرضه بالای نخ و پنبه سبب کاهش تدریجی تمایل به سرمایه گذاری در ریسندگی نخ و کشت پنبه می شود.
- عرضه و تقاضای پایین نخ و پنبه یا عرضه و تقاضای بالای نخ و پنبه، باعث ثبات بازار و قیمت ها می شود.
- تقاضای بالا و عرضه پایین نخ در کنار تقاضای پایین و عرضه بالای پنبه، سبب افزایش سرمایه گذاری بر ریسندگی می شود و به تدریج تقاضای بالا و عرضه بالای پنبه را سبب می شود. با این اوصاف برای فراهم آوردن شرایط رشد یک صنعت، فراهم کردن این شرایط ضروری است. تقویت ریسندگی بعلت حجم بالای سرمایه گذاری انجام شده و زمانبر بودن آن، از پشتیبانی کشت پنبه بسیار ضروری است که متاسفانه در برهه های زمانی متعددی بعلت سوء مدیریت و عدم فهم صحیح شرایط عرضه و تقاضا، جهت حمایت از کشاورزان، واردات پنبه صورت نگرفته و با متضرر شدن ریسندگان بعلت قیمت بالای پنبه، علاوه بر تورم و افزایش قیمت نخ و چسبندگی قیمت هابه بالا، زیان ریسندگان بطور غیر مستقیم به کشاورزان پنبه بازگذشته است.
علاوه بر این، با در نظر گرفتن قدرت خرید مردم و ورود عناصری چون واردات و صادرات نخ و پنبه و تلفیق مجدد عرضه و تقاضای نخ و پنبه تحلیل باز هم کمی پیچیده تر می شود.
بنا بر مفروضاتی که بیان شد، نقش دولت و سازمان ها و ادارت متعدد موجود در کشور، مدیریت صحیح عرضه و تقاضاست که علاوه بر نقش جهاد کشاورزی و وززارت صنعت معدن و تجارت در رصد و کنترل تولید داخلی، با تعرفه گذاری و صدور مجوز میزان واردات و صادرات پنبه و نخ بر بازار داخلی نقش ایفا می کند.
با این حال رویه چند سال اخیر حکم نوش دارو پس از مرگ سهراب است. واردات نخ و پنبه پس از گرانی حاصل از بهم خوردن ثبات عرضه و تقاضا، سبب کاهش و حتی متوقف شدن فروش کارخانجات و کشاورزان می شود و بعلت چسبندگی قیمت ها، تورم حاصل، ثبیت می شود و این تورم هم با کاهش قدرت خرید مردم همراه بوده و عدم فروش نخ و پنبه را تشدید می کند.
لذا توجه بیشتر به کسب و تحلیل آمارها و بررسی دقیقتر و به موقع روندهای صعودی ونزولی در عرضه و تقاضا قبل از برهم خوردن توازن و وقوع بی ثباتی ضروری می باشد و باید هرچه بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
نظر شما